1 januari 2000 door Ward van Alphen
Graag zou ik van u willen weten hoe je nu het beste om kunt gaan met de "zomertijd". Onze zoon van 14 maanden gaat normaal gesproken om 20.00 uur naar bed, en nu met het uur verschil heeft hij dus geen slaap tot 21.00 uur. Maar ik vind dat eigenlijk te laat worden.
Goede raad en tips zijn van harte welkom.
Toch nog een vraag over de zomertijd, waar de meeste kinderen inmiddels wel gewend aan zullen zijn. Maar er zijn ook kinderen die moeite hebben met de omschakeling.
In Europa wordt, met het ingaan van de zomertijd, de klok een uur vooruit gezet. Wat eerst 20.00 uur is, wordt nu 21.00 uur. Het lijkt alsof het langer licht is. De bedtijd wordt een uur naar voren geschoven. In de ochtend staat iedereen eerder op. Ons dagritme wordt dusdanig verschoven dat we langer gebruik kunnen maken van het daglicht.
Het slaapritme is afhankelijk van onze biologische klok, maar wordt mede bepaald door wat in de literatuur "Zeitgebers" wordt genoemd: externe factoren die inwerken op ons gevoel van tijd. Denk hierbij aan de invloed van licht, geluiden, beweging, temperatuur. Maar ook sociaal bepaalde factoren (dagelijkse gewoonten, het ritme van alledag, slaaprituelen) spelen daarbij een rol.
Met de overgang van wintertijd naar zomertijd zal onze interne biologische klok gewoon blijven doortikken. Het feit dat het schijnbaar langer licht is, en dat er schijnbaar tot op een later tijdstip lawaai is op straat, werkt als het ware tegen het verplaatsen van de slaap in.
Iedere ouder heeft daar, los van zomer- en wintertijd, al mee te maken als je kind op een warme zomernacht moeilijk kan slapen. Wat we dan meestal doen, is trachten deze ongunstige factoren te beïnvloeden. Bij voorbeeld: zware gordijnen die geen/weinig licht doorlaten, de hoeveelheid omgevingslawaai verminderen, minder dekens zodat het niet te warm is, etc.
Op het Internet vond ik nog de tip om een zacht muziekje te laten spelen in de kamer om de aandacht van het omgevingslawaai af te leiden (of een verhaaltje te vertellen).
Daarnaast is het van belang het gewone bed-/slaapritueel vast te houden, omdat dit dus ook invloed heeft op het slaap/waakritme van een kind. Dus: die dingen doen die je ook zou doen om je kind op een zomernacht toch te laten slapen.
De overgang van winter- naar zomertijd is abrupt. Dit in tegenstelling tot het geleidelijk langer worden van de dagen. Het kan dus zijn dat er aanpassingsproblemen optreden. Voor het overgrote deel van de kinderen geldt, dat deze aanpassing min of meer vanzelf zal verlopen, als je het normale dag-/nachtritme aanhoudt, eventueel met behulp van bovengenoemde hulpmiddelen.
Als een kind daar nu wat meer moeite mee blijkt te hebben -- en dan gaat het over aanpassingsproblemen die langer dan een paar dagen duren -- moet je meer aandacht geven aan het optimaliseren van bovengenoemde factoren die de slaap beïnvloeden.
Als je uit ervaring weet dat je kind er moeite mee heeft, zou je de bedtijd met 15 minuten per dag kunnen verschuiven, in plaats van ineens met een uur. Er zijn ook mensen die zeggen dat het niet erg is als een klein kind wat langer opblijft, als het maar ook langer kan doorslapen.
Ook los van ritmeverschuivingen rond zomer-/wintertijd zijn er kinderen wiens "eigen" ritme niet parallel loopt met het door ons volwassenen gewenste ritme. Voordat je professionele hulp zoekt voor slaapproblemen bij zulke kinderen, kan je proberen via geleidelijke verschuiving en beïnvloeding van de "Zeitgebers" het tij ten goede te keren.
Bij de overgang van zomer- naar wintertijd wordt de klok een uur teruggezet. De hierboven gegeven adviezen blijven van kracht, maar nu hebben we te maken met het schijnbaar eerder invallen van de duisternis, en het schijnbaar eerder beginnen van de dag.
Ook hier kunnen zware gordijnen 's ochtends uitkomst bieden. In de literatuur kom je soms het advies tegen om te zorgen voor voldoende licht in huis 's avonds, tot het kind naar bed gaat. Ook bij deze omschakeling geldt, dat het grootste deel van de kinderen zich zonder veel moeite aanpast.
Hopelijk komen deze adviezen nog op tijd! Succes ermee!
