Euthanasie uitleggen aan kind van negen
Dit in het kader van mijn indirecte gepost over mijn moeder. Na vier maanden thuis met sonde en steeds meer thuiszorg, een maand in het verpleegtehuis, ligt ze nu in een hospice waar euthanasie is toegestaan.
De jongens weten dat ze ziek wordt en dood gaat. Maar wat zouden jullie zeggen? Op zich is het ook zonder E goed uit te leggen omdat mijn moeder een degeneratieve ziekte heeft en dus zienderogen aftakelt. Dan wil het er bij hun vast wel in dat je zodanig kan aftakelen dat je vitale systemen uitvallen.
Wat zouden jullie zeggen? Ik heb nog ongeveer 2 weken tot D-day. Of E-day...
Natuurlijk ben ik heel verdrietig dat ik mijn moeder ga verliezen maar op is op. Koek is op. Dat zien de jongens ook. Ze zijn ook heel verdrietig. Vooral oudste. Jongste is boos. Beter misschien.
Rodebeuk
allereerst, sterkte gewenst in deze moeilijke periode.
En dan moet je dat nog aan je kinderen uitleggen... . Ik zou het als volgt proberen: je weet ongeveer wanneer het E-day zal zijn. Ik zou proberen het heengaan aan een mooie belevenis/periode uit je moeders' leven te linken - ook al is het niet waar, maar misschien heeft je moeder je vader wel rond deze periode ontmoet vroeger, of houdt zij gewoon van de herfst/winter periode, of "rond kerstmis" (beetje ruim wel) en dat deze periode voor je moeder een hele belangrijke periode is, dat jullie er samen voor kiezen om in deze "mooie" periode je moeder te laten gaan waar ze het beter zal hebben.
Ze gaat ook naar een plaats waar ze al andere mensen kent (haar eigen ouders,...). Ze zal zich daar niet alleen voelen, maar wel verlost van pijn, en helaas is er geen weg terug naar gezond worden.
Moeilijk hoor, en misschien is mijn insteek wel helemaal fout. Maar zo zou ik het misschien wel doen.
En er is ook literatuur over, maar daar heb je waarschijnlijk al wat van.
Hoe oud zijn je kinderen
dat ben ik namelijk even kwijt.
Ik denk dat ik mijn kinderen zou vertellen dat er een arts komt om oma te helpen doodgaan, dat ze dat over een maand ook vanzelf gaat maar dat ze dan nog een maand pijn moet doorstaan.
Ik weet het eigenlijk ook niet, heel veel sterkte!!!
Rode
Rodebeuk, wat fijn dat ze naar een hospice kon.
En hoe leg je euthanasie uit aan je kinderen? Ze weten in elk geval dat oma het niet gaat redden. Misschien is het nu tijd om uit te leggen dat je in NL grotendeels zelf over je leven mag beslissen en aan het einde van je leven mag kiezen om je eigen moment te kiezen om te sterven.
Maar hoe je zoiets ook brengt, het blijft hartverscheurend. En dat kun je helaas niet vermijden richting je kinderen.
Hier
Als eerste Rodebeuk, sterkte voor de tijd die je nu doormaakt.
Mijn vader is behoorlijk ziek en heeft aangegeven dat als het niet meer gaat hij ook euthenasie wil. Ik heb me voorgenomen om het niet te vertellen aan zoon van 9 en dochter van 4. Ze weten dat opa ziek is, en als het zover is is het zover.
Muizemeis
En hier
Hier heb ik de kinderen verteld dat hun oma door medicijnen in slaap gehouden werd zodat ze geen pijn meer had en dat het lichaam uit zichzelf ophoudt met leven. De kinderen hebben wel vantevoren afscheid genomen, maar wel zonder dat ze dat zelf wisten. Ze hebben hun oma ook niet meer slapend gezien. Het heeft uiteindelijk nog 2 dagen geduurd voor ze stierf.
Sterkte!
Hoe wij het deden
Hoewel onze situatie iets anders was, mijn moeder was namelijk door een hersenbloeding lichamelijk gehandicapt geworden, maar kon nog jaren leven, hebben wij het onze kinderen als volgt verteld.
Eigenlijk tot aan de dag van haar overlijden, hebben wij voor onze kinderen verzwegen dat oma zou gaan sterven.Wat hierin meespeelde was dat wij nog steeds hoopten dat zij haar beslissing zou terug draaien.
Zij zou dan nog jaren kunnen leven.
Op de dag zelf heeft mijn man,toen de kinderen uit school kwamen,en wij uit het ziekenhuis, aan de twee oudste kinderen verteld hoe oma overleden was. Geen details, maar wel de waarheid.In de loop van de dagen, steeds eerlijk antwoord op hun vragen gegeven, hoe moeilijk dat ook soms was.De jongste 2 toen 5 en 7 hebben wij pas jaren later verteld hoe oma was overleden. Hadden zij rond haar overlijden vragen gesteld als hoe komt het nou dat oma opeens dood is dan waren wij eerlijk geweest.
Samengevat van te voren haden wij dus niets verteld.
Vanaf de dag zelf eerlijk antwoord op al hun vragen gegeven.
Of dit "de" manier is weet ik niet, maar zowel wij als onze kinderen hebben het als een goede manier ervaren. Heel veel sterkte, en o ja, bij ons voerde meestal mijn man de gesprekken met onze kinderen, ik kon dat toen niet aan.
Niet van te voren
Beste Rodebeuk,
Ik zou het niet van te voren zeggen. Voor een volwassene is het al moeilijk om tot de dag van de dood van een dierbaar iemand af te tellen, voor een kind lijkt me dat helemaal moeilijk. Ik zou ze wel op de aanstaande dood van hun oma voorbereiden door te zeggen dat ze nu zo ziek is dat het binnenkort wel afgelopen kan zijn. Ze moeten ook wennen aan de onontkoombaarheid hier van en de machteloze gevoelens die dat oproept.
Eventueel later kun je dan wel zeggen dat op haar wens de arts dat proces wat versneld heeft zodat ze niet te lang hoefde te lijden. Maar ik denk dat dat makkelijker te verhapstukken is als eerst het gegeven dat oma hoe dan ook zonder dat iemand daar iets aan kan doen dood zal gaan aanvaart en geaccepteerd is. Weten dat de koek op is, is niet hetzelfde als aanvaarden dat de koek op is. Verdriet, boosheid, ontkenning, hoop hoe onzinnig dan ook horen allemaal bij het proces. Ook nog aftellen tot de dag wanneer het actief zal gebeuren omdat degene daar zelf om vraagt is denk ik een brug te ver voor kinderen van deze leeftijd.
Ik wens jullie allemaal heel veel sterkte toe.
Primavera
Tante
mijn tante heeft zelf gezegt dat ze niet meer wou, ze lag al een tijd aan de apparaten.
Ik heb tegen mijn kleuter gezegd dat tante gewoon niet meer wou, dat ze pijn had en het zo niet leuk meer vond en dat de apparaatjes dan uitgezet zouden worden.
veel sterkte !
Waarom
zouden je kinderen het tot in detail moeten weten? Weten ze ook tot in detail hoeveel hechtingen je had na de bevalling? De dood is erg genoeg. Hoe en wat: tja. Je moeder is heel erg ziek, het feit dat ze dood gaat is onomkeerbaar. En als het zo is, dan is het zo. Wat zou je tegen je kinderen zeggen als er géén euthanasie aan de orde was? Of, stel, je moeder overlijdt een dag eerder dan verwacht. Welke woorden zou je dan gebruiken - en waarom zijn die in dit geval niet goed dan?
Tirza
Allemaal bedankt voor het meedenken
..voor alle duidelijkheid: ik was niet van plan de euthanasie in alle details met ze te delen maar een aantal dingen loopt toch een beetje anders, en dat krijgen ze wel enigszins mee.
Ik heb een heel diepe intuïtie dat ik ze nu nog niet met die euthanasie wil lastigvallen. Ze zijn 5 en 9. Maar om je een idee te geven: jongste schrijft net een hele brief aan oma "lieve oma, ik vind het niet leuk dat je doodgaat maar ik wil wel deze brief schrijven. Je bent heel lief. Als ik 10 word wil ik je uitnodigen maar dat kan dan niet. Het is jammer dat je doodgaat. Dag oma."
Dus 1. ze zijn er wel mee bezig en 2. je kan ze niet al te veel wijs maken.
Er loopt wel het een en ander anders. We zijn bijvoorbeeld wat zaken naar voren aan het halen omdat anders die week te druk zou worden. Er is veel heibel in de familie omdat mijn vader zijn welkom overspeelt: hij blijft maar druk zetten op mijn moeder op een manier die inmiddels onaangenaam wordt. Henriette: wat ontzettend naar wat jij beschrijft. Hier is de huisarts er heel veel tijd mee kwijt om de familie op één lijn te krijgen. Kennelijk is dat bij jullie niet gelukt. Voor wat het waard is: de aftakeling van mijn moeder meemaken tot bijna aan het locked-in sydroom (dat je ook geen ja of nee meer kunt zeggen) is ook heftig. Vooral omdat ze verder gaat dan ze van plan was vanwege mijn vader.
De kinderen krijgen dus echt andere dingen mee doordat het euthanasie wordt, maar eerlijk ga ik er nog niet over zijn. Ik ga het gewoon wat verbloemen allemaal. Ze zien nu al dat ze knalhard achteruit gaat, zoals ik in mijn eerdere posting zei, dus dat ze dan dood gaat ligt in de lijn. Maar het zijn die kleine dingen: dat we dus eromheen plannen, dat er geregel is over wie wanneer uit het buitenland overkomt. Heel raar natuurlijk.
Bedankt allemaal, ik heb het zo druk dat ik heel erg geholpen ben met jullie suggesties. Scheelt me denkwerk.
Rodebeuk
Heb weinig toe te voegen, volgens mij pakken jullie het heel mooi aan t.a.v. je kinderen. Ik zou als het kan idd vermijden de dag waarop je moeder zal overlijden, aan te kondigen. Verder ben ik erg voor openheid. In deze situatie zou ik zelf het onderwerp euthanasie niet aanroeren, maar als mijn kind me gerichte vragen zou gaan stellen, zou ik ze beantwoorden.
Blijf naar je intuïtie luisteren, dat lijkt me het allerbelangrijkste.
Veel sterkte!
Anneque
(Wat een ontroerende brief van je kind!)
Rodebeuk
Ik wil jou en je mannen heel veel sterkte toewensen in deze moeilijke tijd. Fijn dat je moeder de laatste periode van haar leven kan doorbrengen in een hospice. En die brief van je jongste... ach, wat lief en ontroerend!
Hopelijk kunnen jullie toch ook nog genieten van deze laatste dagen/weken met elkaar, en kunnen jullie waardig afscheid nemen.
Dikke knuffel!
Sas
Nog even specifiek reageren. Je zegt een paar rake dingen en het wijst me erop dat ik gewoon geen tijd heb om na te denken of simpel dingen op een rijtje te zetten.
Mijn moeder zal overlijden rond de dag van mijn 12,5 jarig huwelijk. Ik had me voorgenomen om dat coute que coute te vieren en een nacht in een duur hotel te gaan zitten met het gezin maar dat zal echt niet gaan, onze hoofden staan er niet naar.
Verder is het de Advent-tijd en die is voor ons altijd ontzettend belangrijk geweest. Toen ik nog net niet leerplichtig was ben ik zelfs bij mijn oma gaan logeren 2 weken om het een keer helemaal mee te maken (in Zuid duitsland).
Ik heb het koekjesbakken helemaal overgenomen van die kant van de familie en ik zal dat zeker, zeker ook dit jaar blijven doen. Rond de dood. Ik moet even kijken wat voor en wat na de tweede week van december kan. Lebkuchen ervoor, de rest erna denk ik. Ik weet nog niet of ik de dood van mijn moeder zo sterk aan de Adventtijd wil binden, maar ja, het zal wel altijd samenvallen.
En verder ga ik nog even nadenken hoe zweverig ik me wil uitlaten tegen de kinderen. Ik wil zeker niet zeggen dood is weg, daar is veel meer van te maken. Ik moet woorden vinden voor hoe ik het zelf ervaar. Dood kan je vieren zoals je bij een geboorte kan rouwen. Leg dat maar eens uit aan een kind van 5. Aan de andere kant, ik denk dat het misschien genoeg is als ik ze volg in hoe ze het zelf beleven.
Boekjes lezen was nog niet eens bij me opgekomen. Jongens hebben de dood al eerder van heel dicht bij meegemaakt, dat is eigenlijk ook heel goed gegaan nu ik erover nadenk. Buurman met maagkanker. Ook euthanasie. Wat me toen zo opviel was dat mijn zoon het begreep zonder dat we het hadden uitgelegd. Hij was heel beslist dat het beter was dat W. nu dood was, en daar was hij ook niet vanaf te brengen. Hij had de pijn en het lijden zo goed gezien en opgenomen dat hij de keus van W (waarvan hij niet eens wist dat het een keus was) volkomen begreep. Het is beter zo. Dat zei hij toen hij het hoorde. Ik schrok daar toen van.
Dappere rodebeuk
wat goed dat je hier zorgvuldig over nadenkt. Wat ik je mee wil geven is dat je gevoel klopt dat kinderen al meer doorhebben dan je denkt. Ze hebben vaak ook een mooie zienswijze.
De eerste reactie op het overlijden van mijn vader van mijn toen 3,5 jarige zoon toenertijd was....mooi, dan is opa niet meer ziek.
En dat was ook mooi, want om je vader of moeder zo te zien lijden dat is afschuwelijk. Dan is het inderdaad mooi geweest.
Veel sterkte de komende tijd. Ik wens je nog een mooie momenten met je moeder toe de komende dagen. Je mag in elk geval trots zijn hoe je haar bijgestaan hebt in haar ziekte.
liefs van Purk
Rode beuk
Allereerst: luister nar die hele diepe intuitie!
Veel,heel veel sterkte voor de komende periode.
liefs, Fiorucci
Alleen een knuffel
voor jou en de jouwen. Je doet het vast goed, hoe dan ook.
Rode beuk.
Een hele warme omhelzing en ik wens je toe dat alles gaat zoals je moeder graag wil en dat iedereen daar vrede mee kan hebben.
Liefs M.
Rodebeuk
Ook ik kan je van hier alleen maar een virtuele knuffel geven en je/jullie veel sterkte wensen de komende tijd van afscheid.
Vera
Rodebeuk
Ook ik wil jou en je familie heel veel sterkte wensen. Ik geloof dat jullie op een heel goede, waardevolle manier dit proces van loslaten en afscheid nemen, vormgeven.
Liefs, Lelietje
Ik zou het wel vertellen
dat betekent natuurlijk niet dat jij dat ook moet doen. Mijn overwegingen:
ik zou erg bang zijn dat ze zouden merken dat ik al wist dat het ging gebeuren of toch iets zouden horen. Omdat kinderen zo veel meer horen en zien dan ouders in de gaten hebben. Mijn beste vriendin is ooit met mij op vakantie gestuurd omdat haar vader kanker had en geopereerd zou worden. Ze wilde haar niks vertellen. Helaas hoorde ik haar moeder telefoneren toen ik op de wc zat. De vakantie was verschrikkelijk en ik heb er met niemand over gepraat? het was immers geheim. Het is misschien een beetje extreem voorbeeld. Maar hierdoor vertel ik dit soort dingen dus wel. Mijn grootvader is uiteindelijk zonder euthanasie gestorven maar mijn kinderen wisten wel dat hij het overwoog. Mijn zoon zei laatst zelf dat hij daardoor wist dat opa niet bang was om dood te gaan en dat vond hij heel geruststellend. Overigens was zoon wel als vierjarige bij euthanasie van hond geweest dus het idee was hem al wel vertrouwd...
Mijk
Mijk
Oh vergeet ik het belangrijkste
heel veel sterkte!
Mijk
Hier wel verteld
Hier is een buurman overleden door euthanasie...was ook erg ziek en al erg aftakeld. Tot het laatste moment stond de datum nog niet vast. Jongste was en is daar kind aan huis...en wist het ook. Eerst was verteld (door buurman zelf, wij wisten ervan natuurlijk) hoe dat zou gaan...het technische verhaal. Dat al een periode ervoor (weekje of 2) toen ergens die week dat hij nu wel zo ziek was dat het deze week zou gebeuren. En toen de dag ervoor...ze zijn afscheid wezen nemen,bewust. En de volgende dag is hij dus overleden. Het was een deprimerende dag. Ook verdrietig en ook vol spanning...wanneer is hij nu dood? Zoiets, heel raar.
Het was toen eigenlijk een opluchting dat het eindelijk voorbij was...zoiets.
Ik vond het wel goed zoals het ging. Buren hebben ook uitgebreid met ons overlegd. Maar buurman wilde het gewoon ook erg graag zelf aan jongste+andere buurmeisje vertellen. Ze vonden die euthanasiekwestie helemaal niet gek of vreemd. Gewoon je hebt veel pijn en dus maakt de dokter je langzaamaan dood omdat je zoveel pijn niet meer kan verdragen...Wel logisch eigenlijk.
Ze hebben het er nooit meer over.
Buurman is dood omdat ie ziek was.
En anders was ie er nog gewoon geweest.
Zo zien kinderen dat.
Dochter was toen 11,andere buurmeisje 10.
groeten albana
Rodebeuk
Heb je weleens aan je kinderen gevraagd wat ze denken dat er gebeurd als je doodgaat, waar ze dan heengaan??? Wij hebben aan de kinderen toen ze kleiner waren als er bv een dier doorging, dat hij naar de sterren ging, en inmiddels heeft met name de oudste er een beeld van dat het daar ook best gezellig kan zijn, onze hond is daar en de konijnen en straks gaat opa daar ook heen en kan hij met onze hond spelen. Natuurlijk gaat hij opa missen maar hij vind het ook fijn dat opa met onze hond kan spelen. Oja zoonlief is 9 en hij houdt zelf vast aan het sterrenverhaal dus ik laat dat maar zo.
Muizemeis
Toch verteld
..huisarts van mijn moeder belde op het drukste moment van de dag, witlof aan het koken.
Scenarts geeft geen toestemming omdat mijn moeder nog twijfelt of ze mijn vader wel kan achterlaten. Hij zet haar nu al vijf maanden onder druk. Misschien moet ik dat accepteren, zit hun relatie gewoon zo in elkaar. Maar moeilijk vind ik dat, moeilijk!
Ze heeft dus al van de meeste familieleden afscheid genomen, zich herhaaldelijk eenduidig geuit tegen huisarts en verpleegarts.
Het is eigenlijk een vast patroon dat ze zegt niet meer te willen, mijn vader op bezoek krijgt en gaat twijfelen.
Zoon kreeg dit mee en ik heb het maar gewoon verteld. Wel helemaal in het midden gelaten hoe huisarts helpt.
Zoon zei meteen "ik snap het niet, hoe kun je nou aan iemand die niets meer kan vragen of diegene wil blijven leven?". Zij kennen mijn moeder ook als een uiterst verbaal en actief persoon.
Nog niet verteld aan jongste, maar wel aan oudste dus.. in bedekte termen. Voelt goed voor dit moment. Er komt een moment dat je gewoon dingen niet kunt verzwijgen omdat die kinderen alles aanvoelen, ook als je niets zegt. Nu kwam zoon heel dichtbij tijdens dat telefoongesprek, hij wilde me gewoon niet alleen laten. Voelt mijn verwarring/verdriet.
Ach rodebeuk
Het is goed zo, ik denk echt dat het goed is. Je kunt je vanalles voornemen, maar als zich iets onverwachts voordoet, zoals vanmiddag, val je terug op je intuïtie. En dat is prima, denk ik. Voor kinderen is het, naast het verdriet, erg moeilijk om vanalles aan te voelen, maar niets te mogen weten. Zolang je je richt op het niveau van het kind, mag het eigenlijk bijna alles weten, toch?
Veel warmte toegewenst,
Anneque
Moeilijk
doordat het zo extra ingewikkeld is vanwege het getrek van je vader is het inderdaad bijna niet te vermijden dat ze er wat van meekrijgen lijkt me. Meer dan door de euthanasieplannen op zich. Ach wat ontzettend moeilijk lijkt het me voor jullie allemaal, ook voor je vader en natuurlijk het allermeest voor je moeder. Heel veel sterkte nogmaals!
Sterkte
mooi hoe je met de stroom meegaat in wat de kinderen meekrijgen en verteld krijgen. Echt, complimenten daarvoor. En verder, wat moet dit een moeilijke situatie zijn, zeg! Bij schoonmoeder en -vader was het andersom, pa vond dat ma wel afscheid mocht gaan nemen, terwijl ma nog wel even doorwilde.... Dat is ook heel raar!
Ik wens je vooral veel sterkte en wijsheid toe (maar dat laatste zit volgens mij wel goed)
Lieve rb
Wat een verdrietige periode zeg. Ambivalent, lijkt me. Ik vind het erg mooi om te lezen hoe je wikt en weegt over de vraag of en hoe je je kinderen hierin wilt begeleiden en eigenlijk er al eerder een weg in vindt dan gepland (door het telefoontje). Ook al is het zo ontzettend moeilijk en verdrietig voor je, je maakt je sterk om je kinderen er op een bepaalde manier doorheen te trekken. Ik kan mijn gedachten niet helemaal goed onder woorden krijgen ( t is nog vroeg en mijn espressobonen zijn op aaaargh) maar hoop dat je snapt wat ik bedoel.
Ik heb geen ervaring maar wil je ontzettend veel sterkte toewensen.
Rodebeuk
Je kan het niet anders doen dan je doet. En zo is het goed! Heel veel sterkte om de immense onmacht van je vader en moeder te zien - naast het verdriet dat je je moeder straks moet gaan missen!!!
Oprecht
Lieve Rodebeuk,
Wat een intense tijd maak je door. En wat doe je het allemaal bewust en passend bij wie jij bent. Zolang je dat blijft doen, doe je het goed volgens mij. Kinderen voelen onoprechtheid feilloos aan en zullen blijven prikken, totdat ze het ware verhaal krijgen. Mooi dat je je zoon zo totaal ongepland kon vertellen wat er speelde en dat het goed was.
Mijn ervaring is dat kinderen veel meer aan kunnen dan wij soms denken. Ze nemen jouw manier van omgaan met de dood over. Als die heel dramatisch is, wordt het voor hen ook dramatisch. Maar als je jouw rustige, accepterende visie weet over te brengen, zullen je kinderen er ook zo mee omgaan.
Een heleboel kracht en wijsheid wens ik je, maar zo te lezen, heb je die in overvloed. Mooi hoe je je intuitie volgt. Dat is volgens mij echt het allerbeste compas om op te varen!
