9 oktober 2020
De waarom-fase van je peuter: zo ga je ermee om
Waarom is het gras groen? Waarom sneeuwt het? Waarom is rood rood? Als dit vragenvuur met waarom-vragen je bekend voorkomt, dan heb je waarschijnlijk een peuter in huis. Heel leuk, maar ook uitdagend. We vertellen je hier meer over de waarom-fase. Wanneer zitten peuters in deze waarom-fase, waarom is deze fase zo belangrijk en hoe ga jij ermee om?
Waarom-vragen zijn nuttig!
De meeste ouders weten dat er een waarom-fase komt als ze een peuter in huis hebben. Maar waarom is die waarom-fase er? Deze fase, waarin het vragenvuur van je peuter nooit lijkt te doven, is een belangrijke fase in de ontwikkeling. Zowel op het gebied van taal- als de kennisontwikkeling. Door het stellen van vragen en jouw antwoorden erop krijgt je peuter grip op de wereld. De waarom-vraag vraagt een nieuw denkniveau van je kind. Het helpt je kind zijn gedachtes onder woorden te brengen.
Wanneer beginnen de waarom-vragen?
Het soort vragen dat kinderen stellen, verandert naarmate ze zich verder ontwikkelen. Kinderen beginnen met vragen waar een makkelijk en feitelijk, antwoord op is - wat, waar en wievragen. Wat is dat, waar is de hond en wie loopt daar? Rond de 2,5 a 3 jaar komen kinderen op het idee om ‘waarom’-vragen te stellen. Dit is een stuk moeilijker, dus je kind wil hier veel mee oefenen. Vandaar de eindeloze stroom met vragen…
Waarom vragen peuters waarom?
Met deze soort vragen brengen kinderen hun gedachten onder woorden. Ook oefenen ze met het stellen van vragen en stillen ze hun honger naar nieuwe kennis. Nieuwsgierig als ze zijn, willen ze het liefst alles weten. Ook levert de waarom-vraag peuters iets anders op: een reactie. En een veel interessantere reactie dan op hun wie/wat/waar-vragen. En zo’n interessant antwoord, dat is voer voor nieuwe vragen. Je kind leert dat dingen begrijpen en weten heel handig is. En dat smaakt naar meer.
Hoe geef je antwoord op peutervragen?
Zo kun je het best reageren op deze eindeloze waarom-vragen.
- Luister met aandacht en geef een echt antwoord. Heb je de aandacht van je kind? Doe dan je best om de vraag goed te beantwoorden. Ook als de vraag voor jou niet logisch klinkt. Je peuter wilt het ECHT weten en is ook pas tevreden als hij het idee heeft dat hij het antwoord heeft. Je er vanaf maken met een ‘daarom’ of ‘weet ik niet’ heeft vaak geen zin. Ze stellen dezelfde vraag nog een keer of verzinnen een kwartet aan nieuwe vragen. Weet je het antwoord echt niet? Zoek het dan op zodat je jouw peuter toch een antwoord kunt geven. Zo steek je er zelf ook nog wat van op!
- Antwoord kort en duidelijk. Hoewel je peuter al heel groot lijkt, snapt hij nog niet alles. Om dingen goed te begrijpen heeft hij het meest aan korte en bondige antwoorden. Aan jou de taak om de moeilijke delen van het antwoord weg te laten en het samen te vatten in een, voor peuters, begrijpelijk antwoord. Overigens vinden de meeste volwassenen het ook nog het makkelijkst als dingen kort en bondig verteld worden, dus wie weet kun je deze nieuwe skill ook op andere gebieden toepassen.
- De onmogelijke vraag. Soms stelt je peuter een vraag waar je zelf niet direct het antwoord op weet: ‘Waarom is rood rood?’. Probeer toch een antwoord op deze vragen te geven. Beschrijf waarom jij denkt dat rood rood is of praat samen nog even verder over kleuren en het ontstaan ervan. Het kan ook een mooi moment zijn om er samen mee aan de slag te gaan, bijvoorbeeld door verf te pakken en samen nieuwe kleuren te maken. Door serieus in te gaan op vragen die geen antwoord hebben, rem je je kind niet af. Zo kan hij zich door blijven ontwikkelen.
- Geniet ervan. Net als dat je nu met weemoed kan terugdenken aan de babytijd waar je uren kon kijken naar je slapende kindje, denk je straks ook zo aan deze fase terug. Tussen dit vragenvuur zitten niet alleen normale, maar ook grappige/mooie/ontroerende/bijzondere vragen. Schrijf ze op, zodat je er later samen op terug kan kijken.
Tips voor ouders met peuters in de waarom-fase
- Draai het eens om. Ben je 14 vragen na ‘Waarom moet ik in bad?’ nog steeds bezig? Probeer de vraag dan eens om te draaien. Waarom denk jij dat je in bad moet? Waarom denk jij dat je ‘s avonds in bad gaat? Waarom denk jij dat er zeep in het bad moet? Dit kan je kind helpen om vanuit een andere hoek te denken. Het kan je kind ook boos maken dat jij geen antwoord geeft - zet er dan geen druk op, maar probeer het later nog eens.
- Stimuleer het nadenken op een andere manier. Probeer activiteiten te doen waarbij kinderen moeten nadenken hoe en waarom dingen op een bepaalde manier werken. Maak een watertekening en laat hem verdwijnen in de zon, laat kinderen helpen met koken en laat ze ontdekken wat bepaalde gereedschappen kunnen doen.
- Lees boeken. Het belang van voorlezen ken je wellicht al, maar ook in deze fase blijft het belangrijk. Boeken geven je de mogelijkheid om vragen te stellen aan je kind en over het verhaal te praten.
Boekentips voor de waarom-fase
