10 december 1999 door Maaike Verrips
Ik heb een dochtertje van 3. Zij heeft `s nachts een speen en soms overdag. Nu is mijn vraag: zij kan niet goed de woorden uitspreken waarbij je de tong achter tegen het gehemelte moet leggen. Moet ik dit gaan stimuleren of komt het vanzelf?
Een speen kan inderdaad het verstaanbaar praten in de weg zitten, maar of dat in het geval van uw dochter de oorzaak van uitspraakproblemen is, betwijfel ik. U schrijft immers dat ze de speen vooral 's nachts in heeft. In ieder geval gaat een goede diagnose vooraf aan welke behandeling dan ook. Zelf proberen een bepaald aspect van de taal te stimuleren, moet ik u afraden. Praten met u is voor uw kind de best denkbare stimulans. Als dat niet voldoende is, moet eerst worden vastgesteld waarom, en pas daarna wat daar eventueel aan gedaan kan worden.
Een mogelijke oorzaak voor uitspraakproblemen is moeite met de besturing van bepaalde mondspieren. Kinderen met zo'n aanleg kunnen wel gehinderd worden door het veelvuldig gebruik van een speen. Het is niet mogelijk voor mij om van deze afstand te bepalen of dat in het geval van uw dochter ook werkelijk de oorzaak van het probleem is.
Een andere mogelijkheid is dat uw dochter nog niet klaar is met de ontwikkeling van het Nederlandse klanksysteem. Kinderen leren nu eenmaal niet alle klanken tegelijk. Het is op zichzelf normaal dat een aantal klanken enige tijd tot problemen leiden. Of het normaal is, kan een logopediste waarschijnlijk vaststellen.
Klanken waarbij de tong tegen het gehemelte moet worden gelegd, zijn er tamelijk veel in het Nederlands:
t,
d,
s,
z,
l, en
n. Leiden die allemaal tot problemen? Kinderen van net drie jaar mogen best nog wat woorden verkeerd uitspreken, maar als uw dochter inderdaad problemen heeft met alle woorden waarin die klanken voorkomen, lijkt me dat wel reden voor een logopedisch onderzoek.
De laatste mogelijkheid is dat er sprake zou kunnen zijn van een (subtiel) gehoorprobleem. Als uw kind het verschil tussen bepaalde klanken niet goed kan waarnemen, zal ze ze zelf ook niet gaan produceren. In dat geval zal het gehoorprobleem moeten worden vastgesteld, en eventueel verholpen moeten worden.
Taalontwikkelingsproblemen zijn soms de eerste duidelijke indicatie van een gehoorprobleem. Het is voor de latere ontwikkeling erg belangrijk dat gehoorproblemen zo vroeg mogelijk worden opgespoord. Dat is de voornaamste reden dat ik u aanraad om een keer advies te vragen bij uw huisarts of bij de Jeugdgezondheidsdienst (het consultatiebureau). Als er geen gehoorprobleem is, en het uitspraakprobleem is ernstig genoeg, wordt u waarschijnlijk doorverwezen naar een logopediste.
