Hangen jouw wallen op je knieën, omdat je baby zo vroeg wakker is? Je bent niet alleen. Het is hét probleem van heel veel ouders. Misschien ben je van de gebroken nachten af, maar als je baby structureel vroeg wakker is, kun je nog steeds fluiten naar een fatsoenlijke nachtrust. Gelukkig zijn er diverse oorzaken die ervoor zorgen dat je kleintje al zo vroeg uit dromenland is en dus ook manieren om het aan te pakken. Lees hier de tips van slaapcoach Chantal, ook bekend als De Slaapjuf.
Wat bedoelen we eigenlijk als we zeggen dat een baby (te) vroeg wakker is? Misschien vind jij 9.00 uur al belachelijk vroeg, maar dat wordt niet bedoeld met ‘te vroeg wakker zijn.’ Slaapcoach Chantal: ‘Te vroeg wakker is tussen 4.00 en 6.00 uur. Voor 4.00 uur wordt beschouwd als in de nacht wakker worden. Na 6.00 uur is gewoon wakker worden in de ochtend en klaar voor de dag. Een normale en gezonde tijd om wakker te worden voor baby’s is tussen 6.00 en 7.00 uur.’
Wij mensen hebben (over het algemeen) een natuurlijk waak- en slaapritme. Ons lichaam weet ’s avonds dat het op een gegeven moment tijd is om te gaan slapen. We hebben dan een zogenoemde ‘slaapdrang’. Deze slaapdrang wordt aangewakkerd doordat het donker is buiten, de temperatuur daalt, het lichaam moe is van een hele dag op de been zijn. Daarnaast maakt je lijf melatonine aan, dit is een hormoon dat ons slaperig maakt. Tegelijkertijd daalt het cortisolniveau (stresshormoon), zodat ons lichaam in een ruststand komt.
Wanneer het tijd is om op te staan doet ons lichaam het tegenovergestelde. Melatonine neemt af en het cortisolniveau in ons lichaam stijgt. Het krijgt het gevoel dat het wil ontwaken. Soms misschien nog voordat we echt genoeg hebben geslapen. Maar als de vogels buiten al fluiten en het licht begint te worden, dan denkt ons lichaam: wakker worden! Wij volwassenen kunnen, als het nog voor 6 uur is, ons nog een keer omdraaien om nog wat slaap te pakken. Maar dit kunnen baby’s dus niet. Baby’s die heel vroeg wakker worden, weten niet dat ze nog even verder mogen slapen. Ze denken dat de dag is begonnen. Ongeacht of het nu 4 uur is of 6 uur.
Er zijn 8 oorzaken of ‘boosdoeners’ die ervoor zorgen dat je baby vroeg wakker is. We zetten ze voor je op een rijtje. En naast de oorzaken, geven we ook gelijk tips om er wat aan te doen.
Wanneer het licht wordt buiten, werkt de natuur zo dat ons lijf eerder denkt: laten we opstaan! Dat is bij baby’s ook het geval. Ieder mens slaapt lichter tussen 4.00 en 6.00 en kan daardoor sneller wakker worden als het licht wordt. Wil je dit voorkomen? Dan is het enige wat je kunt doen: zorgen voor hele goede gordijnen of andere verduisterende raamdecoratie op de kamer. Rolgordijnen zijn een goede oplossing maar dit kan best een grote aankoop zijn, net als nieuwe gordijnen. Je kunt er daarom ook voor kiezen om (tijdelijk) verduisterend raamfolie te gebruiken. Super makkelijk aan te brengen én weer te verwijderen.
Ja, je leest het goed: je baby te laat naar bed brengen (met de hoop dat je kleintje ook later wakker wordt) werkt dus niet en kan zelfs een averechts effect hebben. Chantal: ‘Probeer je baby niet op te houden in de avond. Een half uurtje later naar bed betekent niet dat je baby een half uurtje uitslaapt. Je baby zal nog steeds vroeg wakker worden en daarbij ook nog oververmoeid en chagrijnig zijn. Als je baby te vroeg wakker is, probeer hem dan juist eerder naar bed te brengen. Dit klinkt heel onlogisch, maar een eerdere bedtijd heeft al veel gezinnen verlost van veel ellende in de vroege ochtend. Zelfs 20 minuten tot een half uur eerder naar bed kan al een enorme impact hebben.’
Ben er dus niet terughoudend in om je baby al rond 18.00 uur of 18.30 uur naar bed te brengen. Probeer het een aantal avonden uit, wie weet helpt het! Vast vooruitkijken naar de toekomst? Hier vind je de ideale bedtijd voor kinderen van 2 tot en met 18 jaar.
Een te vroeg ochtenddutje kan er ook voor zorgen dat je baby al heel vroeg uit de veren is. Dat komt omdat het lichaampje het vroege ochtenddutje gaat zien als een verlengde van de nachtslaap. Maar hoe kun je erachter komen of je baby te vroeg het eerste dutje doet? Dat kun je achterhalen aan de hand van gemiddelde wakkertijden van baby’s. Dit zijn dus het aantal uren dat baby’s gemiddeld wakker zijn tussen de slaapjes in.
Leeftijd baby
2 weken tot 2 maanden: 60 tot 90 minuten wakker tot dutje
2 tot 6 maanden: 90 minuten wakker
6 tot 18 maanden: 2 uur wakker
18 tot 24 maanden: 3 tot 5 uur wakker
Vanaf 24 maanden: 5 uur wakker
Meer weten over dutjes en wakkertijden van baby's? Dat vind je in dit artikel.
Je baby raakt oververmoeid als hij te lang wakker is voor het slapen. Dus de tijd tussen het laatste dutje en het echt naar bed gaan is te lang. Chantal: ‘Je zou denken dat baby’s die later slapen, later wakker worden, maar zo werkt het niet in de ‘babyslaapwereld’. In plaats daarvan ontwaakt een oververmoeide baby vaak vroeg in de ochtend.´
Maar hoe lang moet de tijd zijn tussen het laatste dutje en het naar bed gaan? Dat is lastig te zeggen en blijft maatwerk, geeft Chantal aan. ‘Kijk goed naar de slaapsignalen van je kleintje (gapen, wegkijken, rode wangetjes) en speel daar op in. Na een drukke dag of een dag met slechte dutjes zal je baby eerder moe zijn. Wordt je baby vroeg wakker uit zijn middagdutje, dan kun je ervoor kiezen je kleintje eerder op bed te leggen. Maar je zou ook nog een powernap kunnen inlassen. Dan laat je jouw baby rond 16.30 uur nog een half uurtje slapen, desnoods in een draagzak of de kinderwagen.'
Soms wordt een baby vroeg wakker, omdat hij of zij gewoon niet meer moe is. Een oorzaak hiervoor kan zijn dat je kleintje overdag te veel slaapuurtjes pakt. Heb je al een tijdje de dutjes niet meer aangepast, dan is het misschien een idee om even kritisch naar het slaapschema te kijken. Naarmate je baby ouder wordt, heeft hij minder slaap overdag nodig. Om de zoveel tijd moeten de dutjes verkort worden (bijvoorbeeld niet langer dan 2 uur) of misschien kan je er zelfs eentje schrappen. Hoeveel, hoe lang en de beste plek voor het dutje van je baby, lees je hier.
Het lijkt ook bijna nooit goed te zijn, want dan slaapt je baby te veel en dan weer te weinig! Toch is het wel zo: als je baby te weinig slaapt overdag zorgt dat ook voor een vroege start van de ochtend. Hoe meer oververmoeid je baby is, hoe minder je kindje slaapt. Een goede balans vinden is dus essentieel.
Extra tip van Chantal: ‘Heeft je baby veel korte slaapjes gedaan, overweeg dan een extra vroege bedtijd om gemiste slaap in te halen. Alles vanaf 18.00 uur kan al bedtijd zijn.’
Boekentips
Lukt het je moeilijk om je kindje eerder of langer te laten slapen? Dan kan het zeker een goed idee zijn een van deze boeken te lezen.
Slaap baby slaap, een slaapgids voor baby's van 0 t/m 6 maanden met duidelijke tips voor het aanleren van gezonde slaapgewoontes van je kinderen. Al vele ouders hebben succes behaald door dit boek!
Baby in een droomritme, om een goed slaapplan te maken voor jouw baby zodat hij of zij een fijne slaper wordt. De auteur van het boek wordt ook wel de slaapfluisteraar genoemd.
Slaap! Een boek om baby's van 0 t/m 12 maanden te laten doorslapen. Met al meer dan 10.000 verkochte boeken kan dit niet anders dan een succesformule zijn.
Ja, daar is die dan, de oorzaak waaraan veel ouders als eerste denken als de baby vroeg wakker is: de baby heeft honger. Dit kan zeker zo zijn, maar je baby heeft niet altijd honger als hij ’s nachts wakker wordt. Chantal: ‘Als je baby genoeg voeding krijgt gedurende de dag en mooi op zijn groeicurve zit, hoeft honger niet de eerste oorzaak te zijn van te vroeg wakker worden. Dit betekent niet dat je baby niet hongerig kan zijn, het is alleen belangrijk dat je naar het totaalplaatje kijkt.’
Wil je dat jouw baby doorslaapt en niet te vroeg wakker wordt, dan is het belangrijk dat je kleintje overdag genoeg voeding krijgt. Chantal: ‘Ik zie heel vaak een voedingsschema met 4 uur tijd tussen de voedingen. Dit kan best werken voor sommige baby’s, maar mijn advies is toch om altijd te reageren op de hongersignalen van de baby in plaats van te wachten tot de 4 uurtjes voorbij zijn. Beter is om je baby om de 2,5 tot 3,5 uur te voeden. Voeding op verzoek kan ook gewoon bij baby’s die flesvoeding krijgen. Tel dan goed het aantal cc’s zodat je weet wat je kleintje binnen krijgt.’
Baby’s die nog niet zelfstandig in slaap kunnen vallen, kunnen dat ook niet als ze om 5.00 uur de oogjes al open hebben. Vaak wiegen ouders hun baby in slaap of laten ze hem in slaap vallen op de borst. Daar raakt je kleintje aan gewend waardoor hij afhankelijk wordt van de ouders om in slaap te vallen. Het is heel normaal dat je jouw baby in slaap wiegt, vooral als je kleintje huilt of onrustig is. Je wil hem dan niet moederziel alleen in het bedje leggen. Toch is het goed om hiermee te oefenen door hem steeds iets meer wakker in zijn bedje te leggen.' Wil je meer lezen over hoe je jouw baby zelf leert slapen? Lees dan een ander artikel van Chantal 'Help mijn baby slaapt niet door'.
Verwacht niet dat je baby niet meer vroeg wakker wordt na één dag nieuwe aanpassingen in het ritme. Dit kost tijd en je moet hierin consequent zijn. Chantal: ‘Het duurt zeker een week om oud gedrag af te leren. Daarna nog een week om nieuw gedrag aan te leren. Week drie is vaak de week waarbij ‘het beklijft’. Er bestaat zelden een snelle oplossing, maar als je al kunt ontdekken wat de oorzaak is van het feit dat je baby vroeg wakker is, dan heb je de eerste stap al gezet!’
Dit artikel is geschreven in samenwerking met De Slaapjuf Chantal. Chantal is een gecertificeerde slaapcoach en heeft al veel ouders geholpen de slaapproblemen van hun kinderen aan te pakken.
Lees ook ons artikel over een goed bedritueel voor je kind. Dat kan namelijk ook helpen om een goed ritme te krijgen.
