12 december 2003 door Jeroen Aarssen
Ik heb een vraag. Of eigenlijk twee.
Vraag 1: onze zoon van bijna 3 zit nu ruim een half jaar drie dagen per week op een Engelse nursery. In tegenstelling tot wat iedereen spontaan roept als ik mijn zorg uit dat-ie daar Engels moet kunnen (namelijk dat kinderen zo snel een vreemde taal leren), heeft hij niet in drie weken geleerd vloeiend Engels te spreken. Sterker nog, ik vraag me af wat hij er überhaupt van verstaat.
Volgens zijn leidsters begrijpt hij best veel, maar als ik hem vraag wat iets betekent, of als ik een Engels verhaaltje voorlees (als hij dat überhaupt toelaat) en vraag waar dat over gaat, dan weet hij het niet. Terwijl hij 'vertaalspelletjes' an sich best leuk vindt.
Ook noemt hij bijvoorbeeld een van zijn leidsters 'Stampyourfeet' (ze doet de liedjes :-) De weinige zinnetjes die hij kent, uit hij alsof het om één woord gaat (Sitdown, Moorplies), en met de liedjes gaat hij om alsof het onzin-liedjes zijn.
Kan het zijn dat ik hem onderschat en dat hij toch beter Engels begrijpt dan ik denk? En zo niet, is het dan al tijd om te gaan wanhopen? En zo niet, is het dan al tijd om weer eens te proberen om zelf thuis Engels te gaan praten?
Vraag 2: binnenkort verhuizen we voor een paar maanden terug naar Nederland, maar daarna gaan we mogelijk naar Schotland. Is het verstandig om in de periode in Nederland Engels met hem te blijven praten, of blijft datgene wat hij nu – hopelijk – heeft opgepikt in zijn onderbewustzijn nasudderen?
Hij zal tegen die tijd ook naar school moeten en ik vermoed dat er daar toch hogere eisen aan zijn taalvermogen gesteld worden (in het Nederlands is hij bovenmatig talig, maar daar schiet hij dan niks mee op).
Beste mevrouw, heb geduld! Uw zoontje is nog geen 3. Er zijn weinig kinderen bij wie de taalverwerving op hun derde verjaardag afgerond is. En uw zoontje moet dan ook nog eens twee talen onder de knie krijgen. Gun hem daarvoor de tijd.
Sommige kinderen pikken in het eerste half jaar op de peuterspeelzaal gemakkelijk een tweede taal op, maar andere doen daar iets langer over. En inderdaad kan het zo zijn dat hij veel meer begrijpt dan hij kan zeggen.
Bovendien doet u hem een beetje onrecht. Als hij "Sitdown" of "Moorplies" zegt, is de uitspraak misschien niet Engels genoeg, maar deze uitingen tellen wel degelijk als tweewoordzinnen.
Verder kan het voor een bijna-3-jarige tweetalige een lastige opgave zijn om te zeggen wat iets betekent. Zeker als hij soms nog de twee talen door elkaar haalt. Ga maar na: het is heel moeilijk om antwoord te geven op de vraag "Wat betekent rabbit?", als je niet meteen beseft dat dit één zin is waarin twee talen tegelijk worden gebruikt, en dat je het woord rabbit eigenlijk moet vertalen.
Dan uw tweede vraag. Als u weer een tijdje in Nederland bent, zal het Engels verdwijnen, tenzij u het op een of andere manier bijhoudt. Zo eenvoudig ligt het.
Ik kan u in ieder geval aanraden om samen met uw kind naar peuterprogramma's op de BBC te kijken, zoals de Teletubbies of de Tweenies. Behalve taal-aanbod in het Engels, krijgen peuters in die programma's de ruimte (alleen al door het weidse décor van Teletubby-land, en door de stiltes die af en toe vallen) om zelf iets te zeggen.
Ik weet niet waarom u verwacht dat er op Schotse scholen hogere eisen worden gesteld aan zijn taalvermogen, maar als de ontwikkeling van zijn Nederlands voorspoedig verloopt, is er alle reden om te veronderstellen dat het uiteindelijk ook goed zal komen met zijn Engels. Geduld, dus!
