1 januari 2000 door Jeroen Aarssen
Wij wonen in Zwitserland. Mijn man en ik spreken Nederlands tegen ons bijna 3-jarige zoontje, maar om ons heen spreekt men Frans. Dat maakt dat wij ons niet zo herkennen in de meeste tips over tweetaligheid, waarin het bijna altijd gaat om een taal door de ene ouder en een tweede taal door de andere ouder.
Ons kind is geen vlotte prater, ook niet in het Nederlands. Maar dat praat hij nu tenminste een beetje, terwijl hij Frans echt vrijwel niet spreekt. Bovendien haalt hij woorden uit de twee talen door elkaar. Hij lijkt Frans zelfs niet goed te begrijpen, terwijl hij hier al 1,5 jaar naar een peuterspeelzaal gaat, een Franstalige babysitter heeft, en veel andere kinderen ziet.
Ik wil graag weten hoe ik zijn tweetalige opvoeding nu het beste verder aan kan pakken. Moeten wij zelf meer Frans met hem spreken? Dat hebben we tot nog toe bewust niet gedaan; dan leert hij ook onze fouten en bovendien is het voor ons zo onnatuurlijk. En is het normaal dat hij de talen mengt (zowel tegen ons als tegen Franstaligen)? Ik dacht dat kinderen snel wisten tegen wie ze welke taal moeten spreken?
Ik ben bang dat hij, als het zo doorgaat, met een ernstige achterstand de school zal beginnen.
Het mengen van talen is een verschijnsel dat altijd voorkomt bij tweetalige kinderen. Kinderen worden echter snel goed in het zich (onbewust, automatisch) aanpassen aan degene met wie ze spreken. Tegen u zal uw zoontje Nederlands spreken. Dat daar af en toe een Frans woord doorheen zit, hoort nu eenmaal bij het "trial-and-error"-proces van de taalverwerving. Er zit niet aan elk woord een etiketje met daarop "Français" of "Nederlands". Hoe lang dit proces duurt, verschilt per kind. Na verloop van tijd zal uw kind echter sneller herkennen uit welke taal een nieuw woord komt.
Je kunt het overigens ook positief uitleggen: uw zoontje heeft kennelijk toch enige kennis van het Frans opgedaan, ondanks uw zorgen dat dat niet zo zou zijn. Blijkbaar pikt hij die taal op uit de omgeving, al is het in bescheiden mate. U geeft zelf al aan dat het "onnatuurlijk" is tegen je kind in een vreemde taal te praten.
Als u zou besluiten om zelf Frans te gaan spreken, heeft dat zeker een positieve uitwerking op het Frans van uw kind. Maar aangezien hij Frans al krijgt aangeboden -- via speelzaal, babysitter en andere kinderen -- is dat niet echt nodig. Bij Turkse kinderen in Nederland zie je een omslag als ze een jaar of acht zijn. De taal die ze het beste beheersen is dan niet langer de thuistaal (het Turks), maar de omgevingstaal (het Nederlands). Je mag dan ook verwachten dat het met dat Frans vanzelf goed zal komen.
In een situatie zoals die van u kan het daarom zelfs wenselijk zijn Nederlands te blijven spreken, bijvoorbeeld vanwege het contact met familie in Nederland. Als u en uw man geen Nederlands spreken, dan zal uw zoontje het zo goed als zeker ook niet leren. Bedenk dat u in geen enkele taal uw gevoelens zo goed en welbespraakt kunnen uiten als in het Nederlands. En dat lijkt me voor uw kind het allerbelangrijkste (en niet alleen voor zijn taalontwikkeling).
