5 december 2003 door Joanna Sandberg
Daar wij uit elkaar zijn, krijgt onze 8-jarige dochter overal cadeautjes voor (Kerst, Sint, verjaardag, enz...). Probleem is dat ze zelf nooit iets geeft.
Ze wil niets weggeven aan vriendjes (zelfs niets wat ze nooit gebruikt) en ze denkt er niet over om voor iemand een cadeautje te kopen van haar eigen zakgeld.
Ze vindt het doodnormaal dat ze alles krijgt (dat kan financieel voor ons wel), maar ze doet niet moeilijk als ze het een keer niet krijgt.
Hoe leren we haar delen en inzien dat anderen het ook leuk vinden om een cadeautje te krijgen? En is het niet schadelijk om zo veel te krijgen voor een kind? Of moeten we haar frustreren en af en toe gewoon iets weigeren?
Om met uw laatste vraag te beginnen: ja, het is schadelijk voor een kind om zo veel te krijgen (of om altijd alles te krijgen waar het kind om vraagt). Daarentegen is het juist goed om een kind te frustreren en méér dan af en toe iets te weigeren.
Het lijkt erop alsof uw dochter van 8 jaar het heel gewoon vindt om te krijgen wat ze wil. Het ziet er dus sterk naar uit dat ze erg verwend is. Op deze manier helpen jullie haar niet te leren dat het niet gewoon is om zomaar alles te krijgen wat je hartje begeert.
Zeker in deze december-maand, met Sinterklaas en Kerst, kunnen (kapitaalkrachtige) ouders hun kinderen overladen met cadeaus.
Maar waarom zou je dat eigenlijk doen? Worden kinderen daar gelukkig van? Nee. Kinderen die alles krijgen, worden vaak ontevreden en ongelukkig. Deze kinderen zijn zo gewend om te krijgen wat ze willen, dat het eigenlijk nooit genoeg is.
Als een kind weet dat het door manipuleren (even heel lief zijn, huilen, dreinen, boos worden, etc.) zijn zin krijgt, dan zal dat kind al die middelen gaan inzetten. Het loont immers de moeite. De beloning, het cadeau, komt toch wel.
Naarmate je meer krijgt, wordt het steeds belangrijker om het ook te houden. Je leert dan niet om te delen, laat staan om weg te geven. Ook al vind je het al lang niet meer boeiend wat je hebt, toch is het te moeilijk om het los te laten, want dan heeft de ander het, en jij niet meer. Hebben en houden wordt dan een doel op zich.
Wat je vaak ziet bij kinderen die heel veel speelgoed (of kleren) hebben, is dat zij eigenlijk niet meer weten wat ze moeten kiezen. Ze worden dan passief en alle creativiteit ebt weg. Deze kinderen worden egocentrisch, en ze waarderen het ook niet meer wat je geeft.
Andere kinderen vinden dit soort kinderen dan ook vaak niet aardig, omdat ze niet gewend zijn om aandacht aan de ander te geven, of te delen. Ze hebben het gevoel dat de wereld om henzelf draait. Daarnaast worden ze ook vaak afgunstig op andere kinderen.
De kans is groot dat zo'n kind gemakzuchtig wordt en dus niet leert om door te zetten.
Als deze kinderen in de puberteit komen, zie je dat ze het erg moeilijk krijgen. Want als je weinig doorzettingsvermogen hebt, is het moeilijk om je schoolzaken af te maken. En als je gewend bent om je zin te krijgen, ga je anderen zo veel mogelijk dwingen (manipuleren) om je zin toch te krijgen.
Een interessante vraag vind ik: wát maakt nu eigenlijk dat je je kind niks kunt weigeren?
Ouders vinden dit gedrag vaak heel vervelend, waardoor ze uit gemakzucht maar toegeven. Dit gedrag moet je als ouder echter stoppen.
De kunst is om echte samenwerking tot stand te brengen, en om samen grenzen en eisen te stellen (aangepast aan de leeftijd). Zo zorg je ervoor dat je niet uitgespeeld wordt tegen elkaar, en dat jij als ouder degene bent die bepaalt wat er gebeurt.
Wat is er eigenlijk zo erg aan als je kind je soms niet lief vindt? Je moet je kind nu eenmaal begrenzen, omdat een kind dat meestal niet zelf kan. En dat betekent automatisch dat je niet voortdurend de liefste van de wereld bent.
Bij begrenzen gaat het bijvoorbeeld om de volgende dingen:
Soms zie je dat ouders hun kinderen materieel gaan verwennen om hun eigen schuldgevoelens af te kopen. Dat kan bijvoorbeeld gebeuren als die ouders te weinig tijd voor hun kinderen hebben, waarna ze het gebrek aan tijd en aandacht gaan compenseren met cadeaus.
Het zal duidelijk zijn dat zulke kinderen meer baat hebben bij echte aandacht dan bij cadeautjes.
Verwennen is dus helemaal niet goed voor de vorming van het karakter van een kind. In wezen is het voor het kind natuurlijk erg sneu, als het zo'n verwend, egocentrisch geval wordt, waar het zelf ook niet gelukkig van wordt.
De manier waarop je dit kunt voorkomen, is om onderling (als ouders of als ex-ouders) samen te werken, en om te overleggen hoeveel cadeaus het kind voor Sinterklaas etc. krijgt.
Help het kind ook om zelf cadeaus te maken en te kopen voor Sinterklaas.
Daarnaast is het een goede Hollandse gewoonte om de gedichten te laten prevaleren boven de cadeaus.
P.S. U kunt met uw dochter afspreken dat het zakgeld in drieën wordt gedeeld:
