24 oktober 2008 door Elise de Bree
Ons zoontje is 9 jaar en spreekt bijna onverstaanbaar wanneer hij iets vertelt. Onderzoeken wijzen niets uit. Hij vertelt alles op één monotone dreun. Zou toondoofheid hier iets mee te maken kunnen hebben?
U vroeg of de monotone spraak van uw zoon iets te maken zou kunnen hebben met eventuele toondoofheid, oftewel: de afwezigheid van muzikaal gehoor of gevoel. In theorie zou dat kunnen, maar dat zou dan onderzocht moeten worden. Overigens is toondoofheid een heel breed begrip, dat in allerlei vormen kan voorkomen.
Toondoofheid kan bijvoorbeeld betrekking hebben op het horen, maar ook op het produceren van klanken. Zo zijn er toondove mensen die wel naar muziek kunnen luisteren maar geen liedje kunnen nazingen. En er zijn mensen die echt niet naar muziek kunnen luisteren omdat ze geen toonhoogteverschillen kunnen horen. Dat wil zeggen: vaak kunnen ze wel grote verschillen maar geen kleine verschillen horen. U zou dat eens kunnen testen door te vragen of uw zoon verschillende tonen hoort als u die aanslaat op een piano of produceert met een blokfluit. En hangt het resultaat misschien af van de onderlinge afstand tussen de tonen?
Bij toondoofheid gaat het overigens niet alleen om toonhoogteverschillen. Ook het herkennen en reproduceren van ritmes speelt een rol (kan uw zoon een melodietje meeklappen of naklappen?), evenals het muzikale geheugen, dus of je een melodietje al dan niet kunt onthouden (kan uw zoon liedjes die hij op school geleerd heeft thuis nazingen?)
Nu terug naar uw vraag. Om daar echt iets over te kunnen zeggen, zou ik eerst moeten weten waardoor uw zoon zo moeilijk verstaanbaar is. Komt dat alleen doordat hij zo monotoon praat, of is er meer aan de hand? Maakt hij bijvoorbeeld zinnen die niet compleet zijn, of spreekt hij woorden maar half uit?
Als zijn onverstaanbaarheid meer omvat dan alleen monotoon praten, zal eventuele toondoofheid natuurlijk niet dé oorzaak van het probleem zijn.
Verder vroeg ik mij af of uw zoon ook problemen heeft met het herkennen (en gebruiken) van klemtonen in losse woorden. Toonhoogteverschillen spelen immers niet alleen een rol bij de zinsintonatie, maar ook bij het aangeven van klemtoon.
Mensen denken vaak dat klemtoon alleen een kwestie is van nadruk (volume), maar het gaat ook gepaard met een soort toonhoogte-sprongetje. Wat gebeurt er bijvoorbeeld als u kónijn zegt, met de klemtoon op de eerste lettergreep in plaats van de tweede? Of als u autó zegt, met de klemtoon op de tweede lettergreep in plaats van de eerste? Zegt uw zoon dan dat u deze woorden fout uitspreekt? Zo ja, dan kan hij de toonhoogteverschillen bij klemtonen in ieder geval wel waarnemen.
Tenslotte is het belangrijk om te weten of er – los van de onverstaanbaarheid – wel sprake is van normale interactie en communicatie. Reageert uw zoon in principe wel goed (hoewel onverstaanbaar) op de dingen die u zegt? En beheerst hij bijvoorbeeld het principe van de beurtwisseling?
Als daar (ook) problemen mee zijn, moet je vanzelfsprekend verder kijken dan alleen naar taal, spraak en eventuele toondoofheid.
U zei: "Onderzoeken wijzen niets uit." Dat klinkt alsof alles al onderzocht is wat er maar te onderzoeken valt, maar is dat werkelijk zo? Voor monotoon praten kunnen namelijk tal van oorzaken zijn, waaronder:
Voor zover u dat nog niet gedaan had, zou ik u in ieder geval aanraden om met uw zoon naar een logopedist te gaan, om een nadere analyse te laten maken van het probleem. Mocht dat niets opleveren (of niets opgeleverd hebben als u deze route al gevolgd had), dan kunt u zich laten doorverwijzen naar een audiologisch centrum bij u in de buurt, waar allerlei disciplines tegelijk beschikbaar zijn. Meer daarover leest u in ons artikel
Wat doet een Audiologisch Centrum?
Succes ermee!
