1 januari 2000 door Ward van Alphen
Ik heb een zoon van bijna 2 jaar. Wat we ook proberen, het lijkt onmogelijk om hem uit een drinkbeker te laten drinken. De gewone fles gaat er altijd moeiteloos in, maar zodra hij een drinkbeker ziet, rent hij afwijzend en dreinend weg. Hij wil wel uit een gewone beker drinken, maar dan gooit hij uiteraard alles over zich heen. Wat zijn de mogelijkheden om hier iets aan te doen?
Kinderen ontdekken op een gegeven moment dat ze de baas zijn over hun eigen lichaam: zij bepalen of er iets in komt of niet. Het eten en drinken is als het ware één van de middelen van het kind om uit te zoeken hoe ver hun autonomie gaat. Als ouders heb je er belang bij om je kind te leren dat er grenzen zijn, maar het gaat er natuurlijk vooral om je kind bepaald gedrag aan te leren -- in dit geval het drinken uit een drinkbeker -- omdat het nog niet in staat is om uit een gewone beker te drinken. Misschien wil uw zoon wel uit een gewone beker drinken, omdat u als volwassene ook niet uit een drinkbeker drinkt. Maar ja, dat gaat nu eenmaal niet.
Dat lijkt logisch, maar toch krijgen kinderen vaak een beloning voor ongewenst gedrag, bijvoorbeeld in de vorm van aandacht. Ook al is dit vaak negatieve aandacht, het kan toch winst betekenen voor het kind. Daar is niet altijd wat aan te doen, maar je kan wel proberen om je als ouder zo goed mogelijk "aan de regels te houden".
Daar hoort bij dat je voldoende aandacht geeft voor gewenst gedrag (aandacht geven is een vorm van beloning), en dat je ook "tussendoor" voldoende tijd aan je kind besteedt. In dit geval is het drinken uit een drinkbeker het gedrag dat je wil bevorderen: daar moet je je dus op richten.
Uw zoontje gaat dan weglopen en "afwijzend gedrag vertonen". Dat is dus ongewenst gedrag: u moet dat zo onaantrekkelijk mogelijk zien te maken. Bijvoorbeeld door een "time-out": op de gang zetten. Als je toch toegeeft, dan beloon je in feite het ongewenste gedrag. Het drinken uit een gewone beker is kennelijk ook een vorm van ongewenst gedrag. Er komt een leeftijd waarop uw zoon niet meer knoeit als het uit een beker drinkt; dat verschilt per kind. Dan zou je er geen probleem meer van hoeven maken.
De meeste boeken op het gebied van opvoeding zeggen ook dat een kind niet zo snel zal verhongeren of uitdrogen: het zal vanzelf wel dorst krijgen en gaan drinken. Dit wordt beschouwd als een krachtige reflex van het lichaam. Ik zou niet weten hoever je hierin als ouder moet gaan, maar deze gedachte kan je wel een stuk verder helpen: je hebt aardig wat speling. Niet willen drinken is na enige tijd ook voor het kind niet prettig, het zal eieren voor zijn of haar geld kiezen, je hoeft je als ouder niet meteen zorgen te maken.
Als u ook op andere gebieden problemen heeft met het gedrag van uw zoontje, gelden daar dezelfde principes voor. Consequent zijn, volhouden, gewenst gedrag belonen, ongewenst gedrag niet belonen en ontmoedigen. Van belang is ook dat u zich als ouder niet al te zeer afgewezen moet proberen te voelen door uw kind, zodat u zo neutraal mogelijk kunt reageren.
