12 december 2003 door Joanna Sandberg
Deze week twee vragen met min of meer dezelfde strekking.
Onze dochter van 5 jaar heeft regelmatig extreme krijsbuien, waarbij ze helemaal buiten zichzelf raakt. De aanleiding is altijd dat ze haar zin niet krijgt. Bijvoorbeeld: aankleden terwijl ze wil spelen, wassen en naar bed gaan terwijl ze wil spelen, andere schoenen aan willen dan de schoenen die beschikbaar zijn, etc.
Het gaat erom dat ik (of mijn man) iets anders van haar wil dan zijzelf. Vragen of gewoon bespreken heeft geen zin, ze is dan oost-indisch doof. Eigenlijk is dat altijd al zo geweest. We zijn altijd extreem nadrukkelijk naar haar toe, omdat we anders geen respons krijgen. Maar dit soort buien zijn van het afgelopen jaar.
Tijdens zo'n hysterische bui trekt ze het beddengoed van haar bed, gooit ze met alles wat in de buurt ligt, en trapt ze en slaat ze in het rond. Tegelijkertijd is het ook heel verdrietig om haar zo te zien. Het zijn echt oer-geluiden die ze dan produceert.
Als het op haar slaapkamer gebeurt, laat ik haar vaak even alleen, omdat ik niet weet hoe ik haar tot rust moet krijgen. Vaak lukt dat me wel als ik weer terugkom en als we dan weer een beetje kunnen praten is het eerste wat ze zegt: "Ik wil .....". En dat is dan datgene waar ze zo van over de rooie is geraakt, om vervolgens weer van voren af aan te beginnen. Vaak lukt het me dan wel om haar tot rust te krijgen.
In eerste instantie ben ik geïrriteerd over het feit dat ze pertinent niet wil luisteren, en vervolgens boos. En als het dan escaleert, observeer ik het moedeloos. Zo zou je het proces kunnen beschrijven.
Met haar broer van bijna 9 hebben we dergelijke situaties nooit gehad en ook haar broertje van 2½ heeft niets wat hierop lijkt.
Onze dochter is een heel levenslustige, creatieve dame, die heel graag lief en mooi gevonden wil worden. Ze ziet er ook prachtig uit.
Ik heb zelf het idee dat ze moeilijk afscheid kan nemen, stoppen, overgang maken naar iets nieuws of iets anders. In haar eerste jaren had ze veel moeite met vakantie, logeren... kortom veranderingen. Dat gaat wel veel makkelijker nu. Als ze overprikkeld is (rond Sinterklaas), dan is het erger. Ze is zelf niet in staat om het tij te keren.
Vaak lukt het mijn partner wel om haar tot rust te brengen als ik een conflict met haar heb. Omgekeerd gebeurt precies hetzelfde. Als hij met haar in zo'n situatie belandt, dan kan ik daar makkelijker op inspelen dan dat het mezelf overkomt.
Vaak wordt de tegenstelling verhard doordat zij vanaf het begin zo extreem reageert op alles: eerst door totaal geen reactie te vertonen, en vervolgens door te gaan krijsen. Daarna gaat het van kwaad tot erger.
Mijn vraag is hoe we met haar sterke wil om kunnen gaan, zodat zij zelf niet in zo'n uitputtende 'crisis' terecht komt.
[naam en adres bekend bij de redactie]
Mijn dochter van net 4 (ze gaat sinds kort naar de basisschool) heeft de laatste weken steeds regelmatiger enorme hysterische aanvallen als ze haar zin niet krijgt. Ze schreeuwt dan echt hysterisch (heb er geen beter woord voor), krijst, gaat op de grond liggen, en gooit met dingen.
Vervolgens is ze zo moe dat ze van al dat gedoe in slaap valt. Zo heftig is het dus.
Ook maakt ze van zaken die echt niet zo belangrijk zijn (zoals een kapot haar-elastiekje) ineens verschrikkelijke drama's: veel huilen, en eindeloos herhalen wat ze niet leuk vindt, ondanks onze geruststelling.
We zijn met stomheid geslagen en weten niet goed hoe we hiermee om moeten gaan.
Lees alles over driftige kleuters en driftbuien in ons nieuwste artikel uit 2020: driftige kleuters, hoe ga je om met driftbuien?
Deze kinderen uiten hun frustratie – omdat ze hun zin niet krijgen – in drift. Wat gebeurt er dan? Als een kind een driftbui heeft, heeft het zichzelf niet onder controle, het laat zichzelf gaan en is niet aanspreekbaar. Het kind heeft een machteloos gevoel (een rotgevoel) en is boos en teleurgesteld omdat iets niet gebeurt zoals hij of zij dat wil.
Sommige kinderen zijn qua aanleg driftiger dan andere. Deze kinderen kunnen moeilijker omgaan met frustraties. Maar opvoeding heeft zeker ook invloed op het (frequent) krijgen van een driftbui.
Nogal rigide kinderen kunnen vaker een driftbui krijgen dan flexibele kinderen. Waarschijnlijk is het eerste meisje (van 5 jaar) nogal star; de dingen moeten zo verlopen als zij dat wil. Onverwachte zaken brengen angst en onrust te weeg, het liefst is alles voor haar voorspelbaar, en dus overzichtelijk.
Het tweede meisje (van 4 jaar) gaat sinds een paar maanden naar de basisschool. Het zou kunnen dat zij de frustraties die ze oploopt op school, thuis uit. Een kind van 4 moet op school opeens van alles en mag opeens van alles niet meer. De aandacht moet met andere kinderen gedeeld worden, er gelden ook andere regels dan thuis, enzovoorts. De nieuwigheid van het naar school gaan is er nu een beetje af, waardoor het voor het meisje misschien moeilijker is om het omgaan met frustraties vol te houden.
Hoe kun je nu als ouders het beste omgaan met driftbuien van je kind?
Je beïnvloedt het negatieve gedrag van je kind door er op een andere manier mee om te gaan dan je gewoon bent te doen. Jouw reactie op de driftbui is dus belangrijk om de driftbuien te verminderen.
Het allerbelangrijkste is dat je als ouder rustig blijft. Tegelijkertijd is dat natuurlijk ook het moeilijkste, omdat je vaak de neiging hebt om zélf boos of machteloos te reageren, te schelden of te schreeuwen. Je gaat dan als ouder hetzelfde gedrag als je kind vertonen, waardoor je kind leert dat het normaal is om je bij een conflict zo te gedragen.
Als volwassene raak je dan verstrikt in een strijd op kinderniveau, wat bij jou net zo'n rotgevoel achterlaat als bij het kind.
Bovendien krijgt het kind dan aandacht – ook al is het negatieve aandacht – waardoor zijn driftige gedrag versterkt wordt. Het kind leert dan dat het (uiteindelijk) toch zijn zin krijgt.
Rustig blijven en enigszins afstand bewaren kan heel moeilijk zijn. Wie daar moeite mee heeft, kan het bijvoorbeeld zo aanpakken als de ouders van het 5-jarige meisje. Die laten de andere ouder – die op dat moment geen conflict heeft met het kind – bemiddelen.
Zoals gezegd is het belangrijk om de driftbui niet te belonen. Dus:
Kortom: consequent en duidelijk zijn en blijven. Ik realiseer me dat dat makkelijker gezegd dan gedaan is, maar het is de enige optie.
Daarnaast is het stellen van grenzen en het aanbrengen van structuur belangrijk. Dat biedt duidelijkheid, voorspelbaarheid en overzicht. Het kind weet dan waar het aan toe is, en leert dan dat een driftbui niet helpt om toch je zin te krijgen.
Time-out, apart zetten, is hierbij een goed hulpmiddel. En geef het kind positieve aandacht; complimentjes, samen een spelletje, voorlezen, een knuffel, etc. wanneer het goed gedrag vertoont.
Er zijn leuke boekjes over driftige kleuters om voor te lezen. Dat kan helpen om samen over de driftbuien van je kind te praten – ook hoe het voor het kind zelf is om driftig te worden – op een prettig, gezellig, moment.
Bijvoorbeeld (recent):
Al wat ouder:
