26 mei 2006 door Nadia Eversteijn
Ik ben afkomstig uit Georgië, ik ben getrouwd met een
Albaniër, en we wonen in België. We hebben een zoontje van 1 jaar. Mijn ouders, broer, zus en schoonbroer wonen ook hier, maar mijn schoonouders wonen in Albanië.
Ik spreek met mijn zoontje alleen Georgisch, mijn man alleen Albanees, en onder elkaar (mijn man en ik) spreken we Nederlands, met hier en daar Engelse woorden ertussen.
Ik wil heel graag boeken aan mijn zoontje voorlezen, zowel in het Nederlands als in het Georgisch. Maar ik heb wel schrik dat als ik dat doe, het verwarrend zal zijn voor mijn zoontje, dat mama ineens twee talen tegen hem begint te praten.
Ik vind lezen in 't Nederlands veel belangrijker dan in mijn eigen taal, omdat hij uiteindelijk naar een Nederlandstalige school zal gaan. En het gaat niet alleen over het lezen, maar ook over de liedjes. Ik wil hem ook heel graag Nederlandstalige liedjes aanleren.
Kunt u mij misschien helpen om een juiste manier hiervoor te vinden? Om dus toch in 't Georgisch te blijven praten, maar dan Nederlandstalige verhaaltjes voor te lezen voor 't slapen gaan, en liedjes te zingen in het Nederlands?
Voorlezen is een uitstekende manier om de taalontwikkeling van uw kind te stimuleren. En voorlezen in het Georgisch én in het Nederlands lijken me beide even goed en belangrijk voor uw kind. Ik zal u vertellen waarom. Daarna zal ik apart iets zeggen over kinderliedjes. Die doen namelijk iets anders dan voorlezen.
Voorlezen is nuttig in alle stadia van de taalontwikkeling van uw kind. Nu uw zoontje 1 jaar oud is, is voorlezen een perfect middel om te oefenen met woordjes voor de dingen uit zijn dagelijkse omgeving. Want goed voorlezen is geen eenrichtingsverkeer; het is een samenspel tussen de voorlezer en het kind.
Als hij eraan toe is, kunt u hem bijvoorbeeld vragen: "Waar is de bal?", en uw zoontje een plaatje aan laten wijzen. Vervolgens kun je het een stapje moeilijker maken, en zelf een plaatje aanwijzen. "Wat is dat?" Met de eerste methode oefent u zijn woordbegrip, met de tweede methode zijn woordproductie.
Zodra uw zoontje de peuterleeftijd bereikt (van 2 tot 4), dan zal hij het leuk vinden om herkenbare situaties uit zijn eigen leventje terug te vinden in boekjes. Het geeft hem houvast bij het ontdekken van de wereld, als hij ziet dat het kindje in het boekje ook in bad gaat, ook in de speeltuin speelt, of ook wel eens bang is in bed.
Als peuter begrijpt uw kind al kleine verhaaltjes, niet alleen losse woordjes. Boekjes bieden 'visuele ondersteuning' bij het leren begrijpen van taal. Door middel van de plaatjes haalt u op een makkelijke manier als het ware de speeltuin, het ziekenhuis of de kinderboerderij uw huis binnen.
Wordt uw kind een kleuter, dan wil hij graag verhalen horen over méér dan het vertrouwde hier en nu. Boeken kunnen de grote fantasiewereld van een kleuter aanwakkeren. Zijn wereldje vergroot zich, als hij helemaal op kan gaan in verhalen over pratende dieren, feeën en kabouters, prinsjes en prinsesjes.
Basisschool-leerlingen zijn dol op verhalen met een spannende plot. Door boeken ontdekken ze andere landen en andere tijdperken. Het heeft zeker nut om een kind dat al zelf kan lezen, nog steeds voor te lezen. Dat geldt uiteraard voor kinderen die nog maar net 'technisch' kunnen lezen. Want het verklanken van letters kost hen nog zoveel moeite, dat dit hun aandacht van het verhaal afleidt.
Maar ook voor een kind dat al heel vlot technisch kan lezen, heeft voorlezen nut. U kiest dan voor een boek dat voor het kind nog net een stapje te moeilijk is om zelfstandig te begrijpen. Maar dat ook weer niet zó vol onbekende woorden zit, dat het kind afhaakt. Op die manier helpt u de taalontwikkeling telkens een klein stapje verder.
Het is goed als je niet alleen maar 'droog' de tekst uit een boekje voorleest, maar vooral ook veel praat over het verhaal en de illustraties. Voorbeelden van hoe u dat doet, leest u in het artikel
Taalstimulering werkt! van mijn collega Jeroen Aarssen.
Dat u met voorlezen de taalontwikkeling van uw kind stimuleert, moge duidelijk zijn. Maar in welke taal u voorleest, is eigenlijk van minder belang. Want als uw kind een betere vaardigheid krijgt in zijn moedertalen, dan zal dat ook een positief effect hebben op zijn verwerving van het Nederlands.
Als uw Nederlands vloeiend genoeg is om er ontspannen in te kunnen communiceren, dan is het prima als u in het Nederlands voorleest. Daarnaast kunt u gewoon Georgisch blijven spreken én in het Georgisch voorlezen.
Leest u in het Georgisch voor, dan profiteert uw kind daar net zo goed van. En niet alleen omdat u daarmee indirect ook zijn Nederlands verbetert (zie boven), maar ook omdat het Georgisch een
eigen waarde heeft voor uw zoontje. Het Georgisch, Albanees en Nederlands zijn namelijk alle drie belangrijke talen in het leven van uw kind. Hij heeft ze immers alle drie nodig om met de mensen in zijn omgeving te kunnen communiceren.
Uw kind is nog erg klein en daardoor heel flexibel. Dat betekent niet alleen dat hij heel gemakkelijk talen kan oppikken, maar ook dat hij vast niet 'geschokt' zal reageren als u hem ineens in het Nederlands gaat voorlezen. Ik verwacht dat hij u hoogstens licht verwonderd aan zal kijken.
Aangezien zijn ouders onderling Nederlands praten, introduceert u géén gloednieuw, onbekend klanksysteem voor hem. Dus mogelijk valt het ook met die eventuele verwondering nogal mee.
Wel is het natuurlijk raadzaam om tijdens het voorlezen zo veel mogelijk consequent één taal te gebruiken. Dus plaatjes benoemen in het Nederlands als u een Nederlandstalig boekje leest, en Georgisch praten als u een boekje in het Georgisch leest. Dan is tweetalig voorlezen niet verwarrend voor uw zoontje.
Ook liedjes zingen is op zich prima, omdat u er het ritmegevoel en het muzikale gevoel van uw kindje mee stimuleert. En omdat het zo gezellig is om te doen. Of omdat u er uw eigen jeugdherinneringen mee door kunt geven. En omdat je met liedjes 'lol in taal' kunt beleven. Vooral kleuters kunnen echt helemaal in een deuk liggen om iets dat rijmt, of om nonsens-woorden.
Toch moet je de invloed van liedjes op de taalverwerving niet overschatten. Liedjes hebben een vaststaande tekst, terwijl kinderen vooral veel leren van het interactief voeren van een gesprek. En bovendien: van veel liedjes zijn de teksten ouderwets, of verbasterde kindertaal, of anderszins moeilijk te begrijpen.
Kortom: als u het leuk vindt om ook Nederlandse liedjes met uw kind te zingen, dan is daar niets op tegen, maar voelt u zich vooral niet verplicht om uw zoontje te leren van: "Bim bam beieren, de koster lust geen eieren." Dat draagt weinig bij tot zijn taalontwikkeling...
Wel is het een goed idee als u uw zoontje al jong in aanraking laat komen met Nederlandstalige speelkameraadjes, bijvoorbeeld op een peuterspeelzaal. Want hoe vroeger hij actief kan leren oefenen met drie talen, hoe beter het is. Veel succes gewenst!
