Puberzoon weigert al 2 jaar om naar school te gaan
Hoi allemaal,
Eigenlijk lees ik normaal gesproken lees ik alleen maar dingen en ben ik zelf niet actief, maar aangezien ik nu even niet meer weet wat te doen wil ik toch een keer mijn verhaal doen. Ik weet even niet meer hoe ik het beste kan reageren.
Ik heb een zoon van 17 jaar oud nu. Hij zit in zijn examenjaar dit jaar. Hij heeft vorig jaar zijn examens niet gemaakt omdat hij zoveel lessen had gemist vanwege zijn migraine. Dit jaar wou hij het allemaal beter doen. Met volle moet is hij afgelopen september begonnen, maar na een paar dagen ging het mis. Hij kon geen aansluiting vinden bij de jongere kinderen en wou dus niet meer naar school. Uiteindelijk werd het met de lockdows allemaal weer online les en voor dat we het wisten had hij alweer achterstanden opgelopen. Precies een herhaling van afgelopen jaar.
Nu probeer ik als moeder hem aan alle kanten te stimuleren om naar school te gaan. School heeft een speciaal programma voor hem gemaakt zodat hij bijlessen krijgt en hulp bij zijn achterstanden. hij kan zelfs dingen laten vallen of een makkelijkere opdracht krijgen. Alleen hij wilt niet naar school. Hij heeft regelmatig last van migraine en zegt daarnaast dat hij het allemaal niet meer aankan. Hij wilt het wel halen, maar het lukt hem gewoon niet. Daarnaast zegt hij dat hij school stom vind en toch niets wilt doen.
Nu weet ik dat mijn zoon heel erg worstelt wie hij zelf is en twijfelt ook over zijn geslacht etc, maar niemand mag dit nog weten behalve ik. hij heeft nu zijn haren laten groeien en dat staat hem ook heel erg leuk.
Mijn man is zo van je moet gewoon naar school. leerplicht etc en je krijgt nu een kans om je diploma te halen met allemaal vrijstellingen. pak het aan. En dan zegt mijn zoon ja ik ga morgen wel. En dan is het de volgende dag en dan is hij weer moe, want hij heeft dan de hele nacht niet kunnen slapen. Dit slaapprobleem is nu zo erg dat hij de dag naar de nacht heeft verplaatst. En dit zorgt voor niet een gezelligere sfeer in huis.
Wat het met mij doet? Ik vind het heel erg. Ik probeer mijn zoon op allerlei manieren te stimuleren maar hij wilt gewoon niet. Hij wilt zelfs niet naar buiten om bijvoorbeeld met de hond te gaan wandelen. Ja als ik dan mee ga, maar ik heb ook mijn werk en andere verantwoordelijkheden. En het put mij uit. De huisarts weet er van en er komt therapie, maar er zijn hele lange wachtlijsten.
Misschien iemand een idee, want op dit moment zegt mijn zoon tegen alles nee. En ook afspraken maken daar houd hij zich niet aan want dan krijg ik als antwoord dat het zijn eigen leven is of dat hij geen zin heeft, want hij vind dat hij al te veel moet doen hier in huis.
En dan denk ik bij mijzelf wat dan? want hij doet helemaal niets in huis en taakjes die hij had voert hij niet uit. alleen als we hem wat vragen dan doet hij dat soms.
Iemand misschien een tip?
Ik weet er geen antwoord op maar wil je sterkte wensen .
Wat erg dat er zulke lange wachtlijsten zijn voor therapie 
Geen tips om de situatie te verbeteren, wel herkenning. Ik heb ook zo’n zoon. Die gaat nog wel naar school maar met hangen en wurgen en heel veel doodvermoeiend gesoebat. Als die op deze manier 6VWO haalt, ben ik eerlijk gezegd stomverbaasd! Je moet het geluk hebben dat iemand een ingang vindt bij zo’n jongen. Hier is zo iemand er ook niet echt. Hij houdt bijna iedereen op afstand en houdt de schijn op zolang dat kan. Hulpverleners zeggen dan: “ Tja, als hij niet wil …”. En dan mag je hem weer mee naar huis nemen. Als moeder sta je er te dichtbij en krijg je gemakkelijk het hele gewicht van zijn ellende op je schouders, waardoor je zelf ook enorm achteruit kachelt qua mentale gezondheid. Het hele gezin trouwens. Hier ook nog een zus die laatst in tranen was omdat ze niet meer kan omgaan met het op eieren lopen. Mijn zoon heeft naast veel spanning ik veel boosheid, dus hij is erg moeilijk in de omgang. Ik denk dan ook de laatste tijd: het wordt tijd om me te focussen op hoe het met mij gaat. Mijn energie om hem te helpen neemt enorm af en ik ben vaak boos en gespannen waardoor het in de communicatie ook niet beter wordt. Mijn vraag aan jou zou dan ook zijn: hoe gaat het met jou? Hoe kun je daar wat aan verbeteren?
Is er gekeken waar zijn migraine vandaan komt en of er iets aan gedaan kan worden? (Ik had ook migraine. Sinds ik medicijnen hiervoor in neem is het echt vrijwel helemaal over).
Kan hij tot er plek is voor therapie terecht bij de praktijkondersteuner ggz van de Huisarts om over zijn struggles te praten? (Als hij dat ziet zitten. Hij klinkt aardig down/in de knoop/depressief)
Wil hij wel schoolwerk maken als hij dat thuis kan doen?
Een ritme is wel heel belangrijk om mee te beginnen... al begin je maar heel eenvoudig: tijdstip opstaan, aankleden, ontbijt. En dan langzaam uitbouwen met hond uitlaten. Klusje doen etc.
Lijkt me heel moeilijk om te zien dat je kind zo in de knoop zit.
Heb je zelf al bij de huisarts gekeken wat jullie als ouders nog zouden kunnen doen om hem te helpen?
Kan je niet gericht op precies wat jouw zoon nodig heeft adviseren. Ik begrijp wel waar je tegenaan loopt en hoe het is. Mijn zoon is veel jonger en zit/zat (gister met 1,5 uurtje weer begonnen) om heel andere redenen thuis. Je wilt zo graag dat het nu wel eens weer de goede kant op gaat en je doet al zoveel.
Ik lees een aantal dingen die zeker wel zullen meespelen. Migraine, geaardheid en ook geen aansluiting vinden. Misschien is het programma nog niet aangepast genoeg, wil hij inderdaad liever niet naar school en door de afgelopen twee jaar is ook het onderwijs gewoon geschaad door alle aanpassingen en gedoe.
Er zijn nou eenmaal kinderen/jongeren die online zelfs beter hun eigen programma volgen, dus wellicht is het beter om gewoon thuis met school bezig te zijn in zijn geval. Anders misschien inzetten op volwassenen onderwijs, dat is toch ander publiek dan de kloof tussen hem en ‘jongere’ leeftijdsgenootjes. Het probleem dat hij niet zo lekker in zijn vel zit scheelt een hoop als je met serieuzer volk om je heen zit.
En inderdaad goede hulp, waar je waarschijnlijk op zit te wachten. Bij mijn jongen is een zorgboerderij ingezet, dat is misschien niet iets voor een 17 jarige. Maar hij heeft daar wel een hele fijne begeleider. Dus een goede coach, of die nu vanuit school is of vanuit een zorgverlener kan een hoop doen. Eenmaal per week een gesprek bijvoorbeeld, gewoon over hoe het met hem gaat. Waar hij tegenaan loopt ernaar hij nodig heeft. Dat is toch een hele zoektocht soms. Vooral als ze zelf niet weten wat nou maakt dat ze zich er niet toe kunnen zetten.
Thuis zitten en niet mee naar buiten of gewoon even eruit is voor mij ook heel herkenbaar. Had ik alles geregeld voor padvinderij, wilde hij uiteindelijk ook niet. Ja en wat moet je dan? Dwingen heeft ook niet zoveel zin. Misschien een plek waar hij in contact komt met soort van lotgenoten, qua hoe hij zich voelt of die ook tegen school op zien.
Ik heb trouwens wel goed contact met de leerplicht. Zit totaal niet met wat moet, als ze zien dat je als ouder je uiterste best doet kan die juist meedenken. Je kunt bijvoorbeeld vragen om een half jaar soort van time-out waarbij de druk even van de ketel wordt gehaald. En iemand die helpt met nadenken over wat hij beter nu even laat vallen zodat het makkelijk overzicht wordt wat hij wel kan doen, dat op zijn minst haalbare situatie een doel wordt. Alles wat hij dan daar bovenop doet is mooi meegenomen.
Je moet iets, alleen hij moet het doen dus lijkt me zeker niet makkelijk op die leeftijd de juiste druk uit te oefenen
Lastig...ik vind geen zin echt geen reden om thuis te blijven. Als je nooit gaat, krijg je ook geen aansluiting in de klas. Daarbij...de eindexamens beginnen al over ruim twee maanden. Hij zal ook PTA-toetsen moeten hebben gemaakt.
Waar ziet hij zichzelf over vijf jaar? Want met alleen maar in bed liggen komt hij nergens.
Dat ritme is heel belangrijk inderdaad. Maar ook taken om te doen. Kunnen kleine dingen zijn.
Toch vind ik hier niet dat school steken laat vallen zoals ik het lees. Ze proberen aan alle kanten om hem tegemoet te komen en dat pakt hij niet aan. Begrip heeft ook grenzen.
Wat zegt de leerplicht er van? Zoals ik het nu lees is hij niet ziek, maar eerder depressief. Dat is ook een ziekte, maar gaat niet beter worden met alleen in bed liggen. Juist dat ritme, kleine taken en verantwoordelijkheden en dat langzaam opbouwen is belangrijk.
MamaE schreef op 01-03-2022 om 13:44:
Lastig...ik vind geen zin echt geen reden om thuis te blijven. Als je nooit gaat, krijg je ook geen aansluiting in de klas. Daarbij...de eindexamens beginnen al over ruim twee maanden. Hij zal ook PTA-toetsen moeten hebben gemaakt.
Waar ziet hij zichzelf over vijf jaar? Want met alleen maar in bed liggen komt hij nergens.
Dat ritme is heel belangrijk inderdaad. Maar ook taken om te doen. Kunnen kleine dingen zijn.
Toch vind ik hier niet dat school steken laat vallen zoals ik het lees. Ze proberen aan alle kanten om hem tegemoet te komen en dat pakt hij niet aan. Begrip heeft ook grenzen.
Wat zegt de leerplicht er van? Zoals ik het nu lees is hij niet ziek, maar eerder depressief. Dat is ook een ziekte, maar gaat niet beter worden met alleen in bed liggen. Juist dat ritme, kleine taken en verantwoordelijkheden en dat langzaam opbouwen is belangrijk.
‘Geen zin’ is een vergaarbak voor alles wat niet goed voelt, net als ‘moe’. Natuurlijk is ‘geen zin’ geen reden om niet naar school te gaan. Maar als dat het antwoord is op alle vragen naar doelen, activiteiten, inspanningen, weet je dat je diep in de problemen zit met je kind. Want als dat de kern is van wat een kind zegt: ‘ik wil niet’, trekt iedereen zijn handen er vanaf. Dat is ergens logisch maar het alarmeert mij ook. Want dat afbrokkelen van motivatie en energie IS het (voorliggende) probleem en daar kan en doet de hulpverlening dus niet veel mee. Zelfs als een kind depressief is, moet het vanalles ‘zelf willen’. Dat is heel paradoxaal.
Als eerst een dikke knuffel voor jou! Uit ervaring weet ik hoe stressvol een dergelijke situatie is. Je voelt je zo machteloos. Is er ook hulp voor jou?
Is je zoon doorverwezen naar gespecialiseerde jeugdhulp? Ik hoop voor jou dat school naast alles wat ze inzetten ook goed contact heeft met leerplicht en de jeugdarts. Samen kunnen jullie een plan maken en zij kunnen wat druk zetten op de wachtlijst. Veel organisaties geven voorrang aan thuiszitters, zodat er eerder hulp geboden kan worden.
Geen zin hebben heeft vaak een andere reden. De ellende is dat hij nu de leeftijd heeft dat als hij niet wil (om wat voor reden dan ook) er ook niks gebeurd en je als ouder echt met lege handen staan. Je kan dan heel hard roepen, je moet, maar je pakt hem niet meer met kop en kont om hem naar school of therapie te sleuren. Die machteloosheid vreet aan je.
Omnik schreef op 01-03-2022 om 14:13:
[..]
‘Geen zin’ is een vergaarbak voor alles wat niet goed voelt, net als ‘moe’. Natuurlijk is ‘geen zin’ geen reden om niet naar school te gaan. Maar als dat het antwoord is op alle vragen naar doelen, activiteiten, inspanningen, weet je dat je diep in de problemen zit met je kind. Want als dat de kern is van wat een kind zegt: ‘ik wil niet’, trekt iedereen zijn handen er vanaf. Dat is ergens logisch maar het alarmeert mij ook. Want dat afbrokkelen van motivatie en energie IS het (voorliggende) probleem en daar kan en doet de hulpverlening dus niet veel mee. Zelfs als een kind depressief is, moet het vanalles ‘zelf willen’. Dat is heel paradoxaal.
Nou precies dat! je bent vast ook ervaringsdeskundige?
Omnik schreef op 01-03-2022 om 14:13:
[..]
‘Geen zin’ is een vergaarbak voor alles wat niet goed voelt, net als ‘moe’. Natuurlijk is ‘geen zin’ geen reden om niet naar school te gaan. Maar als dat het antwoord is op alle vragen naar doelen, activiteiten, inspanningen, weet je dat je diep in de problemen zit met je kind. Want als dat de kern is van wat een kind zegt: ‘ik wil niet’, trekt iedereen zijn handen er vanaf. Dat is ergens logisch maar het alarmeert mij ook. Want dat afbrokkelen van motivatie en energie IS het (voorliggende) probleem en daar kan en doet de hulpverlening dus niet veel mee. Zelfs als een kind depressief is, moet het vanalles ‘zelf willen’. Dat is heel paradoxaal.
Dat snap ik wel hoor. Wat ik niet snap is dat 'ik wil niet' blijkbaar een reden is om dan ook maar niks te hoeven en dat alle hulpverlening dan stilvalt. Soms heb je niets te willen. Zeker niet als je nog leerplichtig bent. Ik vind het dan ook erg makkelijk dat er gezegd wordt 'we kunnen niks als hij niet wil'. Er zit iets achter dat niet willen. Straks is hij 18 en dan is hij niet meer leerplichtig en kan hij nog makkelijker 'niet willen'.
Ik stuur je even een PB
MamaE schreef op 01-03-2022 om 13:44:
Lastig...ik vind geen zin echt geen reden om thuis te blijven. Als je nooit gaat, krijg je ook geen aansluiting in de klas. Daarbij...de eindexamens beginnen al over ruim twee maanden. Hij zal ook PTA-toetsen moeten hebben gemaakt.
Waar ziet hij zichzelf over vijf jaar? Want met alleen maar in bed liggen komt hij nergens.
Dat ritme is heel belangrijk inderdaad. Maar ook taken om te doen. Kunnen kleine dingen zijn.
Toch vind ik hier niet dat school steken laat vallen zoals ik het lees. Ze proberen aan alle kanten om hem tegemoet te komen en dat pakt hij niet aan. Begrip heeft ook grenzen.
Wat zegt de leerplicht er van? Zoals ik het nu lees is hij niet ziek, maar eerder depressief. Dat is ook een ziekte, maar gaat niet beter worden met alleen in bed liggen. Juist dat ritme, kleine taken en verantwoordelijkheden en dat langzaam opbouwen is belangrijk.
Geen ervaringsdeskundige gok ik? Dan is dit weer een gevalletje beste stuurlui. In dit soort situaties reageren mensen die geen ervaring hebben met depressieve pubers vaak zo. Geef hem gewoon een schop onder zijn kont, ik heb ook wel eens geen zin, of een uitspraak die daarop lijkt. Newsflash: dat werkt niet bij een depressieve puber. Dus als je geen advies hebt waar TO wat mee kan, omdat je professional bent of omdat je ervaringsdeskundige bent, hou je dan bij een troostend woord, of reageer gewoon niet.
Diaantje1, druk op alle bellen en rammel aan alle deuren om hulp voor je zoon te organiseren vóór hij 18 wordt. Nu heb je als ouder nog iets in te brengen, daarna moet het echt allemaal uit hemzelf komen, en dat doet het niet. Bel (weer) de huisarts, spreek met leerplicht, de zorgbegeleider op school, de mentor. Mijn zoon met ASS en ADD liep ook vast op die leeftijd. De puberteit is gewoon al vreselijk lastig, en al helemaal als er dingen meespelen als 'etiketjes' en de geaardheidstwijfels. En gooi daar ook nog eens Corona bij, en je hebt gewoon een soort heel diep moeras waar ze in wegzakken. Daar komen ze op eigen kracht niet zo 1-2-3 uit. Maar, die puberteit gaat weer over. Op een dag trekt die mist op en weten ze wél de weg naar boven te vinden. Houd jezelf (en hem!) dat voor ogen! Dat wil niet zeggen dat je nu niks hoeft te doen, maar vertrouwen dat het op een dag goed komt houd je wel overeind.
Wij hebben wat betreft die klusjes veel gehad aan een systeemtherapeut. Zij sprak met ons ouders en met zoon samen. Zij wist vrij aardig het verschil aan te voelen tussen de depressieve puber en de ik-heb-er-gewoon-geen-zin-in puber. Haar tip: zet hem aan het werk. Als het echt teveel is, dan was het dus de depressieve puber die je zag, en dan doe je het alsnog zelf. Dat werkte wel redelijk goed.
In de tijd dat onze zoon thuis zat heeft man onbetaald verlof opgenomen (nou ja, hij is ZZP-er en heeft toen een half jaar geen klus aangenomen). Hij was er dus elke dag om zoon te helpen met dat dagritme. Iedere dag naar buiten, een uur de hond uitlaten. Iedere dag een creatief iets doen. Iedere dag een klusje. Iedere dag samen bedenken wat we gingen eten, boodschappen en koken. Dan was zijn energie wel op hoor, maar zo hield hij er wel een ritme in. En regelmatig iets leuks doen werkte ook goed. Heeft je zoon hobby's? Mijn zoon is gek op auto's dus ze zijn bijvoorbeeld naar het Louwman museum geweest. Vooral buiten zijn en bewegen zijn heel belangrijk. En zoeken naar de lichtpuntjes: iedere dag 3 dingen opschrijven waar je blij van werd, of die je leuk vond of waar je trots op bent. Echt, dat helpt.
Heel veel sterkte, ik hoop dat je hier nog meer tips krijgt waar je meteen zelf mee aan de slag kunt. En inderdaad, zorg dat jij er niet ook aan onderdoor gaat. Organiseer voor jezelf ook dingen waar je energie van krijgt en zorg dat je ook leuke dingen blijft doen met je partner. Jullie relatie is ook heel belangrijk! Nu zeker!
wij hebben ook systeemtherapie gehad maar kind was te angstig om hierbij aanwezig te zijn. (Het begon met geen zin maar eindigde steevast met een paniekaanval met nare gevolgen). Wel hebben we als ouders er veel aan gehad. Deze ondersteuning is zo belangrijk. Ook hoe je als 2 ouders hiermee om moet gaan. Zo te lezen verschillen jullie hierin. Je kan je kind niet dwingen in therapie te gaan maar je kan zelf met de juiste hulp wel veel betekenen. Dit kan je niet alleen maar hoef je ook niet alleen te doen. Is er een buurtteam of wijkteam in jullie gemeente? Zij kunnen ook met jullie meedenken.
Verder ben jij als ouder belangrijk om mee te denken in wat wel werkt voor je kind; is hij sportief of juist creatief, wellicht zijn dat ingangen?
Mijn kind is heeft het ook een tijd heel moeilijk gehad. Gelukkig ging ze wel naar school (een 2-tal hele goede vriendinnen), maar vaak moe, geen zin enzovoort.
Wat Jonagold als advies geeft zou ik ook gaan doen. Probeer samen met puber een dagritme te maken, dat geeft houvast. Kind heeft heel lang zich heel erg vastgehouden aan dat ritme, tot zelfs uitrekenen van hoeveel slaap er nodig was om goed de volgende dag door te komen.
Daarnaast voor het slapen gaan een soort "count your blessings". In het begin was het moeilijk om 1 ding te bedenken, maar alles is goed. Het helpt echt.
Hopelijk heb je wat aan de tips die hier worden gegeven.
Kan hij staatsexamen doen?
Hierdoor zou hij zijn vakken kunnen verdelen over 2 jaar waardoor de druk minder wordt.
Voor dit jaar zou hij dan examen kunnen doen in de vakken die hem het beste afgaan.
Mijn tip zou zijn om dit zo snel mogelijk uit te zoeken.
Engeltje schreef op 01-03-2022 om 15:07:
[..]
Geen ervaringsdeskundige gok ik? Dan is dit weer een gevalletje beste stuurlui. In dit soort situaties reageren mensen die geen ervaring hebben met depressieve pubers vaak zo. Geef hem gewoon een schop onder zijn kont, ik heb ook wel eens geen zin, of een uitspraak die daarop lijkt. Newsflash: dat werkt niet bij een depressieve puber. Dus als je geen advies hebt waar TO wat mee kan, omdat je professional bent of omdat je ervaringsdeskundige bent, hou je dan bij een troostend woord, of reageer gewoon niet.
Diaantje1, druk op alle bellen en rammel aan alle deuren om hulp voor je zoon te organiseren vóór hij 18 wordt. Nu heb je als ouder nog iets in te brengen, daarna moet het echt allemaal uit hemzelf komen, en dat doet het niet. Bel (weer) de huisarts, spreek met leerplicht, de zorgbegeleider op school, de mentor. Mijn zoon met ASS en ADD liep ook vast op die leeftijd. De puberteit is gewoon al vreselijk lastig, en al helemaal als er dingen meespelen als 'etiketjes' en de geaardheidstwijfels. En gooi daar ook nog eens Corona bij, en je hebt gewoon een soort heel diep moeras waar ze in wegzakken. Daar komen ze op eigen kracht niet zo 1-2-3 uit. Maar, die puberteit gaat weer over. Op een dag trekt die mist op en weten ze wél de weg naar boven te vinden. Houd jezelf (en hem!) dat voor ogen! Dat wil niet zeggen dat je nu niks hoeft te doen, maar vertrouwen dat het op een dag goed komt houd je wel overeind.
Wij hebben wat betreft die klusjes veel gehad aan een systeemtherapeut. Zij sprak met ons ouders en met zoon samen. Zij wist vrij aardig het verschil aan te voelen tussen de depressieve puber en de ik-heb-er-gewoon-geen-zin-in puber. Haar tip: zet hem aan het werk. Als het echt teveel is, dan was het dus de depressieve puber die je zag, en dan doe je het alsnog zelf. Dat werkte wel redelijk goed.
In de tijd dat onze zoon thuis zat heeft man onbetaald verlof opgenomen (nou ja, hij is ZZP-er en heeft toen een half jaar geen klus aangenomen). Hij was er dus elke dag om zoon te helpen met dat dagritme. Iedere dag naar buiten, een uur de hond uitlaten. Iedere dag een creatief iets doen. Iedere dag een klusje. Iedere dag samen bedenken wat we gingen eten, boodschappen en koken. Dan was zijn energie wel op hoor, maar zo hield hij er wel een ritme in. En regelmatig iets leuks doen werkte ook goed. Heeft je zoon hobby's? Mijn zoon is gek op auto's dus ze zijn bijvoorbeeld naar het Louwman museum geweest. Vooral buiten zijn en bewegen zijn heel belangrijk. En zoeken naar de lichtpuntjes: iedere dag 3 dingen opschrijven waar je blij van werd, of die je leuk vond of waar je trots op bent. Echt, dat helpt.
Heel veel sterkte, ik hoop dat je hier nog meer tips krijgt waar je meteen zelf mee aan de slag kunt. En inderdaad, zorg dat jij er niet ook aan onderdoor gaat. Organiseer voor jezelf ook dingen waar je energie van krijgt en zorg dat je ook leuke dingen blijft doen met je partner. Jullie relatie is ook heel belangrijk! Nu zeker!
Ik ben inderdaad geen ervaringsdeskundige, gelukkig. Ik heb overigens wel depressieve periodes gehad, ook in de puberteit. Ik heb nergens gezegd 'schop onder de kont', maar ik vind het te makkelijk dat er geen hulp komt voor een puber die dat niet wil. Als iemand al twee jaar zonder ritme in bed ligt en niks doet, komt het echt niet vanzelf goed.
Dat ritme wat jij beschrijft, lijkt me een heel goed begin. Hij hoeft het niet allemaal alleen te doen, maar hij zal wel iets moeten doen. Als hij 18 wordt, wordt het er niet makkelijker op allemaal. Dan kun je helemaal niks meer zonder zijn toestemming en is hij ook niet meer leerplichtig.
Die lichtpuntjes vind ik een hele goede, doen wij ook met onze dochter. Wat vond je vandaag fijn? Waar ben je dankbaar voor? En dat kunnen hele kleine dingen zijn.
Zo weet je wel wat er in het hoofd van je kind omgaat en heb je fijne gesprekken.
