17 november 2006 door Henk Boeke
Mijn zoontje wordt in april 4 jaar. Vanaf baby reageert hij eigenlijk al vrij gevoelig op allerlei prikkels. Hij heeft ook een erg heftige en lange periode van eenkennigheid doorgemaakt. Over het algemeen is hij een wat angstig en verlegen kindje.
Ik heb al lang het vermoeden dat hij erg slim is. Hij liep al met 8½ maanden, kende al heel vroeg kleuren, weet al hoe hij bij een omweg weer thuis moet komen (ook al heeft hij de omweg nog niet eerder gezien) en stelt zichzelf allerlei vragen. Bijvoorbeeld: als hij door een verrekijker kijkt, of anderen alles dan ook klein zien. Of hoe het kan dat als er iemand op TV loopt, de TV toch stil blijft staan, etc.
Ook lijkt hij een nogal zachtaardig karakter te hebben. Hij heeft bijvoorbeeld nauwelijks met jaloersheid gereageerd op de geboorte van zijn zusje (nu 14 maanden). Ze lijken erg hecht met elkaar.
Op de peuterspeelzaal gaat het wat moeizaam. Hij zegt vaak dat hij niet wil gaan. Nu, met Sinterklaas, is hij bang dat de Sint komt. Ook is hij bang dat hij dingen moet doen die hij niet durft, zoals verkleed-partijtjes, etc.
In de interactie met de andere kindjes is hij aarzelend. Hij vindt het wel heel leuk, maar trekt zich terug als iemand wat afpakt. En soms is hij bang dat andere kindjes zullen slaan, dat hij niet aan het speelgoed mag komen en zo.
Vanmorgen kreeg ik van de leidster het signaal dat hij wel erg verloren rondloopt, als het vrij spelen is. En dat hij zich wat terugtrekt van de kindjes. Als het gestructureerd is, zoals in een kringetje, of bij een taakje, doet hij wel goed mee. Zij gaf tevens aan dat ze de indruk had dat hij nogal slim is. Ze zei dat hij het op de basisschool in de klas waarschijnlijk wel goed zal doen, maar dat ze zich wat zorgen maakt over het buiten spelen.
Ze zei dat het goed zou zijn wanneer hij eens alleen bij andere kindjes thuis zou gaan spelen, dus zonder ons. Nou herken ik het signaal wel (ik maak me al langer zorgen over zijn weerbaarheid) en ik denk ook dat het goed is om er iets aan te doen, maar ik twijfel over de oplossing. Mijn man en ik zijn meer van 'de weg van de geleidelijkheid'.
Eerlijkheidshalve moet ik erbij zeggen dat wij misschien wel wat beschermend zijn. Hij heeft bijvoorbeeld nog nooit alleen bij een ander kindje gespeeld, en hij gaat niet naar het KDV. Wel komt hij samen met ons in allerlei sociale situaties.
Ik vind het heel erg verdrietig dat hij zich zo verloren voelt op de speelzaal. Ik maak me bijvoorbeeld zorgen dat hij op de basisschool geen vriendjes zal krijgen.
Wanneer is nu het moment om hier meer hulp bij te vragen, vraag ik me af. Thuis, of als wij erbij zijn, is hij erg vrolijk, en lijkt hij lekker in zijn vel te zitten. We hebben een gezellig gezinnetje, maken veel plezier samen, en hebben geen noemenswaardige spanningen.
Wat kan ik nu zelf hieraan doen? Zelf denk ik: veel situaties met andere kindjes opzoeken, maar wel met ons erbij. Ik heb er niks aan om hem in het diepe te gooien en dan nog meer paniek te creëren (denk ik).
Elk kind heeft zijn eigen temperament: het ene is wild, assertief en extravert, het andere rustig, afwachtend en introvert. We vinden het altijd heel spijtig wanneer ouders van buitenaf – vaak via school – te horen krijgen wat ze al lang al weten (u kent uw zoon immers beter dan wie ook) maar dan met de toegevoegde suggestie dat daar ook wat aan gedaan zou moeten worden.
Wilde kinderen moeten altijd rustiger worden, en introverte kinderen moeten altijd assertiever worden. Het lijkt wel alsof elke ouder verplicht is om van zijn kind een middelmatig kind te maken. (Vooropgesteld dat dat al zou kunnen, wat natuurlijk maar zeer de vraag is. Temperament is immers iets wat eigen aan het kind is.)
In dit soort situaties pleiten we er altijd sterk voor om een kind te accepteren zoals het is, en je een beetje aan te passen, in plaats van – meestal vruchteloos – te proberen het kind te veranderen.
In feite is dat precies datgene wat u nu al doet. U kent uw zoon, en u vindt het beter om het allemaal een beetje voorzichtig aan te pakken. Prima dus! Er gaat echt niets boven de eigen intuïtie van ouders.
Kinderen zoals uw zoon, die wat slimmer (of veel slimmer) zijn dan hun leeftijdgenoten, hebben het altijd moeilijk. Met zichzelf, en met de wereld, en met het leven. Ze durven bijvoorbeeld een hoop dingen niet omdat ze kunnen nadenken, en dus pijlsnel zien welke risico's eraan verbonden zijn.
Ook hebben slimme kinderen vaak een zeer rijke fantasie, waardoor ze de dingen vaak nog erger kunnen maken in hun hoofd dan ze in werkelijkheid zijn.
Een derde handicap is dat het sociaal wat moeizaam kan gaan, omdat ze andere interesses hebben dan hun leeftijdgenoten.
En last but not least hebben dit soort kinderen vaak zúlke goed ontwikkelde zenuwen, dat ze ook sneller last hebben van harde muziek, grote mensenmassa's, drukke leeftijdgenoten, etc.
Het is dus heel begrijpelijk dat uw zoon, die een ontwikkelingsvoorsprong lijkt te hebben, het lastig vindt om goed te functioneren met andere kinderen. Hij zal dat dus stapje voor stapje moeten leren; maar daar zijn de peuterspeelzaal en de kleuterschool (groep 1 en 2) nu juist voor bedoeld.
Het is ook helemaal niet erg dat hij een aantal sociale vaardigheden nog niet zo goed beheerst; die zal hij gewoon nog moeten leren. En daar moet iedereen – van school tot thuis – hem de tijd voor geven.
De enige manier om uw zoon een beetje te helpen, is om hem zoveel mogelijk zelfvertrouwen te geven. U doet dat door hem volledig te accepteren zoals hij is, en hem zoveel mogelijk te prijzen voor alles wat hij goed doet. Daarnaast moet u hem natuurlijk voldoende uitdagingen bieden, zodat hij zich niet gaat vervelen.
Nog één belangrijk advies tot slot. Blijf heel goed kijken naar uw kind. Ziet u dat hij zich goed voelt, dan is er niets aan de hand. Ook al maakt hij weinig contact met andere kinderen. Jezelf goed kunnen vermaken in je eentje is geen handicap! Ook is het niet verboden om je eigen gang te gaan.
Pas wanneer hij zichzelf niet goed voelt, bijvoorbeeld omdat hij zich verveelt op school, moet u actie ondernemen. Tegen die tijd kunt u altijd weer contact met ons opnemen.
