Het opvoeden en op zien groeien van kinderen is een prachtig proces, maar het is lang niet altijd even makkelijk. Iedere leeftijd en levensfase brengt zo zijn eigen uitdagingen met zich mee. Vooral wanneer je kinderen in de puberteit komen. Dan kom je ineens voor heel wat nieuwe uitdagingen te staan. Ze zeggen niet voor niets ‘kleine kinderen, kleine zorgen. Grote kinderen, grote zorgen.’ Eén zo’n uitdaging is je puber en alcohol. Er komt namelijk een moment dat jouw zoon of dochter naar een feestje gaat of voor het eerst een drankje aangeboden krijgt. Hoe gaat een kind hiermee om? En hoe ga jij hier als ouder mee om? In dit artikel geven we tips om het gesprek met je puber over alcohol aan te gaan.
Er komt een moment in de opvoeding dat het nodig is om het gesprek aan te gaan over alcohol. Uit onderzoek blijkt dat 47,5 procent van de 12- tot en met 16-jarigen wel eens heeft gedronken. En 17,7 procent van die jongeren is wel eens dronken geweest. Waar 26 procent van de 12-jarigen wel eens een drankje heeft gedronken, heeft bijna 76 procent van de 16-jarigen wel eens gedronken. De puberteit is dus echt het moment dat jongeren beginnen met het experimenteren met alcohol. En eigenlijk wil je dit moment al voor zijn om het normaal te maken dat jullie makkelijk kunnen praten over alcohol.
‘Anderen doen het ook!’ en ‘Zo erg is alcohol niet!’ zijn uitspraken die vaak worden gehoord wanneer er met tieners wordt gesproken over alcohol. Veel vrienden van jouw zoon of dochter zullen ongetwijfeld drinken. Maar dat alcohol geen risico vormt, dat is niet waar.
Alcohol brengt de nodige risico’s met zich mee, zowel op de korte termijn als op de lange termijn. Op de korte termijn kan drinken, en vooral veel drinken, leiden tot een black-out of tot een fikse kater. Bovendien is het een stuk lastiger om risico’s in te schatten en verstandige beslissingen te nemen met een slok op.
Op de langere termijn kan alcoholconsumptie flink wat schade veroorzaken in het lichaam. Zo is al lange tijd bekend dat alcoholconsumptie kan leiden tot leverproblemen, geheugenstoornissen en hartproblemen. En laten we ook vooral niet vergeten dat alcohol erg verslavend kan zijn, vooral op jonge leeftijd.
De laatste jaren is er ook steeds meer bekend geworden over de invloed van alcohol op de hersenen. Hersenwetenschapper Erik Scherder stelt dat de hersenen van pubers nog volop in ontwikkeling zijn. Drank kan hier een negatieve invloed op hebben. ‘De puberteit kan een leeftijd zijn van onzekerheden en je niet altijd fijn voelen. Als je dan eenmaal ervaren hebt dat alcohol die vervelende gevoelens doet afnemen, wil je het de volgende keer heel graag weer. Geen nare gevoelens meer hebben, is heel belonend. Alleen heb je steeds méér alcohol nodig om dat belonende gevoel te bereiken. Je neemt dus nog een of meerdere extra glaasjes. Stoppen met alcohol wordt dan steeds moeilijker, omdat de ontwenning meer nare gevoelens met zich meebrengt.’
Omdat relatief veel pubers alcohol drinken en er flink wat risico’s aan verbonden zijn, is het belangrijk om het gesprek aan te gaan met pubers. Goede voorlichting over alcohol is onmisbaar in de opvoeding. Jongeren moeten weten dat alcohol drinken niet alleen gezellig is en ‘erbij hoort’, maar ook flink wat gezondheidsrisico’s met zich mee brengt. Het drinken heeft impact op nu én later.
Naast de gezondheidsrisico’s die we hebben besproken zijn er ook wettelijke consequenties aan alcoholgebruik. In Nederland mag je pas vanaf 18 jaar alcohol kopen in de winkel of drinken op openbare plekken. Er staat zelfs een boete op het verkopen van alcohol aan minderjarigen en het drinken van alcohol op openbare plekken.
Er staat in de puberteit veel sociale druk om erbij te horen en vooral gezellig mee te doen. Dit kan leiden tot peer pressure en eventuele buitensluiting als jouw kind ‘andere’ keuzes maken. Bijvoorbeeld wanneer het 'nee' zegt tegen het drinken van alcohol, dat is een flinke uitdaging in deze leeftijdsfase. Het is goed om je hier bewust van te zijn als ouder. Het is geweldig als je kind op een respectvolle manier voor zichzelf kan opkomen en 'nee' zegt als dat nodig is. Probeer de wereld door de ogen van je kind te zien. Begrijp de uitdagingen en angsten waarmee ze te maken hebben als het gaat om sociale acceptatie. Je maakt het verschil wanneer je actief luistert naar wat je kind te zeggen heeft. Vaak willen tieners gewoon gehoord worden.
Laat ook zien dat je vertrouwen hebt in de beslissingen van je kind. Als ze weten dat ze op jou kunnen rekenen, voelen ze zich sterker. Daarnaast kan het geen kwaad om een oogje in het zeil te houden voor negatieve invloeden in de vriendenkring van hem of haar. Dit betekent niet dat je je kind moet vertellen met wie ze bevriend mogen zijn, maar wel dat je waakzaam bent en betrokken blijft bij het leven van je zoon of dochter.
Het is belangrijk om het gesprek aan te gaan over alcohol. Maar hoe pak je dit aan? Wij geven 3 tips om op een open en eerlijke manier met je zoon of dochter te praten over verantwoord alcoholgebruik.
Communiceren met pubers is niet altijd even makkelijk, maar over belangrijke onderwerpen, zoals alcohol en uitgaan, is een goed gesprek echt noodzakelijk. Maak regelmatig tijd vrij om te verbinden met je kind en te ontdekken hoe het echt gaat. Zo wordt het bespreekbaar maken van alcohol minder 'groot', omdat je regelmatig openlijk met elkaar praat over wat er echt toe doet.
Begin het gesprek bijvoorbeeld door concreet te zeggen wat je wil bespreken: "Ik wil graag met je praten over alcohol, omdat ik weet dat dit iets is waar je vaker mee te maken krijgt. Hoe denk jij hierover?" Door het gesprek open te beginnen, laat je zien dat je bereid bent te luisteren naar hun gedachten en ervaringen met betrekking tot alcohol. Probeer een open houding aan te nemen in het gesprek, zodat je kind zich veilig en gehoord voelt. Als je tiener zijn gedachten over alcohol deelt, luister dan zonder direct te oordelen. Zeg bijvoorbeeld: "Bedankt dat je dit met me deelt. Maak je je er ook zorgen om of valt dat mee?" Geef de ruimte om hun gedachten te uiten en probeer niet meteen met oplossingen te komen.
In een goed gesprek wordt er gepraat én geluisterd. Het is belangrijk dat je allebei kunt zeggen wat je denkt en voelt. Hierbij is het belangrijk dat je echt luistert naar wat jouw kind te zeggen heeft, zonder oordelen of onderbrekingen. Het afkappen van zinnen, preken en bevelen werkt absoluut niet om door te dringen tot jouw puber.
Het stellen van duidelijke grenzen met betrekking tot alcoholgebruik is van groot belang. Verklaar je waarom je bepaalde regels hebt, dan ontstaat er meer begrip. Bijvoorbeeld: "Jonge hersenen zijn nog in ontwikkeling en alcohol kan daar invloed op hebben. We willen ervoor zorgen dat je gezond opgroeit." Als je tiener oud genoeg is, betrek hem of haar dan bij het opstellen van regels. Bespreek samen waarom bepaalde regels onmisbaar zijn en wat redelijke grenzen zijn.
Bespreek vooral ook de mogelijke gevolgen van overmatig alcoholgebruik, zowel op de korte als op de lange termijn. Dit kan helpen om bewustzijn te creëren over de risico's. Ook spreek je jouw vertrouwen naar je zoon of dochter uit om verantwoordelijk met alcohol om te gaan. Dit kan hen aanmoedigen om bewuste keuzes te maken. Op deze manier creëer je een duidelijk kader voor je tiener met betrekking tot alcoholgebruik. Tegelijkertijd help je hen verantwoordelijkheid te nemen voor hun acties. Het is belangrijk om dit onderwerp regelmatig te bespreken en aan te passen aan de leeftijd en ontwikkeling van je tiener.
Pubers zullen grenzen opzoeken, en fouten maken hoort bij het leerproces. Belangrijk is dat je beschikbaar blijft voor vragen en gesprekken. De puberteit is een fase vol uitdagingen, en jouw beschikbaarheid als ouder kan het verschil maken. Dus, neem de tijd voor goede gesprekken, luister actief en wees altijd bereikbaar. Samen bouwen jullie aan begrip en vertrouwen, waardoor je tiener verantwoordelijkheid kan nemen in zijn keuzes met betrekking tot alcohol en andere aspecten van het leven.
