1 april 2005 door Niels van de Griend
'Samenwonen': wat zijn de verschillen met trouwen en geregistreerd partnerschap?
Ik hoor u denken: "Het wordt nu wel de hoogste tijd dat de situatie van samenwoners wordt besproken. Het gaat bijna altijd over gehuwden. Het lijkt net of die een streepje voor hebben."
Nou, wat dat laatste betreft, is het niet een streepje maar een enorme balk. Het gezin, en dan bij voorkeur een gezin met gehuwde ouders, blijkt toch nog steeds een belangrijke hoeksteen van onze samenleving te zijn. Met name wettelijk.
Maar laten we bij het begin beginnen. Je kunt twee personen die een liefdesrelatie hebben, grofweg in drie hoedanigheden verdelen:
Natuurlijk kun je, evenredig aan de duur de van de relatie en de groei van de liefde, steeds een stapje verder gaan. Na de eerste LAT-avonturen begin je voorzichtig met samenwonen in het huis van één van beiden (terwijl het andere huis wordt aangehouden). Vervolgens besluit je na een aantal jaren om samen een huis te kiezen en een samenlevingscontract op te laten stellen, om uiteindelijk als gehuwden of geregistreerde partners door het leven te gaan. Al dan niet voorafgegaan door – of gecombineerd met – kinderen (gezamenlijk of anderszins).
Elke vorm van samenwonen heeft geheel eigen (rechts-)gevolgen. Het geregistreerd partnerschap en het huwelijk zijn op deze hoofdregel een uitzondering. De rechtsgevolgen van een huwelijk en een geregistreerd partnerschap zijn vrijwel identiek. Let op: vrijwel, want er zijn verschillen!
Ga je trouwen, of ga je een geregistreerd partnerschap aan, dan krijg je van de wetgever een soort juridisch familiepakket zonder dat je daarvoor verdere actie hoeft te ondernemen. Je krijgt een juridische "blije-ja-ik-wil-doos", met daarin allemaal aantrekkelijke regelingen. Dit is nu net "het streepje voor", dat gehuwden en geregistreerde partners hebben ten opzichte van samenwoners.
In de wandelgangen wordt een samenlevingscontract nog wel eens in één adem genoemd met het geregistreerd partnerschap. Dat is niet juist, want een notarieel samenlevingscontract is absoluut niet gelijk aan een geregistreerd partnerschap. In tegendeel zelfs.
Samenwoners kunnen het familiepakket ook wel krijgen, maar moeten (bijna) overal zelf achteraan. Er gebeurt (bijna) niets automatisch. Samenwoners beginnen als het ware met een lege doos, die ze op eigen kracht moeten vullen:
Vooral dat laatste is in veel gevallen zeer aan te bevelen en soms zelfs vereist.
Maar let op. Naast alle positieve kanten van het samenlevingscontract kan er ook een minder positief kantje aan zitten. De positieve kanten zal ik binnenkort nader belichten. De minder positieve kant zit 'm vooral in het gevaar van overschatting van het samenlevingscontract. En dan vooral in de situatie dat de relatie eindigt.
Als er geen bijzondere – specifieke – regelingen omtrent die situatie zijn opgenomen, is er dus wat dat betreft niks geregeld. Is dat erg? Nee, helemaal niet. Ténzij je denkt dat er vanalles geregeld is, maar als blijkt dat dat helemaal niet zo is.
Kortom: overschat het samenlevingscontract niet, wanneer je niet zelf bijzondere regelingen opneemt bij het einde van de samenwoning (anders dan door het overlijden)!
Als je serieus verliefd bent, laat je natuurlijk je hart spreken. Vergeet echter niet om even goed de verschillen in de diverse relatievormen te onderzoeken. Volgende keer gaan we verder met het samenlevingscontract.
