Puber belonen/straffen voor (gebrek aan) inzet
Wij (twee mannen in de vijftig, geen kinderen) hebben sinds een aantal maanden de zorg over een achterneefje van 15 jaar. Omdat hij wegens omstandigheden niet bij zijn vader kon wonen (had geen zin meer om het op te voeden) en zijn moeder letterlijk en figuurlijk (in haar hart en hoofd) niet de ruimte heeft om hem een goede basis te geven, hebben wij aangeboden hem in huis te nemen. Tijdens onze eerste gesprekken hebben wij aangegeven dat wij school heel belangrijk vinden (nummer twee na zijn persoonlijke welzijn). Echter, zijn schoolprestaties blijven onder de maat voornamelijk door gebrek aan inzet en aan intrinsieke motivatie. Binnenkort start hij met huiswerkbegeleiding na school (7 weken, 4 middagen per week), omdat wij denken dat hij nooit heeft geleerd om te leren. Aan zijn intelligentie ligt het in elk geval niet, want voor de vakken die hij wel begrijpt en waar hij niet al te veel moeite voor hoeft te doen, haalt hij wel voldoendes. Nu mijn vraag. Wij denken dat belonen voor inzet positiever is dan straffen voor geen of te weinig inzet. Maar was is een redelijke beloning? Een nieuw paar sneakers dat hij graag wil hebben als hij de 7 weken succesvol voltooid? Of is 7 weken een te lange periode voor een puber en kun je hem beter elke week belonen met een geldbedrag (zodat hij uiteindelijk die sneakers kan kopen). En als hij er volledig met de pet naar gooit? De regels van huiswerkbegeleiding zijn overigens duidelijk. Bij geen inzet is het einde verhaal en maximaal twee dagen afwezig (met een goede reden).
Ik zou niet zo snel belonen voor zaken die gewoon zijn om te doen.
Misschien kan je een geldbedrag aan elke voldoende op zijn eindrapport verbinden? Dat hij die sneakers kan verdienen als hij overgaat?
ik zou niet belonen met geld of dure spullen. Geef positieve aandacht in de vorm van complimenten en aanmoedigingen en focus daarbij op inzet ipv resultaat. Dus ook positief bij een onvoldoende als hij zich wel ingezet heeft of als het beter ging dan ervoor.
Belonen met leuke activiteit, bijvoorbeeld naar de film of gaan karten of pizza maken vind ik beter passen dan spullen kopen. Met activiteit (wel meedoen dus hè) geef je positieve extra aandacht en dat verbindt en dat lijkt me iets dat deze jongen goed kan gebruiken. Lief dat jullie hem opvangen!
Ik vind van wel! Mijn zoon die nogal moeilijk was in gedrag heb ik altijd zijn zakgeld bij elkaar laten sprokkelen voor goed gedrag. Ik kreeg het hele forum over me heen want veel mensen vinden dat 'not done'omdat zakgeld leergeld is en bij de opvoeding hoort. Maar ik denk; ik moet ook iets doen voor mijn geld en hoe goed is het om dat van jongs af aan te leren.
Toen hij heel klein was werkte ik met beloningssystemen; later toen er geldbegrip was heb ik een systeem opgezet dat hij dagelijks met het uit zichzelf doen van van alles (zonder mopperen; aankleden, spullen pakken en zorgen dat je op tijd naar school gaat, corvetaakjes in huis en wat je zoal een kind laat doen) waarvoor hij dan dubbeltjes en stuivertjes verdiende waardoor hij aan het eind van de week zijn normale zakgeld bedrag in totaal had. Soms lukte dat niet en ja, dan had je wel eens minder te besteden.
Een ding is wel heel belangrijk: het systeem staat niet op zich: daarnaast kreeg hij ook gewoon zijn aandacht en deden we extra leuke dingen als hij echt goed zijn best deed.
En voor het systeem zelf: je moet het bijhouden. Dagelijks.
Ennuh: het is een heel lekker joch (24)geworden hoor; die graag iets voor je doet zonder meteen een beloning te willen.
Maar eigenlijk had ik willen zeggen: wat geweldig dat jullie dit voor neefje doen!!
Heb je het idee dat neefje zelf wel redelijke/goede schoolprestaties wil halen? Want als er werkelijk geen greintje intrinsieke motivatie is (dus ook niet dat hij wel wil, maar dat maskeert met stoer gedrag) dan vermoed ik zomaar dat je er ook met beloningen niet gaat komen.
Wat dan mogelijk wel kan helpen is hem uitleggen dat het zo snel mogelijk door de juiste hoepeltjes springen de weg is naar een eigen leven met eigen inkomen en minder gezeur van volwassenen aan het hoofd. Zoals Amerikanen dan zeggen "the only way out is through". Dat helpt de motivatie misschien wel vooruit.
Dus ik zou denken: probeer er samen met die jongen uit te komen wat hij wil en denkt te kunnen, en baseer daar je vervolgstappen op.
Is er iets van hulpverlening voor deze jongen, los van jullie?
Een aanvulling nog. Deze jongen is 15. Ik weet niet op welk schoolniveau hij zit. Als hij op de Havo zit, heb je het volgende argument nog in handen: als hij zijn havodiploma haalt, is hij niet meer leerplichtig. Haalt hij het niet, dan blijft hij leerplichtig tot zijn 18e of tot hij een startkwalificatie haalt. Dus voor Havo geldt: hoe sneller geslaagd, hoe sneller uit het schoolsysteem.
Voor VWO-ers geldt dit in principe ook wel, maar die zijn meestal al 18 bij hun eindexamen dus daar is het voordeel minder (en het zou een argument kunnen zijn alsnog Havo te gaan doen, niet per se iets dat je wilt)
Eem vmbo-diploma geldt helaas niet als een startkwalificatie, dus daar gaat deze vlieger niet op.
Eens met Temet.
Ik had 2 zeer ongemotiveerde puberzonen. Heb allerlei (soms héle) toffe beloningssystemen geprobeerd, maar... daar waren ze totaal ongevoelig voor.
Soms kon ik ze wel eens dwingen aan hun bureau te gaan zitten, maar om kennis op te doen, moet je daar wel voor open staan... dat was niet het geval.
Wat wij zo veel mogelijk hebben gedaan is ze betrekken bij ons werk, soms een keer mee laten lopen. Met familie en vrienden af en toe over hun werk praten. Dat zijn bijna allemaal mensen met leuke banen met veel vrijheid, waar ze wel hard voor (hebben) moeten werken. We hoopten ze daardoor een blik te geven op hoe het later kán zijn. Dat er meer is dan ongeschoold werk, maar dat je daarvoor wel iets moet doen.
Ze gooiden er echt met de pet naar op school, maar richting eindexamen ging er toch wel eens een boek open en vroegen ze zelfs om zo'n externe eindexamen training van 3 dagen.
Met de hakken over de sloot geslaagd. Daar moet ik wel bij zeggen dat het slimme jongens zijn die makkelijk leren.
Nu heb ik twee hele gemotiveerde HBO-studenten in huis die gaan voor niet minder dan een 8😂. Zo maar...uit het niets
..
Wat vaak helpt om gemotiveerd te raken, is weten waar je heen wilt. Het kan dus helpen om samen met die jongen je te gaan verdiepen in mogelijke vervolgopleidingen. Waar ligt zijn interesse? En wat zou hij daar mee kunnen?
Het is ook wel echt de beruchte leeftijd voor een motivatiedip hoor. Vraag maar eens rond over jongens van 15...
Hoe erg zou hij het vinden om te blijven zitten? Om weer bij allemaal anderen in een klas te komen etc. Daar eens goed bij stil staan kan soms ook het zetje zijn om toch maar ietsje harder te gaan werken.
En als niets helpt, is een keer blijven zitten natuurlijk ook geen ramp. Dat zou ik dus ook meegeven aan hem: dat zo'n dip veel meer voorkomt en dat dat ook niet erg is. Misschien heeft hij ook wel te veel andere dingen aan zijn hoofd nu. Een fijne plek bij jullie, veel positieve aandacht en niet teveel gezeur aan zijn hoofd (over school) is dan vooral wat hij nodig heeft.
Motivatie kun je niet afdwingen. Ik ben er zelf ook niet per se voor om normaal gedrag te gaan belonen. Als je het doet, zou je bijvoorbeeld een paar toffe sneakers kunnen beloven als hij overgaat. Daar moet hij natuurlijk langer dan een paar weken wat voor doen, maar het gaat uiteindelijk ook om het over gaan op zich.
Daarnaast zou ik vooral niet vergeten dat hij uit een lastige situatie komt. Je zult maar twee ouders hebben die geen zin, tijd en ruimte voor jou hebben. Er zijn mensen door minder afgehaakt in het leven. Toch is het geen oplossing om daar in te blijven hangen, want van zielig zijn ga je je diploma niet krijgen. Een diploma is wel de snelste weg naar toewerken naar je eigen doelen en kunnen gaan doen wat je wil. Overigens is een jaartje blijven zitten geen ramp. Er zijn er genoeg bij wie het kwartje dan wel valt dat dat diploma niet vanzelf aan komt waaien.
Mijn ervaring (bij mezelf vroeger en bij mijn dochter nu) is dat belonen en straffen niet helpt. Eigen verantwoordelijkheid en zelfvertrouwen zijn in mijn ogen veel belangrijker.
Maar in dit geval heb je het niet over een standaard puber, maar eentje met een behoorlijk heftige achtergrond, die sinds kort niet meer thuis woont en vast veel heeft meegemaakt de afgelopen jaren. Hij begint nu misschien net een beetje te wennen aan de nieuwe situatie. Ik kan me dan ook voorstellen dat hij dan niet direct de energie of concentratie heeft voor school op dit moment. Niet dat je helemaal geen eisen meer mag stellen natuurlijk, maar misschien moet de lat iets lager dan bij een gemiddelde jongen in een stabielere thuissituatie. Hoe erg is het als school even iets minder goed gaat nu?
Ik vind het knap dat hij nog wel genoeg motivatie heeft om naar school te gaan en ook een paar vakken heeft waar hij interesse voor heeft die gewoon goed gaan, dat is heel fijn! Ik zou hem daar dan ook zeker complimenten voor geven en benadrukken hoe goed hij dat doet.
Jij denkt dat zijn slechte schoolresultaten door gebrek aan inzet en motivatie komen, denkt hij dat zelf ook?
Heb je al aan hem gevraagd waarom sommige vakken wat minder goed gaan. Heeft hij daar hulp bij nodig en zo ja, van wie? Wat ziet hij als oplossing? Denkt hij ook dat de huiswerkbegeleiding kan helpen? Wat zegt hij daar zelf over?
Het is geen klein kind meer, probeer hem meer zelf mee te laten denken en ga het gesprek aan zoals je met een niet goed functionerende collega zou doen. Je mag best aangeven dat je wat dingen ziet die niet goed gaan of waar je je zorgen over maakt en nu wil je samen naar een oplossing zoeken. Zorg dat hij zich ook verantwoordelijk voelt voor de oplossing en als je afspraken maakt, dat hij daar ook echt achter staat, niet dat het door jullie opgelegd wordt.
Ik zeg niet dat je helemaal geen grenzen of eisen mag stellen, maar neem zijn inbreng ook serieus.
Met belonen en straffen bereik je naar mijn idee precies het tegenovergestelde.
Heeft hij trouwens al een idee welke vervolgopleiding of baan hij in de toekomst zou willen doen? Misschien kan hij daar ook motivatie uit halen, dat als hij nu even door de minder leuke dingen heen bijt, hij straks sneller kan beginnen aan wat hij echt wil.
Heel veel succes en sterkte gewenst in deze pittige situatie!
ik zou ook niet gemotiveerd zijn voor school als mijn vader geen zin meer in me heeft, en mijn moeder zoveel problemen heeft.
Dit is onwijs pijnlijk voor een kind, of het nou wel of niet begrijpelijk is. Hij wordt als kind door zijn ouders afgewezen (vermoedelijk zijn beleving). Terwijl je als kind gezien en erkend wil worden. Dan is school echt een futiliteit.
Ik zou er dus onder gaan zitten en focussen op erkenning, liefde en bemoediging in aandacht. En elk rapport hoe goed of slecht ook iets leuks gaan doen naar keuze.
Wij leerden als pleegzorg ouders dat kinderen in pleegzorg meestal emotioneel een jaar of 2 jonger zijn dan hun kalenderleeftijd door alles wat ze meegemaakt hebben. Trap dus niet in de valkuil om hem als een grote, bijna volwassen jongen te zien al ziet hij er fysiek zo uit en zit hij wel tussen leeftijdsgenoten.
En alles afhankelijk maken van schoolresultaten geeft hem het gevoel dat er niet onvoorwaardelijk van hem gehouden wordt maar dat hij alles moet “verdienen” (en dus ook weer makkelijk kan verliezen), terwijl hij al niet erg veilig gehecht is.
Ik zou adviseren om eerst aan de relatie te werken en hem onvoorwaardelijk onderdak te bieden, zodat hij zich veilig genoeg kan voelen om als een normale puber te ontwikkelen. Leuke dingen horen daarbij, het leven moet geen stramien van straf/beloning zijn ( ik neem aan dat jullie onderlinge relatie ook niet zo werkt? Nee, vanavond geen kus want je hebt niet afgewassen/promotie gemaakt?). Als hij bij jullie woont is dat zijn thuis, niet zijn baan.
School komt vanzelf, zodra hij daar het belang van in gaat zien voor zichzelf. Als hij zich daar niet genoeg gedraagt of inzet dan volgt de consequentie daar en hoeven jullie dat thuis niet nog eens dunnetjes over te doen.
Als je zijn intrinsieke motivatie wil vergroten is belonen geen handige aanpak. Want waarom gaat hij dan meer z'n best doen: omdat hij het nut ervan inziet of een paar nieuwe sneakers wil?
Mijn dochter is jonger, maar heeft ook gedonder met haar vader. Zij heeft echt geen ruimte in haar hoofd voor extra's. Een toets leren vindt ze al een hele opgaaf, terwijl ze een intelligent meisje is.
Een afwijzing van je vader (en moeder) is heftig, kinderen zullen misschien stoer doen, maar zijn ondertussen wel loyaal en dat botst in hun hoofd.
Fijn dat hij bij jullie terecht kan, ik zou eerst maar eens inzetten op veiligheid, zijn hele basis is weg tenslotte, vertrouwen en aan elkaar wennen.
Als dat dan een jaar kost is dat jammer dan.
