12 september 2008 door Nadia Eversteijn
Wij hebben twee kinderen, een jongen van 7 en een meisje van 2½. Onze zoon is geboren in Argentinië daarna meeverhuisd naar Miami (VS), vervolgens naar Sao Paulo (Brazilië) en nu naar Nederland. Thuis hebben we altijd Engels gesproken. Onze dochter is in Brazilië geboren.
Toen wij in 2006 naar Nederland terugkwamen, was dat heel moeilijk voor onze zoon. Ik had namelijk bijna geen Nederlands met hem gesproken. Engels was de voertaal thuis en op school.
Nu denkt mijn man (Braziliaan/Italiaan) erover om Portugees met de kinderen te gaan spreken, iets waar zij tot nu toe niet zo heel veel aan blootgesteld waren. Zo nu en dan probeert hij het te spreken thuis maar krijgt met name van onze zoon nul op het rekest.
De kinderpsycholoog waar wij naartoe zijn geweest, adviseerde mijn man de taal te spreken die het meest natuurlijk aanvoelt voor hem, en dat is Engels. Voor het Portugees moet hij zelf ook enorm zijn best doen, ondanks het feit dat het zijn moedertaal is.
Wat kunnen wij het beste doen?
Ik sluit mij aan bij het advies van de kinderpsycholoog. In uw geval ligt het niet voor de hand dat het Portugees een van de thuistalen wordt. Toch zal ik proberen een aantal tips te geven waarmee het Portugees alsnog een plaatsje in het leven van uw kinderen zou kunnen krijgen, als uw man dat graag wil.
Om een kind in een bepaalde taal op te kunnen voeden, moeten zowel de ouder (of ouders) als de kinderen aan een paar voorwaarden voldoen.
Wat de ouder betreft:
Wat het kind betreft:
In de situatie zoals u die beschreef, vormt de eerste ouder-voorwaarde (zie boven) een probleem voor uw man. Hij is al jaren gewend om Engels te spreken, en zijn Portugees is inmiddels al flink verwaterd.
Als je consequent een taal moet spreken die je enorm veel moeite kost, dan hindert dat de dagelijkse communicatie. Dat gaat ook ten koste van de emotionele band met je kind! Daarom vind ik het geen goed idee om het Portugees tot een van uw thuistalen te maken. En met thuistaal bedoel ik in dit geval: de taal van de dagelijkse communicatie tussen de vader en zijn kinderen.
Wat kan uw man dan wél doen, om te zorgen dat de kinderen wat Portugees oppikken?
Hij kan stimuleren dat de kinderen zín krijgen om de taal te leren, en het nut ervan inzien! Ik stel me zo voor dat vakanties naar Brazilië, en familiebezoek vanuit Brazilië, grote en best wel feestelijke gebeurtenissen zijn voor uw kinderen. Als ik u was, zou ik dat lekker aandikken, en de vakantie of het familiebezoek ver van tevoren aankondigen.
De taal (in dit geval het Portugees) koppelt u dan rechtstreeks aan de feestelijke gebeurtenis die in het verschiet ligt. "Weet je hoe opa/oma/oom/tante in Brazilië dat zegt?" Of: "Wat zal opa/oma/oom/tante opkijken als jij X kunt zeggen!" Etcetera.
Hopelijk heeft u een paar leuke voorleesboeken in het Portugees (liefst met veel plaatjes!), of misschien kunt u daar aan komen. Want natuurlijk wordt er in die periode van voorbereiding op de vakantie of het familiebezoek ook in het Portugees voorgelezen door papa, ter verhoging van de feestvreugde. (Voorlezen gaat uw man, als geboren moedertaalspreker, vermoedelijk nog wel goed af.)
Na een dergelijke 'opwarmingsperiode' pikken uw kinderen hopelijk flink wat woordjes en zinnetjes op van het daadwerkelijke contact met uw schoonfamilie.
Ondertussen blijft het wel belangrijk om uw verwachtingen realistisch te houden. Uw kinderen zullen immers een beperkt taalaanbod in het Portugees krijgen, waardoor ze de taal niet volledig zullen leren spreken.
Anderzijds zullen ze wel wennen aan de klanken en de zinsmelodie van het Portugees, en zullen ze de taal misschien wel redelijk leren verstaan. En mochten ze ooit besluiten dat ze beter Portugees willen leren spreken, dan vormt de basis die nu wordt gelegd, een grote voorsprong!
