1 januari 2000 door Ward van Alphen
Sinds een week verzet ons zoontje Lucas van net drie jaar zich hevig bij het naar bed gaan 's avonds. Dit is begonnen nadat hij een keer 's nachts heeft overgegeven (voor het eerst in zijn leven overigens...). Wij vermoeden dat hij hiervan erg geschrokken is en bang is dat het nog een keer gebeurt. Het helpt wel als mijn man op een matras naast hem komt slapen.
Alhoewel hij eigenlijk overdag niet meer slaapt, heeft hij dat deze week wel twee keer gedaan, zonder protest. Dat kwam ook vanwege slaapgebrek door de problemen 's avonds.
Heeft u nog tips om hem weer gemakkelijk te gaan laten slapen 's avonds op zijn gebruikelijk tijd (rond kwart voor 8) en hem van de angst van het overgeven af te helpen? Hij heeft eigenlijk nooit slaapproblemen vertoond tot voor kort.
Het 's nachts moeten overgeven moet zonder meer een angstige ervaring voor uw zoontje zijn geweest. Als driejarige, om zo de controle over je lichaam kwijt te raken en dan ook nog 's nachts. Heel begrijpelijk dat hij daar angstig van wordt, niet meer naar bed durft en zich veiliger voelt met een volwassene erbij.
Ook voor volwassenen is overgeven een ingrijpende gebeurtenis. Als volwassenen begrijpen we meestal waar het overgeven vandaan komt, en dat het -- meestal -- van tijdelijke aard is. Dat is wat je naar je kind zou willen overbrengen: heel vervelend, maar het gaat weer over en kan in principe geen kwaad.
Aan een kind van drie kan je dit moeilijk precies uitleggen, maar het zal er ongetwijfeld wel iets van begrijpen. En het zal ongetwijfeld iets oppikken van de uitstraling die u als ouders heeft ten aanzien van dit probleem. Dat zijn vader een tijd lang bij hem in de buurt slaapt, of uw zoontje bij u in bed kruipt na zo'n gebeurtenis: daar is niets mis mee. Maar het gaat erom dat de situatie weer normaliseert, en dat uw zoontje niet gefixeerd raakt op angst voor overgeven. Daarom is het belangrijk dat hij weer gaat toegroeien naar de vroegere situatie, toen hij alleen in zijn eigen bed ging slapen.
Hoe kunt u hem geruststellen en tegelijkertijd een ontwikkeling richting alleen slapen bevorderen? Dit zal wellicht gepaard gaan met een gevoel van onzekerheid van zijn kant. U kunt hem een gevoel van vertrouwen meegeven, hij kan zelf weer meer vertrouwen krijgen, de herinnering aan het overgeven zal meer naar de achtergrond kunnen verdwijnen.
Maar als hij de eerste keer weer alleen in zijn bedje ligt, zal er ook een soort tweestrijd zijn -- in zijn gedachten -- tussen de voorspelde goede afloop, en de herinnering aan het overgeven. Maar dat hoort bij het leren omgaan met angst. U herkent dit wellicht van uzelf, als u iets gaat doen waar u angstig voor bent. Uw zoontje zal toch moeten ervaren dat het allemaal wel meevalt.
U kunt proberen een soort programmaatje te maken, waarbij u stapsgewijs toewerkt naar alleen slapen. Ik zou hem ook uitleggen dat u dit van plan bent, uiteraard met de nodige geruststelling. Nu slaapt uw man nog bij hem, u kunt hem uitleggen dat uw man later zal weggaan uit de kamer (een nachtlampje aanlaten in het begin? Of de deur open laten staan?). Nog later kunt u bijvoorbeeld hem voorlezen voor het slapen gaan (en vertrekken als hij slaapt? Of na een afgesproken aantal pagina's weggaan).
Kleine kinderen kunnen ook veel veiligheid ontlenen aan knuffeldieren, die als het ware een soort vervanging/vertegenwoordiging zijn voor de veiligheid die ouders bieden. Als de huidige knuffels onvoldoende soelaas bieden, zou het dan kunnen helpen om een nieuwe beschermer aan hem te geven? Als het om dat voorlezen gaat: ik geloof altijd dat het belangrijk is wat je je kind voorleest. Misschien moet u op zoek gaan naar verhalen waarin gevaren worden overwonnen.
Het overdag slapen kan zinvol zijn als hij heel erg moe is, maar het kan het ook nog moeilijker maken om 's avonds in slaap te komen...
Succes ermee.
