18 maart 2019 door Naomi Dessaur
Vandaag starten zo’n 2500 scholen met de projectweek Lentekriebels. Een waardevol initiatief van de Rutgers. De Week van de Lentekriebels is een nationale projectweek voor het basisonderwijs en vindt plaats van 18 t/m 22 maart 2019. Deelnemende scholen geven een week lang les over weerbaarheid, relaties en seksualiteit.
Dit jaar is het thema van de Week van de Lentekriebels ‘Ik wil het weten – heb je me alles al verteld?’. Het is een breed thema dat aansluit op de nieuwsgierigheid van kinderen. Het gaat over informatie op het gebied van relaties en seksualiteit waar kinderen vragen over hebben. Kinderen willen alles weten en willen de zekerheid hebben dat wij hen ook alles hebben verteld wat zij moeten weten!
Het is van groot belang dat scholen continu aandacht besteden aan thema’s zoals een seksuele opvoeding, maar het is niet de bedoeling dat scholen deze verantwoordelijkheid overnemen van de ouders. Vaak vinden ouders het lastig om dit zelf als een rode draad op de opvoedagenda te zetten. En het kan ook best lastig zijn, maar met de juiste tools kan je er toch voor zorgen dat dit juist wel bespreekbaar is.
De Week van de Lentekriebels is een mooie aanleiding om ook thuis erover in gesprek te gaan. Door het op een jonge leeftijd met kinderen over dit onderwerp te hebben wordt het voor kinderen normaal om erover te praten. Je laat hiermee zien dat ze bij jou als ouder terecht kunnen als ze vragen of problemen hebben en ze krijgen de juiste kennis en informatie mee.
Het is belangrijk om al op een jonge leeftijd in gesprek te gaan. Kinderen staan hier dan nog voor open. Vanaf de puberteit wordt dit minder. Bereid kinderen goed voor op de veranderingen die plaatsvinden tijdens de puberteit. Je hoeft er niet bang voor te zijn dat jouw kind nog niet toe is aan bepaalde informatie. Ze onthouden namelijk alleen wat zij interessant vinden en waar ze op dat moment aan toe zijn.
Ouders bereiden kinderen al vroegtijdig voor op allerlei zaken. We leren hen zichzelf te verzorgen, met anderen om te gaan en veilig aan het verkeer deel te nemen. We geven kinderen kniebeschermers als ze gaan skaten en we zorgen dat ze zwemles krijgen om niet te verdrinken. Maar we bereiden ze nauwelijks voor op het ‘seksuele verkeer’.
Wanneer het over seksualiteit en kinderen gaat, zeggen ouders met kinderen onder de 10 jaar al snel dat het een onderwerp is wat bij hen nog niet speelt. Pas wanneer ze begrijpen dat seksualiteit gaat over meer dan alleen seksuele voorlichting snappen ouders beter dat dit een onderwerp is wat als een rode draad door de gehele opvoeding heen kan lopen. Dit kan ook al bij kleine kinderen.
De thema’s seksualiteit en seksueel geweld zijn typisch onderwerpen waarbij we als samenleving massaal wegkijken. Wanneer het gaat om kinderen en seksualiteit, klappen we dicht. Dat moet en kan anders.
Wanneer en hoe begin je als ouder met het praten met je kind over seksualiteit? Dat kan al op jonge leeftijd en direct wanneer het kind daar aanleiding toe geeft. Ouders willen allemaal dat hun kind weerbaar opgroeit, voor zichzelf durft op te komen en dat hun kind niet uit eigen ervaring over #metoo kan meepraten. Daarom moet seksualiteit, het eigen lijf, intimiteit en het wel of niet aangaan van (intieme) relaties een vast onderdeel in het onderwijs èn de opvoeding zijn. Willen ouders dat hun kind inderdaad zelfverzekerd en weerbaar opgroeit, met het vertrouwen dat ze bij hen terecht kunnen om over gevoelige zaken te praten, dan kunnen ouders de ogen hier niet meer voor sluiten en dit alleen aan de school overlaten.
1. Praat erover
Kinderen die leren dat je over seksualiteit mag praten, voelen zich vaker zelfverzekerd, geborgen en veilig. Praat dus gewoon over seksualiteit, intimiteit en het lijf. Het hoort bij het leven net als eten, slapen of naar school gaan. Wanneer kinderen voelen dat er thuis geen taboe ligt op gevoelige onderwerpen, zullen ze ook eerder naar je toekomen wanneer er iets zorgelijks aan de hand is. Ook hebben ze vaak meer respect voor hun eigen lichaam en dat van anderen.
2. Wees nieuwsgierig naar het verhaal van je kind en stel vragen
Luister echt naar verhalen van je kind en vraag hierop door. In veel dagelijkse verhalen van je kind zitten elementen van intimiteit, het lijf, weerbaarheid, grenzen en respect hebben. Door open vragen te stellen en je kind vrijuit te laten spreken, voorkom je dat je vooraf zaken invult of je kind ergens van beschuldigt. Houd een open blik en schep een veilige sfeer waarin je kind durft te vertellen. Als je niet meer weet wat je moet vragen kun je altijd zeggen: 'Kun je daar wat meer over vertellen?'. Zo voorkom je dat je sturend bent en de waarheid verandert. Kinderen worden hierdoor aangemoedigd meer te vertellen en voelen je betrokkenheid.
3. Grijp alledaagse situaties aan om over seksualiteit te praten
Gedurende de week zijn er voldoende situaties in en rondom jullie huis die je kunt aangrijpen om over het lijf, intimiteit, grenzen of het lijf te praten. Ik noem deze dagelijkse momenten ‘haakjes’. Je kunt denken aan een televisieprogramma, een ruzie in huis waarbij grenzen een thema is of het benoemen van lichaamsdelen waarin je de geslachtsdelen niet overslaat maar juist ook benoemd. Zo is het veel natuurlijker om het er over te hebben en voorkom je dat je er als het ware echt voor moet gaan zitten.
Ben je nog niet begonnen met het bespreekbaar maken van seksualiteit bij jouw kinderen? Maak dan gebruik van de thema’s tijdens de Week van de Lentekriebels. Informeer bij jou op school welke thema’s ze bespreken, zodat je er thuis verder naar kunt vragen.
