20 november 2009 door Aleid Grijpma
Onze zoon (9 jaar) heeft onlangs een onderwerp op school gehad en dat ging over eten en voedingsstoffen. Waar word je dik van en waar niet van?
Sinds een paar weken vertoont hij nu gek gedrag, in die zin dat hij het nodig vindt om zijn handen af te vegen aan de muur nadat hij dikke mensen heeft aangeraakt. Hij is bang om dik te worden, en denkt bij het aanraken van dikke mensen dat hij zelf ook dik wordt. Hij zegt dat hij het moet doen en dat hij er steeds aan moet denken.
Wij zijn hier erg van geschrokken en weten niet goed hoe we hierop moeten reageren en hoe we ermee om moeten gaan.
Het lijkt er dus op dat uw zoon angstig reageert op iets wat op school behandeld is, en dat hij daarbij dwanghandelingen heeft ontwikkeld.
Op zich is 'dwang' wel iets wat vaker voorkomt in deze leeftijdsfase, en wat echt niet meteen als psychiatrisch probleem bestempeld hoeft te worden. Denk bijvoorbeeld aan kinderen die niet op de lijnen tussen de tegels willen lopen, of hun schoenen exact op een rijtje willen hebben voor het slapen gaan, of alsmaar onder hun bed 'moeten' kijken of er een inbreker is.
Maar soms – zoals in dit geval – kan het er wat heftiger aan toe gaan. Om te bepalen of dat al dan niet zorgelijk is, en hoe je er het beste mee kunt omgaan, moet je eerst een heleboel andere dingen weten. Zoals:
Ik heb uw zoon niet gezien en ik ken het antwoord op de bovenstaande vragen niet. Ik moet mij dus beperken tot de volgende vuistregel: als dit soort klachten te veel tijd gaan innemen, en als ze het dagelijks functioneren ernstig belemmeren, dan kan er sprake zijn van een dwang-stoornis (die eventueel behandeld moet worden).
Bij een stoornis kan het gaan om iets wat je normaal ook wel ziet, maar wat dermate afwijkende vormen aanneemt (vanwege de tijd die het kost en de belasting die het geeft) dat het kind ook minder goed gaat functioneren. En dat is natuurlijk niet de bedoeling.
Belangrijk is ook wat uw zoon er zelf van vindt. U vertelde "dat hij het moet doen en dat hij er steeds aan moet denken". Dat is duidelijk, maar het zegt nog niets over de vraag of het al dan niet belastend voor hem is.
Dus: vindt hij het vreemd van zichzelf, dat hij zo over 'dikte' denkt, en dat hij dan die handelingen moet uitvoeren? Of neemt hij het gewoon zoals het is? Kortom: heeft hij er echt last van of niet?
Je ziet daar namelijk nogal eens een verschil in, tussen kinderen die echt last hebben van hun gedachten en hun handelingen, en kinderen die er nauwelijks door gehinderd worden. In het laatste geval hoeft er geen probleem te zijn.
Los daarvan zou ik zelf, als psychiater, natuurlijk wel willen weten of er misschien nog meer aan de hand is. Maar daarvoor zou ik – zoals gezegd – dus meer informatie over hem moeten hebben.
Als uw zoon verder goed functioneert en geen last heeft van zijn gedachten of zijn gedrag, kunt u gewoon afwachten hoe het zich verder ontwikkelt. Misschien dooft het vanzelf uit, maar misschien ook niet. In het laatste geval moet u wel actie ondernemen.
Als uw zoon er wél last van heeft, of als het probleem langer blijft bestaan, of als vergelijkbare problemen er eigenlijk al eerder waren, dan kan hij angstig en somber worden. Ook dan moet er wat aan gedaan worden natuurlijk.
'Actie ondernemen' betekent: contact opnemen met de huisarts, en samen nagaan wat er moet gebeuren. Zelf heb ik goede ervaringen met speciale gedragstherapie voor kinderen.
Maar ook als u géén actie onderneemt, moet u natuurlijk wel heel alert blijven. Let vooral goed op of uw kind niet angstig of somber wordt.
Succes ermee!
