4 december 2009 door Aleid Grijpma
Mijn zoon, nu 9 jaar oud, is als peuter van 3 bijna verdronken. Ik heb er verder eigenlijk nooit iets mee gedaan. Maar nu is hij bang om te zwemmen, en ik wil graag dat hij zijn diploma haalt.
Mijn vraag is: hoe pak ik dit verder aan? Moet hij bijvoorbeeld in therapie? Zelf krijg ik de beelden van die dag trouwens ook niet weg uit mijn hoofd. We hebben er dus allebei moeite mee. Maar ik laat hem dat nooit merken.
Helaas vertelde u niet wat er precies is gebeurd, toen uw zoon 3 jaar was en bijna verdronk. Is hij gereanimeerd? Heeft hij in coma gelegen? Ook vertelde u niet wat voor klachten hij op dit moment heeft. Durft hij alleen maar niet te zwemmen? Of is hij bang voor alle vormen van water, dus ook voor douchen, etc.?
Verder vroeg ik mij af wat hij zich herinnert van die gebeurtenis. Of heeft u alleen zelf herinneringen? Hoe lang speelt zijn angst voor zwemmen inmiddels, en wat is er al geprobeerd om hem te helpen?
U begrijpt: om uw vraag goed te kunnen beantwoorden, zou ik meer moeten weten. Maar als het probleem echt heel ernstig is, dan zou ik toch wel professionele hulp adviseren. Hieronder zal ik beschrijven hoe die hulp eruit zou kunnen zien.
Eerlijk gezegd heb ik wel moeite met het idee dat oudere kinderen nog herinneringen hebben aan de tijd dat ze 3 waren. Maar als dat bij uw zoon toch het geval is – bijvoorbeeld in de vorm van nachtmerries of herinneringen overdag – dan zou ik met hem naar een psycholoog gaan die gespecialiseerd is in trauma-behandeling. Bij voorkeur een psycholoog die EMDR toepast (wat dat inhoudt leg ik straks uit).
Voor uzelf kan zo'n therapie ook handig zijn. Het is namelijk heel goed mogelijk dat uw kind uw eigen angst haarfijn aanvoelt (ook al laat u het niet bewust merken). Vervolgens kan hij die angst van u overnemen.
EMDR staat voor eye movement desensitization reprocessing. Hoe deze methode werkt, leest u op www.emdr.nl. Waar het – kort gezegd – om gaat, is dat je oude gebeurtenissen oproept en deze laat verwerken door afleiding aan te bieden in de vorm van geluidjes die via een koptelefoon worden aangeboden, of doordat je de vinger van de therapeut moet volgen (= oogbewegingen).
De bedoeling van dit alles is dat de schokkende herinneringen hun lading verliezen doordat je ze steeds opnieuw doormaakt.
Vaak is het ook zo dat mensen bij een trauma eigen gedachten hebben gecreëerd die niet kloppen met de werkelijkheid. Door te zorgen dat ze andere gedachten krijgen, die wel kloppen, krijgt het oude trauma vaak veel minder lading.
EMDR kan heel goed helpen om de klachten te verminderen, maar vaak is er ook nog aanvullende behandeling nodig om de klachten helemaal te laten verdwijnen.
Wat uw zoon betreft kan ik me voorstellen dat EMDR de ergste lading weghaalt, maar dat hij daarna nog wel (stapsgewijs) moet leren vertrouwen op zichzelf. Afhankelijk van de ernst van het probleem, en afhankelijk van de vraag wat u al eerder geprobeerd heeft, kan dat op twee manieren:
Een gedragstherapeut kan je leren hoe je jezelf 'op andere gedachten kunt brengen', waardoor je minder angstig wordt. Belangrijk daarbij is dat je de dingen waar je bang voor bent niet uit de weg gaat, maar ze juist opzoekt. Vaak wordt dit gecombineerd met beloningssystemen voor elk stapje dat je maakt, wat goed blijkt te werken.
Tot nu toe ging het over de situatie dat uw zoon zich nog echt kan herinneren wat er gebeurd is toen hij 3 was. In zo'n geval kun je EMDR toepassen. Maar als uw zoon géén herinneringen heeft, kun je de EMDR overslaan, en meteen beginnen met de 'aanvullende behandeling' die ik hierboven beschreef.
Let op: voor uzelf kan EMDR dan nog steeds heel nuttig zijn, omdat u wel een scherpe herinnering aan die verdrinking heeft, die niemand in twijfel zal trekken. Het is belangrijk dat u zelf iets gaat doen aan die nare herinnering, al was het alleen maar omdat u zult moeten toezien hoe uw zoon bij zijn zwemlessen moeite zal hebben om boven water te blijven.
Als u wel wat ziet in EMDR, is het handig om een therapeut te zoeken die zowel EMDR als gedragstherapie kan bieden, zodat u niet hoeft te wisselen.
Daarnaast kunt u overwegen om uw zoon individuele zwemles te laten volgen in een klein zwembad. Het lijkt me namelijk erg lastig om hem over zijn angsten heen te helpen in een groot zwembad met veel kinderen.
Ik hoop u hiermee wat op weg geholpen te hebben. Succes!
