Hoe om te gaan met een moeder die lijdt aan verborgen narcisme

Hier

Mijn man heeft zo’n moeder. Inmiddels is hij (en zijn zus) zo ver dat er geen contact meer is.
Dit vooral omdat het hun jeugd
heel erg heeft beïnvloed en het ook doorwerkte in hun volwassen leven en hun gezinnen.
Mijn man heeft de streep kunnen trekken, mijn schoonzus ook, maar zij heeft er veel meer hulp bij nodig gehad.
Voor iemand die hier niet in zit is het eigenlijk niet te begrijpen. Ik heb zelf ook vaak met verbazing gekeken naar hoe het in dat gezin ging. Het is zulk smerig gedrag, onbegrijpelijk.
Die streep is hier echt een keerpunt geweest en ik denk ook het blok dat gezamelijk is gevormd meehelpt.
Sta jij er alleen in of heb je familieleden die je steunen?

Maria

Het eerste is: veel informatie inwinnen bijvoorbeeld:

Overlevingsstand

Is er ook een vader of heeft je moeder in haar eentje voor jou (jullie?) gezorgd zodat ze in een overlevingsstand is gaan staan. Als een plaat die blijft hangen. Verwissel dit niet met narcisme waarbij iemand een ander gebruikt.
Allebei is schadelijk, maar bij het eerste is er nog ruimte om je moeder haar ‘claimende’ aandacht met een andere bril te bekijken. De bril van; ja ma, je had het heel zwaar maar ik heb ook recht om mijn eigen leven. Een leven waarin een ander niet onvoorwaardelijk mijn leven kan bespelen omdat het mijn leven is.

Je bent niet geboren voor een ander. Je bent geboren om zelf iets van je leven te mogen maken. Misschien helpt dit bij het loslaten, zonder gekweld te worden door schuldgevoel.

Eigenlijk is het niet ter zake wat je moeder mankeert, als jij er maar voor waakt dat ze niet je hele hand pakt wanneer je haar een vinger geeft. Je kan haar misschien wel blijven ontmoeten. Helemaal breken is misschien niet nodig, als jij jezelf maar weet te beschermen. Dergelijke training via een therapeut, komt in zoveel situaties goed van pas

Tip: Wilt ze een bakkie koffie doen, spreek dan voortaan op neutrale plekken af zodat je direct kan opstaan als ze je begint te bespelen.

Jan hier

Als kind was het overleven, als jong volwassene nog steeds en inmiddels verder weg verhuisd en het contact sterk verminderd.

Geeft rust. Het verleden doet bij vlagen teveel pijn. Moederdag was en is voor mij een beladen dag.

moeilijk hoor

Ik ken de verhalen van iemand in mijn omgeving die een narcistische ouder had. Zij heeft er tot op de dag van vandaag last van en het werkt door in haar eigen gezin. Ik herkende iets van de verhalen bij mijn eigen vader. Ik weet niet of er bij narcisme sprake kan zijn van een glijdende schaal; in dat geval denk ik dat hij 'een beetje' verborgen narcistisch is. Hij heeft heel veel waardering nodig; als hij dat niet krijgt wordt hij onaangenaam. Je zou het niet van hem zeggen, maar hij verwacht eigenlijk overal een voorkeursbehandeling. Hij heeft er ook nogal een handje van om mensen op een voetstuk te plaatsen (die dat ook met hem doen natuurlijk) of ze ontzettend af te keuren. Mijn moeder is slachtoffer, die heeft totaal geen zelfvertrouwen. Vroeger had ik het idee dat zij de rare was, maar inmiddels denk ik daar anders over (alhoewel ze wel raar geworden is).

Ik heb ook wat minder contact met mijn ouders dan eerder en daar voel ik mij ook niet fijn bij. Aan de andere kant is het zo dat als ik ze teveel zie, ik daar behoorlijk verdrietig van wordt. Dat is voor mij de afweging: elke keer teleurgesteld worden omdat ik hoop op steun of belangstelling die er toch niet komt, of me schuldig voelen dat ik geen toegewijde dochter ben.

pleaser

Ja van narcistische ouders kan je een people pleaser worden. En codependant. Heel moeilijk en herkenbaar ook: mensen die naar je toekomen en zeggen "je zal wel een hele fijne jeugd hebben gehad bij zo'n lieve moeder". Ze hebben geen idee.
Mijn moeder heeft me ook nog jaren lang gestalkt. Zat ze voor mijn huis te wachten of kwam langs op mijn werk of waar ze wist dat ik koffie dronk met mijn vriendinnen. En dan heel zielig, manipulerend en claimend doen.

Maria

je schrijft "Is een appje ok of ben ik dan terecht te onverschillig? Die eeuwige afweging, onzekerheid en angst om het fout te doen. Ik wil daar van af..." Ja dat begrijp ik. Het klinkt ook of je nog wilt voldoen aan een norm van wat een goede dochter is. Die bestaat niet. Wat bestaat is jouw gevoel: heb ik hier zin in? Wat wil ik? Kan ik een grens stellen: ik heb geen zin in verwijten of zielig gedrag, als je niet wat liever kan zijn dan maar niet. Ja en bij mij werd dan een heel arsenaal aan zieligheidstactieken open getrokken. Het gaat erom te groeien in je ik-kracht. Wat wil ik? Wat kan ik? Wat voelt (nog) goed voor mij?
Dat moet je je voortdurend afvragen.
Schuldgevoel is ook een dubbele emotie: het laat zien dat jij eigenlijk andere dingen wilt dan je doet maar je gaat jezelf alvast straffen zodat de ander maar niet kwaad op je zal zijn. Werkt niet. Althans niet om haar kwaadheid af te weren, of je geinternaliseerde gevoel dat jij een slecht dochter bent. Het werkt wel als afdoend middel van toxische mensen om jou naar hun pijpen te laten dansen.

Maria

Postings hebben zich gekruist, ik ga je later antwoorden

Maria

Nee, ik heb nog geen hulp gezocht maar ik loop momenteel toch wel vast in het leven, dus ik sta op het punt dat te doen. Ik geloof dat ik eerst op een rijtje wil hebben waar ik hulp bij nodig heb. Inmiddels is het een aardige waslijst
Jij wel?

Het gekke is dat ik mijn vader in mijn jeugd niet zo heb gezien, ik had zelfs een betere band met hem dan met mijn moeder in mijn tienerjaren. Misschien omdat ik enig kind was en het erg goed deed op school, niet puberde en dergelijke. Ik kan me nog wel herinneren dat áls ik eens iets deed wat een beetje losbandig kon zijn, hij dat heel erg afkeurde. Ik heb heel vaak gehoord hoeveel mijn ouders voor mij over hebben gehad om mij te laten studeren en op een bepaalde manier was ik niet vrij in mijn studiekeuze. Met meer levenservaring en door te zien hoe het elders is, kreeg ik door dat de relatie van mijn ouders niet normaal is. Sinds ik niets meer met mijn studie doe maar meer met mijn werkelijke talenten aan de gang ben gegaan heb ik de andere kant van mijn vader gezien. Hij kan het niet laten het af te kraken, laten merken dat het zonde is dat ik niets meer met mijn studie doe en praat in feite al jaren niet meer echt met me. Mijn man daarentegen, die heeft hij hoog zitten want die heeft een goede baan Hij maakt de bezoekjes aan mijn ouders nog dragelijk, want hij praat dan gezellig met mijn vader. Maakt wel dat zelfs mijn man niet zo doorheeft hoe mijn vader kan zijn.

jij wel dus

"Na vele gesprekken en therapieën moet ik onder ogen zien en gaan accepteren dat...."
Ik had er overheen gelezen.
Hoe liep jij vast, dat je therapie nodig had?

Effectieve therapie

Ik heb een vriendin die ook zo'n moeder (ze schrijft zelf al "moeder") heeft en die last heeft van exact dezelfde angsten en schuldgevoelens als jullie beschrijven. Het is bijna schokkend om te lezen hoe jullie verhalen op elkaar lijken!

Tegen de angsten en schuldgevoelens volgt ze psychotherapie (praten) maar ook traumatherapie. Die traumatherapie werkt bijzonder goed! Na elke behanding is het echt opvallend hoeveel minder last ze heeft van haar nare gevoelens. Ze volgt een nieuwere versie van EMDR die Brainspotting heet. Het grote voordeel hiervan is dat je niet uitgebreid over je trauma's hoeft te praten als je dat niet wilt.

Op deze website vind je meer informatie en behandelaars: https://brainspotting.nl/?q=nl/content/wat-brainspotting
Behandelaars vind je onder Practioners. Omdat ze zware trauma's heeft, heeft ze gekozen voor een behandelaar die ook erkend psychotherapeut is.

Voor de Belgen onder ons: brainspotting.be bestaat ook. Ook daar vind je een lijst van behandelaars.

Doen, Maria!

Het is weer een heel typisch voorbeeld. Zo akelig voor jou... Even een vraagje: hoe vaak vraagt jouw moeder hoe het met jou gaat?

Door brainspotting is mijn vriendin veel sneller vooruit gegaan dan iedereen had durven hopen. Het blijft een lang en vaak moeilijk traject ("even" tientallen jaren ellende verwerken doe je niet zomaar), maar er is duidelijk vooruitgang te zien. Ze durft nu al regelmatig "nee" tegen haar moeder te zeggen, iets wat een paar maanden geleden nog ondenkbaar was.

Maria

"Mijn tante probeert wel steeds het positieve van mijn ma te benoemen en natuurlijk heeft ze die ook. Maar ik vind het nu moeilijk ze te zien."

Dat is vaak wat mensen zeggen. Dat je niet zo op het negatieve gefocust moet zijn, maar meer naar de positieve dingen moet kijken.

Dat klinkt leuk.

Maar bij een moeder als die van jou, neemt de negativiteit de overhand. Die kan door de positieve dingen echt niet meer gecompenseerd worden. Dus door jezelf te dwingen vooral naar de positieve dingen te kijken, hou je jezelf als het ware voor de gek. Dan heb je geen oog voor de pijn die je lijdt door steeds weer de negatieve ervaringen door die persoon.

Dat zou je je tante dus ook kunnen vertellen.

Waarbij je dan dus ook duidelijk moet maken, dat je moeder in gezelschap vaak vooral haar goede kanten laat zien en in de thuis of 1-op-1 situatie vooral de negatieve. Ik denk dat je tante dat trouwens wel weet. Maar buitenstaanders hebben vaak geen idee. Kunnen het zich ook niet voorstellen, zolang ze zelf niet vergelijkbare ervaringen hebben.

Hoe mensen zoals je moeder anderen kapot kunnen maken en al hun zelfvertrouwen weg kunnen nemen met hun stelselmatig negatieve gedrag.

Veel sterkte.

Eigen terratorium

Maar merk je dat ze minder dominant is wanneer ze zich niet op eigen territorium bevindt? Kan je daar gebruik van maken?
Wanneer er getuigen zijn, lijken ze zich in te houden.
De monologen binnenshuis voorkom je door ergens anders af te spreken. Zo is de narcist minder zeker van zijn veilige bodem waar hij/zij alle ruimte krijgt.

Eens een conflict met de moeder van mijn man. Ze gooide een geld-envelop vanwege sinterklaas voor de kinderen in de brievenbus. Op verzoek van kind, belde ik haar op als een soort handreiking. Dat, als ze aangebeld had, ik haar welkom had geheten en koffie had ingeschonken. Ipv dit te waarderen, gaf ze aan niet bij mij over de vloer te willen komen. Ze had dmv de enveloppen de eerste bal bij mij gelegd en ik werd geacht naar haar ttoe te komen. Beduusd door deze smerige manipulatie, gaf ik aan dat andere zaken meer prioriteiten had. Waarop ze aangaf dat ze mij dan wel tegemoet zag, als die prioriteiten verdwenen waren. Alleen al de brutaliteit om mijn woorden herhalen met een toon van minachting voor wat die zaken ook konden zijn ( doodzieke vriendin en schoolperikelen kinderen) , maakte dat ze haar ware gezicht liet zien.

Ik ga ook alleen bij haar langs als ik in gezelschap ben om zo te voorkomen dat ze beweert dat ik iets gezegd heb om mij zo zwart te maken.wat ze achter mijn rug om beweert, kan ik niet tegen houden. Wie haar wenst te geloven, zit er naast.

Leer het spel spelen;
als je haar bij jou uitnodigt, zal je ook bij haar langs moeten gaan.
Als je haar niet bij jou uit nodig, maar ergens anders , voorkom je dat je bij haar langs moet.
Spreek niet alleen met haar af, dat geeft haar ruimte om te discussiëren ( ze kent je zwakke en ruimhartige karakter).
Groei gaat gestaagd; niet erg als je maar merkt dat je progressie maakt. En je minder laat overrulen.

Maria

Met een codependent bedoel ik in dit geval hetzelfde als people pleaser. En ja dat ben ik ook, maar eigenlijk alleen in relaties en nabije vriendschappen. Daarmee bedoel ik dit: als mensen met dierbaar zijn, cijfer ik mezelf als het ware weg in het samenzijn. Ik geef veel te veel, ik voel precies aan hoe de ander zich voelt en als dat niet helemaal senang is, ga ik er alles aan doen om die ander zich goed te laten voelen. In partner relaties cijfer ik mijn behoeftes weg. Het is zelfs zo dat als ik enige tijd met de ander ben, ik mijzelf helemaal niet meer 'voel' zo laat ik de energie van de ander prevaleren boven de mijne. Dan heb ik tijd alleen nodig om weer mijzelf te worden. "nee' zeggen tegen een dierbare leidde altijd tot een enorm schuldgevoel. Daar heb ik nog last van (bijvoorbeeld tegenover mijn kinderen) maar ik weet nu hoe dat komt en ga er bewuster mee om.
Ik weet dat zo makkelijk schuldgevoel krijgen komt doordat ik bij mijn moeder nooit 'nee' hebben mogen zijn, geen eigen wil mocht hebben. Dat werd onherroepelijk gevolgd door afkeuring en 'verlating'. En ik was alleen, had geen broers of zussen, mijn vader was autistisch en totaal emotioneel afwezig dus de keuze was of voor mijzelf kiezen en totaal alleen zijn als kind, of me aanpassen om te overleven.
Dus ja het beeld dat je schetst is er duidelijk één van een kind van een narcistische moeder en een dochter die zich heeft leren aanpassen en zo helemaal in het leven is gaan staan.

Bedenk dus dat dat schuldgevoel eigenlijk iets is wat zij er in heeft geplant (waarschijnlijk niet eens bewust). En je bent ook gewoon bang voor meer gedoe, zielig gezeur, claimen etc. Maar daarmee heeft ze je eigenlijk in de tang want je gedraagt je vanuit angst in plaats van uit liefde voor haar (en ik weet als geen ander dat dat soort mensen heel moeilijk lief te hebben is). Je moet eerst je gaan losmaken van die conditionering en gaan zien dat jij belangrijk bent, dat jij liefde waard bent zonder ergens aan te moeten voldoen. En daar mag je best de tijd voor nemen.

Eigenlijk zou je haar moeten gaan zien als een klein kind, een emotionele kleuter. Die dramt en zeurt om haar zin te krijgen. Waarschijnlijk is ze zelf ooit erg gekwetst of is haar iets anders overkomen waardoor ze deze trekken ontwikkeld heeft. In ieder geval zijn de tips die hierboven gegeven zijn en door de p.o. al goed: ga niet mee in het dram, observeer alleen maar, laat het langs je koude kleren afglijden.

Mijn moeder is een paar jaar geleden overleden. Ik heb nooit met haar gebroken en zelfs voor haar gezorgd toen ze dement werd. Maar ik was haar enige familie, ik kon het niet over mijn hart verkrijgen om haar in de steek te laten want zo zou het gevoeld hebben. Het was niet zo dat ik dat deed omdat ik het fijn vond. Ik vond het een plicht. Had ik een broer of zus gehad, dan had ik veel meer afstand genomen. Het is heel zwaar geweest.

als je er privé over wilt mailen kan dat: [email protected]

sterkte, Mari

Breken

Je kunt natuurlijk ook 'breken' door volwassen te worden
Je bent haar 'kindje' niet meer, zij hoeft niet meer te moederen. Jij hoeft geen ideale dochter (meer) te zijn (je mag de dochter zijn die jij wil zijn) maar zij hoeft ook geen ideale moeder (meer) te zijn. (dat had je toen nodig maar nu niet meer, nu kun je voor jezelf zorgen)

Ze is nog erg belangrijk en groot in je leven. Je kunt er voor kiezen haar een (heel) stuk minder groot te laten zijn.

Emotioneel uitchecken

Ik herken een hoop, vooral de postings van Mari zouden van mijn hand kunnen zijn.

Ik weet niet of mijn moeder een narcist was of aan een andere stoornis leed - tegen de tijd dat er eindelijk eens een kudde psychiaters naar haar ging kijken (nadat ze een zelfmoordpoging had gedaan en in haar afscheidsbriefje stond dat dat MIJN schuld was) bleek ze ook beginnende dementie te hebben. Wel stelde men vast dat er sprake was van een persoonlijkheidsstoornis, maar dat diagnostiseren had, vanwege die dementie, nauwelijks meer zin. Een klein jaar na deze diagnose is ze overleden.

Ik heb het contact met haar nooit verbroken, en heb net als Mari voor haar gezorgd toen ze ziek en dement werd. Niet omdat ik dat graag wilde maar omdat er niemand anders was. Ik deed het ook niet voor haar, maar voor mezelf: ik wilde me niet de rest van mijn leven schuldig voelen als ik haar nu in de steek zou laten.

Mijn moeder heeft mij haar hele leven verantwoordelijk gehouden voor haar levensgeluk. Als kind wist ik al heel goed wat mijn taak was: mama gelukkig maken. Ik was dan ook het braafste en meest perfecte kind van Nederland. Maar hoe perfect ik ook was, het was natuurlijk nooit genoeg.

Ik was al lang en breed volwassen en had inmiddels zelf een gezin, toen ik me realiseerde wat een totaal verknipte relatie ik met mijn moeder had. En dat ik daardoor geworden was wie ik ben: iemand die de noden van haar dierbaren altijd op nummer 1 zet en daardoor niet eens meer weet wie ze zelf is en wat ze zelf wil. En ook: iemand die een ruimte binnenkomt en als eerste alle stemmingen peilt. En gaat redderen als de stemming van een dierbare niet goed is.

Pas toen ik dat door had, kon ik het veranderen. Ik nam afstand van mijn moeder in die zin dat ik emotioneel uitcheckte. Dat ging niet van de ene dag op de andere en ook niet zonder hulp, en soms viel ik gewoon weer in de oude valkuil van me schuldig voelen, maar het veranderde langzaam wel. Ik ging gewoon nog met mijn moeder om maar liet me veel minder manipuleren, op haar kritiek of pogingen me een schuldgevoel aan te praten reageerde ik met: "wat naar dat je dat zo voelt". In haar afscheidsbriefje na die zelfmoordpoging schreef ze dat ik zo veranderd was en dat er van onze band niets meer over was, en ergens had ze daar nog gelijk in ook. Het was "naar dat zij dat zo voelde", maar ikzelf was er WEL op vooruitgegaan.

Nu is ze al een paar jaar dood. De gevolgen van leven met een moeder als zij - daar ben ik hard mee aan de slag gegaan en nog steeds mee bezig.

Oh wat een herkenning!

Mijn moeder is geen verborgen narcist; veel mensen in de omgeving hebben het best door. Maar het manipulatieve, het negatieve, ja daar herken ik wel wat van. Ik moet haar wel nageven dat ze intussen haar gedrag een beetje weet aan te passen. Mijn brussen en ik zijn in de loop der jaren minder naar haar pijpen gaan dansen, en blijkbaar reageert ze daar wel op.
Mijn vader heeft nooit echt weerwerk gegeven. Een lieverd, die niet tegen haar inging. Hij zocht zijn heil buitenshuis met veel hobby's en sport. Ik neem hem wel kwalijk dat hij nooit echt voor ons op is gekomen. Ze heeft echt nare dingen gedaan namelijk. Maar ik snap dat hij ook niet tegen haar op kon.

Meest recente voorbeeld was dat ze na een fantastisch familieweekend (georganiseerd door de kinderen) 'boos en verdrietig' in bed is gaan liggen. Ze vond dat we te weinig aandacht voor haar hadden gehad, te weinig hadden gevraagd of ze het wel naar haar zin had, en we hadden met zijn allen teveel en te vaak op onze telefoons gezeten. Daar zakt dan echt mijn broek van af. Vroeger zouden we daar onze excuses voor hebben aangeboden, ons schuldig hebben gevoeld (vooral ik, als oudste. Mijn brussen hebben daar altijd al veel minder last van gehad). Nu niet meer. Inderdaad, "Wat jammer dat jij dat zo voelt", meer woorden hebben we er niet aan vuil gemaakt. En toen krabbelde ze toch terug. Is er trouwens niet meer op teruggekomen hoor, ik denk niet dat ze ooit zover komt dat zij haar excuses aanbiedt aan ons (of iemand anders).

Het was in onze jeugd erger. Inderdaad hele dagen in bed, dagen lang zwijgen, dingen kapot gooien, dreigen met zelfmoord, het is allemaal voorbij gekomen. En ik ontdekte pas toen ik al lang en breed volwassen was dat het niet normaal was.
Ik heb ook altijd mijn best gedaan om te doen/worden/zijn wat zij van mij verwachtte. Ik weet tot op de dag van vandaag niet goed wat ik zelf wil. Het wordt wel beter, maar ik denk niet ik ooit helemaal los kom van deze indoctrinatie. Ik heb er in mijn leven ook veel last van. Tot zelfs een relatiecrisis aan toe. En ik maak dus nooit ruzie (link naar ander draadje). Met niemand. Ik vind het heel moeilijk om mijn eigen grenzen te voelen, en al helemaal om die duidelijk aan te geven. Ik loop liever weg. Net als Persephone heb ik al veel gedaan om te leren omgaan met de gevolgen, en ik zal nog wel even bezig blijven ben ik bang.

wow ja

"Het was in onze jeugd erger. Inderdaad hele dagen in bed, dagen lang zwijgen, dingen kapot gooien, dreigen met zelfmoord, het is allemaal voorbij gekomen. En ik ontdekte pas toen ik al lang en breed volwassen was dat het niet normaal was.
Ik heb ook altijd mijn best gedaan om te doen/worden/zijn wat zij van mij verwachtte. Ik weet tot op de dag van vandaag niet goed wat ik zelf wil."

Pas toen ik op kamers ging, in een andere kring mensen terecht kwam...en die mij heel anders behandelden en heel anders zagen, kwam ik er achter 'hee, thuis was niet normaal'.

Doordat ik ging studeren wat mijn moeder wilde heb ik mijn verdere werkleven redelijk negatief beïnvloed.