Hoe om te gaan met een moeder die lijdt aan verborgen narcisme

Als een ouder voor God speelt

Michael Geier, ook wel ‘Big Mike Geier’ genoemd vanwege zijn enorme postuur heeft een jazz cover gemaakt van het nummer ‘Believer’ van Imagine Dragons. In de bijbehorende clip figureert Bigfoot als zijn narcistische vader, terwijl hijzelf – zoals gebruikelijk – is uitgedost als de droevige clown Puddles. Zie:

Mari,

Er verschenen reacties waarin pleasen werd vertaald als manipulatie of als valkuil. Te snel als een voorbode voor een toxische relatie, in mijn ogen.
Het woord pleasen krijgt dan zo’n negatieve klank. Alsof elke vorm van pleasen bij voorbaat nadelig uitpakt. Dan durf je bijna niet meer vriendelijk of behulpzaam te zijn.

Oh maar Flanagan,

Gewoon aardig zijn of een 'mensch' zijn is natuurlijk heel wat anders dan een pleaser zijn. Dat laatste gebeurt uit oude pijn en valse hoop. Ik geloof niet dat iemand bedoeld heeft dat als je iets aardigs doet, dat je dan een toxische pleaser bent. Dat ben je pas als je je zelf gaat ontkennen in de hoop dat de ander dan wel iets terug voor je zal doen. Of als je je schuldig voelt als je aan je eigen behoeftes denkt.

Mariet, schuldgevoelens

Je vraagt: "Hebben jullie ook last van schuldgevoelens? Hebben jullie ook zo’n soort drang om contact op te nemen met jullie moeder hoewel jullie hart schreeuwt ‘niet doen, ze maakt je anders weer kapot’?"

Volgens mij hebben ALLE ervaringsdeskundigen die hier schrijven het over hevige schuldgevoelens. Het is onderdeel van de toxische relatie. Daarom is het zo belangrijk toch afstand te nemen en te doen wat goed is voor JOU, zonder daarbji rekening te houden met je moeder.

Mari zegt het mooi: "... een toxische pleaser .... Dat ben je pas als je jezelf gaat ontkennen in de hoop dat de ander dan wel iets terug voor je zal doen. Of als je je schuldig voelt als je aan je eigen behoeftes denkt."

Dus als jij je moeder geeft wat zij wil, omdat jij je anders schuldig voelt, niet omdat jij er beter van wordt (maar zelfs slechter), dan doe jij mee aan het spelletje en ben je zelf dus een toxische pleaser. Alleen jij kunt daarmee stoppen, niemand anders kan het voor je doen.

Mariet

Oh oh oh, wat een herkenning, echt precies mijn moeder tot sommige letterlijke uitspraken aan toe. Ook hoe ze omging met jou zwangerschap. Ik vind dit heel erg rot voor je. En wat goed dat je in therapie zit. Begrijpt de therapeut wel hoe diep dit zit en hoe destructief het gedrag van je moeder is?
Dat schuldgevoel is heel logisch maar zou je eigenlijk kunnen zien als een emotional flashback: ooit was je afhankelijk van je moeder om te overleven. Dat gevoel zit er nog steeds. Dus als je nu afstand neemt, komt je innerlijke kind met een emotie: "nee dat kunnen we niet doen, we moeten overleven" En, wat ik al eerder schreef, het is iets wat door haar narcisme er in is gezet: je moest er wel voor haar zijn, anders was je helemaal alleen. En misschien ook angst? Dat je weer veel gedoe over je heen krijgt? Dat was het bij mij. Je bent nooit vrij om jezelf te zijn, je moet er zijn voor je moeder.
Ik zou haar zoveel mogelijk weren. Ik begrijp wat je bedoelt met 'in minder dan 30 minuten maakt ze me met de grond gelijk'. Ik kon het jarenlang alleen maar opbrengen om een uur bij haar te zijn, deed dat uit verplichting maar was dan helemaal moe en afgeknoedeld. Wist je trouwens dat er onderzoeken lopen naar de samenhang van bepaalde vermoeidheidsziektes en het hebben van zo'n soort moeder?
Je weet het waarschijnlijk al: zij gaat er nooit voor je zijn, zij gaat nooit een moeder voor je worden. Het is ook moeilijker nu je geen partner hebt: zij denkt je dan wel weer kunnen bezitten, Samen sta je sterker. Het enige wat je denk ik kunt doen, is eerst hele sterke grenzen stellen (ik heb mijn kinderen bijvoorbeeld beschermd tegen haar kwalijke invloed) desnoods verhuizen. Daarnaast je laten steunen door een therapeut die begrijpt hoe giftig ze is. En dan, het allerbelangrijkste: heel erg lief voor jezelf worden. Zelf die moeder worden die je nooit hebt gehad. Ik weet het, het is moeilijk, waar moet je het vandaan halen maar je bent het waard en het zal je sterken hierover heen te groeien. Nogmaals: ik zie in wat voor tangconstructie je zit, en mijn hart gaat uit naar je, kies voor jezelf alsjeblieft.

Dood

Mijn moeder is in korte tijd overleden, maar ik heb geen moment spijt gehad van iets*. Ik heb ook geen moment verdriet gehad.

* Dat ik er vaker heen had gemoeten, dat ik iets uit had moeten praten, dat ik aan haar bed had moeten zitten,....

Dood = weg = einde van het negatieve.

Iets positiefs had het nooit kunnen worden. Al helemaal niet als een moeder zelf al over jouw spijt begint, denk ik.

Mariet2

Inderdaad, je schrijft "Ik blijf haar contacteren omdat ze me ooit gezegd heeft ‘als ik morgen dood ben, ga je spijt hebben dat je me niet vaker bezocht, belde’. En ook de zin ‘het blijft altijd je moeder, dat is een bloedband, die doe je niet kapot’ kan ik niet van me afzetten.'
Letterlijk de tekst van mijn moeder. Ik heb nooit met haar gebroken omdat ze verder niemand had, dat kon ik niet over mijn hart verkrijgen. Wel behoorlijk grenzen gesteld. Ze is nu drie jaar dood en hoewel ik nog steeds graag gewild had dat het was goedgekomen (en dat is voor mij: dat ze had kunnen ontvangen dat ik wel degelijk van haar hield), voel ik me niet heel schuldig. Ik heb gedaan wat ik kon en zelfs meer dan dat. Ik zeg altijd: als ik brussen had gehad, had ik het wel geweten en veel meer afstand genomen.

de bloedband

Dat kan best kapot. Zo'n moeder kan dat helemaal in haar eentje voor elkaar krijgen.

Het zijn vooral buitenstaanders, met een goede band met hun eigen familie, die dingen zeggen als 'het is toch je moeder' / 'jij hebt tenminste nog een moeder', denk ik, maar het zouden ook mensen kunnen zijn die zelf ook een slechte band hebben en zich slecht zouden voelen als jij je hard opstelde en zij niet, omdat ze niet durven, en dan maar vasthouden aan 'het is toch mijn moeder, dus ik ben goed bezig'.

Gelukkig kwam ik zulke uitspraken in het echte leven eigenlijk niet tegen, behalve van mensen die niet meer informatie hadden dan 1 zin.

Floria

Ik hoor je maar andersom is ook best lastig: mensen, vaak therapeuten, die zeggen "ja maar waarom bleef jij dan voor je moeder zorgen, je kan het toch verbreken". Dan denk ik: 'tja, nee dat kon ik dus niet. Iemand die alleen is, verder geen familie had, uit mijn leven bannen'. Maakt dat mij slap of bijdragend aan de toxische band? Mind you toendertijd was er weinig tot niets bekend over narcisme. Zeker niet verborgen narcisme. Maar ik vind therapeuten in Nederland hier erg hard en makkelijk over, alsof ze er vanaf willen zijn. "nou dan verbreek toch de band". Ik merk dat mensen die ik hier op wereld niveau over spreek (er zijn hele goed fb groepen), daar veel meer mededogen voor hebben en bijvoorbeeld zeggen: "wow ja dan zit je in een hele moeilijke situatie". En dat doet me dan goed. Dan voel ik me gezien. Anders zou ik nog wroeging krijgen dat ik anders had moeten handelen, terwijl ja, het was kiezen uit twee kwaden. Nogmaals: het is heel anders als de narciste veel meer familie heeft

Kind af,

Een contact hoeft niet verbroken te worden als je er een andere invulling aan geeft. Niet meer ‘kind van’ , of ‘partner van’, maar als bezoeker of (mantel)zorger of als vriend. Net dat beetje afstand waardoor het contact minder eisend is, maar niet verbroken.

Het voelt zoveel beter als contact meer gelijkwaardig aanvoelt.

mari

Even een heel korte reactie, want ik wil niet mijn hele verhaal uit de doeken doen, maar ik sla ff aan op je opmerking dat het zo anders was geweest als je broers/zussen had gehad; dat je dan makkelijker afstand had kunnen nemen. Hoewel dat voor jou wellicht had kunnen gelden, wil ik even zeggen dat dat zeker geen garantie was geweest. Ik heb twee zussen, maar heb zeker net zo'n moeite gehad om afstand te nemen. Sterker nog, mijn 'verantwoordelijkheid' voor mijn jongste zus, die het zwaarst onder de invloed stond, maakte dat ik meer contact met mijn ouder had dan me lief was, om haar maar te beschermen.
Verder een en al herkenning hier, tot en met het mantelzorgen voor de hulpbehoevende ouder, vanuit plichtsgevoel ipv uit liefde. Bij bezoek aan ouder zette ik een herinnering in mijn telefoon ('Ga weg!), om me eraan te helpen herinneren dat ik - voor mijn eigen gezondheid - moest vertrekken.

Drang en schuldgevoelens

Ik lees hier over schuldgevoelens. En dan de drang om contact op te nemen met de moeder, die Mariet vervolgens in 30 minuten weer helemaal kapot maakt.

Als je dat weet, lijkt het me toch verstandiger om niet contact met je moeder op te nemen. Dus die drang zou je beter weerstaan.

Wat vinden de ervaringsdeskundigen?
Wel toegeven aan de drang?
Of niet toegeven aan de drang?

En hoe doe je dat?
Niet toegeven aan die drang?

Band verbreken

Ja, dat klinkt makkelijk, maar zo werkt het natuurlijk niet.
Jullie verhalen lezend realiseer ik me dat het echt nog veel erger kan dan in mijn geval. Ik schreef ook al ergens dat ik niet het idee (meer) heb dat ze het allemaal moedwillig deed en doet. Ze is ergens natuurlijk ook het product van haar opvoeding. En ik zie ook wel dat ze op haar manier haar best doet, vaak de beste bedoelingen heeft, maar het komt er gewoon vaak heel rottig uit. Ik denk overigens niet dat ze de kwalificatie narcist zou krijgen hoor, maar er klopt wel veel niet...
Maar terug naar de band verbreken. Los van dat ze het allemaal niet zo bedoelt, ik heb ook nog een vader en brussen, die daar wel gewoon woonden toen ik met en na veel ellende het huis uit ging. Bovendien hadden mijn ouders twee honden waar ik gek op was. Had ik toen de band verbroken, dan was het wel heel lastig geweest om wel contact te houden met de rest van het gezin.

Nu wil ik mijn kinderen hun enige oma niet onthouden. Ik stimuleer ze om regelmatig wat van zich te laten horen of langs te gaan. En dat doen ze ook. Tegen de kinderen is ze ook heel wat gezelliger dan tegen mij destijds.

Nu zijn mijn ouders intussen op leeftijd, hoewel nog niet bejaard, maar gelukkig zijn ze allebei nog helemaal gezond en fit. Mocht het nodig zijn, dan gaan wij kinderen zeker mantelzorgen. Maar... ik zal daarbij wel beter mijn grenzen aangeven. Aan verwachtingsmanagement doen. En gelukkig is het me de afgelopen jaren al steeds beter gelukt om afstand te nemen en te houden (koetjes en kalfjes, echt belangrijke dingen of juist de heel erg onbelangrijke bespreek ik wel, maar alles wat mij raakt hou ik bij haar vandaan). Dus onze verstandhouding is al heel anders geworden. De laatste jaren ben ik ook wel in haar achting gestegen. Ik doe het uiteindelijk, ondanks die niet afgemaakte studie, lang niet slecht. Mijn man, die vroeger thuis niet welkom was (waarom? Géén idee, zij ontkent dat nu ook heel stellig) blijkt toch ook wel een hele fijne schoonzoon. Sowieso boft ze met haar schoonkinderen, die natuurlijk allemaal ook wel moeite met haar hebben, maar haar allemaal op hun eigen manier door hun eigen opstelling hebben geholpen wat meer 'normaal' te worden in de omgang. En dat doen ze op een heel respectvolle manier. Ik heb daar veel bewondering voor. En doe er mijn voordeel mee .

Kortom, als ik nu kijk naar hoe het nu is, dan gaat het eigenlijk wel heel erg goed. De pijn zit voor mij echt (vooral) in vroeger. En dan vooral vanaf mijn (vroege) puberteit. Maar die periode is wel heel bepalend voor je verdere leven, heb ik gemerkt.

Nee, breken met je moeder is altijd moeilijk. En misschien juist zéker als je in zo'n toxische relatie zit, waar ook nog eens heel veel schuldgevoel meespeelt. Kleine stapjes werken denk ik in veel gevallen goed, maar soms is 'cold turky' beter denk ik. Dat hangt van de situatie af. In het geval van TS zou ik nu echt kiezen voor mezelf en het contact voorlopig verbreken. Zeker als je het zelf moeilijk hebt, wil je alleen mensen om je heen waar je wat aan hebt. Waar je energie van krijgt, die je begrijpen, die je kunnen troosten, die voor je zorgen. Iemand die dat niet kan geven, maar die dat alles juist opslorpt, die moet je kwijt.

Zelf

Ik ben zelf niet verder gekomen dan me afvragen of ik een drang zou moeten voelen.

Wat best lastig was, maar op een gegeven moment wist ik wel wat het beste voor mijn geestelijke welzijn was. Ik hoefde dat ook niet te checken of valideren.

Brus

Ja dat snap ik van jou ook weer. Het ging mij er gewoon om dat contact verbreken met iemand die verder totaal alleen in het leven staat, gewoon voor mij niet te doen was. Het gaat niet alleen om geen brussen hebben maar ook dat zij die ook niet had. En ja ik zie ook vriendinnen met bijvoorbeeld een broer die ook niks voor hun moeder doet zodat zij zich wel verplicht voelen er wel voor haar te zijn. En dat snap ik dan. Net zo als ik jouw verhaal ook begrijp en me kan voorstellen dat ik in zo'n situatie ook was blijven volhouden.

Schuldgevoel, draai het om.

#35: Er is geen schuld naar haar toe; er is eerder sprake van schuld van haar naar jou toe. Draai het om, wanneer je gaat twijfelen.

vader

Mijn vader heeft ook geen broers of zussen en heeft ons ook al 20 jaar niet gezien. Als hij hulpbehoevend raakt (geen idee of hij nog leeft, neem aan van wel), dan voel ik geen plichtsbesef.

de andere ouder dan?

Mijn vader is degene die ik verdenk van narcistische trekjes (niet zo erg als wat hier wordt beschreven, althans niet naar mij toe), maar mijn moeder is er ook nog. Momenteel heb ik helemaal niet de behoefte om mijn vader te zien, maar mijn moeder wel. Dat is wel ingewikkeld, want mijn moeder wordt volledig gecontroleerd door hem. Hij neemt altijd de telefoon op, zit mee te praten als ik haar ook eens aan de lijn heb. Ze heeft geen eigen smartphone en is bang om computerapparaten te gebruiken, wat mijn vader in stand houdt. Ze heeft geen vriendinnen of contact, ook iets wat mijn vader afkeurt. Ergens heb ik een drang om mijn moeder te redden, maar hoe? Een vriendin die zéker een narcistische vader had, zei dat mijn moeder niet te redden is omdat zij zelf de situatie in stand houdt. Hoe is dat bij jullie ouders?

Floria had het eerst over het geen verdriet voelen bij de dood van haar moeder, maar heeft ook haar vader al 20 jaar niet gezien.

klopt, Enna

Ik had dus eigenlijk nog maar 1 ouder en nu geen, onofficieel.

Ik hang ook niet de gedachte aan dat mijn vader slachtoffer van mijn moeder was, dus van mijzelf hoef ik daar niets mee. Dat ze een hoop overdreven heeft waar het hem aangaat, uiteraard, maar hij heeft ook veel dingen gedaan die niet konden. Als volwassen man had hij er ook voor kunnen kiezen om wel contact met zijn kinderen te houden en dat heeft hij niet gedaan. Dus, exit.

Mijn schoonmoeder zit vermoed ik ook onder de plak bij mijn schoonvader (ik herken wel wat van dat computergedoe), maar ook zij is volwassen en zij is zelf degene die er iets aan moet doen als ze dat niet prettig vindt. Ik ben het eigenlijk wel een lul van een vent gaan vinden om hoe hij tegen haar doet, maar het is niet mijn plek om te zeggen 'wat ben jij een zak patat om niet even te helpen met die tablet aan doen' bijvoorbeeld, want ik weet ook niet hoe dat precies gegaan is. Ik kan alleen maar voorstellen dat ze naar een winkel gaat en het daar vraagt, dus onafhankelijk van die man. Maar zij verkeren weer in een heel andere dynamiek.

hoe kinderen begeleiden

Als je dit zo leest, hebben kinderen van narcistische moeders (maar vast ook van narcistische vaders) het heel zwaar. Met vaak langdurige gevolgen in de rest van hun leven.

Wat zou nou helpen om de negatieve gevolgen voor die kinderen zo klein mogelijk te maken?

Wat kan je doen als partner van zo'n narcistische ouder?
En wat als ex-partner ervan terwijl je kinderen nog steeds veel tijd bij die narcistische ouder doorbrengen?

Ik ben wel benieuwd wat de ervaringsdeskundigen hier denken (of weten) wat je het beste kunt doen.

Misschien moet ik hier een apart draadje over starten?

Vader

Ik lees mee in dit draadje en ik wou mijn verhaal hier vandaag ook kwijt.

In het verleden vroeg ik mij weleens af of het misschien allemaal wel meeviel met mijn vader en of ik niet te veel focus op het negatieve. Tot gisteren, toen ik een sms kreeg van de ex-vrouw van mijn broer (degene die zijn leven al twee jaar probeert zuur te maken), dat mijn vader tegen haar zegt dat hij zich schaamt voor zijn kinderen en beweert dat ik hem geld probeer af te troggelen. Ik val bijna van mijn stoel. Ik heb namelijk nog nooit 1€ aan hem gevraagd. Wanneer ik aan mijn vader en zijn vrouw vraag waarover dit gaat, begint zijn vrouw tegen mij te schreeuwen dat het waar is, dat ik naar hen ben toegegaan en gezegd dat ik nú mijn erfenis wil. Het is te gek voor woorden. Ik denk: gebeurt dit nu echt? Waar slaat dit op? Welke vader verspreidt zo'n vreselijke leugens over zijn eigen dochter? Nota bene nog tegen de ex-vrouw van mijn broer die zich zo ontzettend misdraagt tegenover hem (en tegenover mij). Het is natuurlijk niet het eerste incident. En ik heb hem en zijn vrouw nooit iets misdaan. Integendeel, vragen ze iets dan doe ik het. Voor mij is de maat vol, ik hoef hem nooit nog te zien. Ik begrijp mensen die zeggen dat ze daar geen behoefte meer aan hebben en ik zal mij ook nooit schuldig voelen over deze beslissing.

Wat die ex-vrouw van mijn broer betreft: tja, zij gebruikt haar kinderen nogal graag als chantagemiddel. Gebeurt er iets dat haar niet bevalt, mag je de kinderen niet meer zien Heel moeilijk om mee om te gaan. Ik verlies regelmatig al mijn geduld. Ze spannen daarin nogal graag samen, heb ik de indruk.

Er zijn dagen dat ik verval is zelfbeklag, zoals nu: er zijn mensen die een warm nest krijgen en ik krijg deze surrealistische werkelijkheid cadeau.

Ik vrees dat ik niet echt een bijdrage heb geleverd aan de vraag van TS. Sorry daarvoor.

Dat is moeilijk

"Ik moet nu een weg zien te vinden de reacties van mijn ma niet mijn hele hersenpan te laten beinvloeden." Dat lijkt mij heel moeilijk. Ze zijn immers zo manipulatief. Ik ervaar al enkele jaren dat ik aan zowat alles begin te twijfelen, omdat je weet dat die manipulatie voortdurend in het spel is. Je daar bewust van zijn is misschien de eerste stap?

Wat het omgaan met het schuldgevoel betreft: ik vind zelf niet dat ik verantwoordelijk ben voor het gedrag van mijn vader en dat helpt.

Maria

Ja dat is een moeilijke en herken ik ook: mijn moeder had wel degelijk ook lieve kanten. Wat mij helpt hierin is dit: mensen kunnen goede kanten hebben en zelfs lief zijn maar toch als moeder of partner heel dysfunctioneel en zelfs schadelijk voor je zijn.

En ik zie ook dat sommigen in de discussie (en dan bedoel ik niet zozeer hier maar in het psychologische werkveld hier in Nederland) wel heel makkelijk zeggen: nou iemand heeft narcistische trekken dus weg ermee. Dat is niet altijd groeien naar een variant waarbij je los raakt van jouw conditionering van zo'n persoon en de ander kan zien als iemand die ergens is blijven steken in haar emotionele ontwikkeling en wat dat betreft niet zo serieus genomen hoeft te worden. Met andere woorden: als je mensen gewoon maar uit je leven schrapt, hoef dat nog geen groei voor jezelf te betekenen. Het kan soms nodig zijn, om jezelf weer te voelen, zeker in partnerrelaties, maar als je een volwassen leven hebt met zelf een partner en kinderen kan het ook een mooi terrein zijn om te groeien naar zelfbesef en grenzen stellen. Je bent namelijk niet meer 24-7 onder haar invloed en wat ze doet zijn triggers voor zaken die je zelf geinternaliseerd hebt en daardoor kunt veranderen.

Dus je hoeft niet naar het 'slechte' van je moeder te kijken om van deze situatie te leren. Je kan bijvoorbeeld gaan werken aan je people pleaser zijn. Hier nog een fragment, het is weliswaar in Engels maar het is echt wel goed imho, dus als je er echt aan wilt werken, zou je het misschien door iemand kunnen laten vertalen. Helaas is er in het Nederland nog niet veel over gepubliceerd. Sterkte, Mari

oh nee bedoelde deze:

Maria

Dat klinkt niet goed Maria. Misschien moet je je voornemen haar inderdaad de rest van het jaar "misschien nog wel eens zal zien".

Als mijn vader vervelend doet - dat wil zeggen, erg zielig, onbeschoft, hufterig - dan ga ik er een tijdje niet heen en bel ik ook niet. Hij belt zelf ook niet en mijn moeder ook niet (volledig onder de plak) Is niet hoe ik het zou willen, maar als ik ze steeds maar blijf opzoeken, is het toch steeds een teleurstelling. En dat doet pijn.