16 september 2005 door Ellen Gerrits
Ons zoontje van 3 jaar, bijna 4, was nooit een snelle prater, maar was wel vroeg met zijn woordenschat en maakte al snel (volgens vrienden met kinderen) lange zinnen en articuleerde duidelijk.
Nu is hij sinds een aantal maanden geleidelijk aan steeds langzamer gaan praten. En nu, na de vakantie, begint het ook anderen op te vallen. Hij... praat... echt... heel... erg... langzaam. Tussen elke twee woorden die hij spreekt, zit een pauze.
Je moet zo langzamerhand erg geduldig zijn om met hem te communiceren. En als je vraagt of hij wat sneller kan praten, zegt hij nee.
De enige oorzaak die ik kan bedenken, is dat hij hoogsensitief is en dus erg veel indrukken opneemt. Zijn zintuigen staan eigenlijk voortdurend op scherp, hij kan ongelooflijk goed observeren en er gaat ook heel wat rond in zijn koppie. Je ziet hem denken. Dus misschien denkt hij te veel na tijdens het praten, omdat hij zulke lange zinnen wil maken en kan hij daarom nog maar langzaam praten. Maar goed, een aantal maanden geleden was zijn tempo nog redelijk gewoon.
Ik vraag mij af of er meer kinderen met dit 'probleem' zijn. Het lijkt mij tenminste een probleem worden, als hij straks naar school gaat, en nog zo langzaam praat. Dan hebben andere kinderen of de juf vast niet het geduld om naar hem te luisteren. Moeten we dan toch met hem gaan oefenen?
Als u zich zorgen maakt, kunt u het beste een afspraak maken met een logopedist(e). Die kan nagaan of er al dan niet sprake is van een wezenlijk probleem, en er eventueel iets aan doen. Dat is beter dan zelf te gaan dokteren.
Te langzaam praten is iets wat niet zo vaak voorkomt bij kinderen (en ook niet bij volwassenen trouwens). Het wordt ook niet beschreven als een bekende fase in de taalontwikkeling.
Over de rol van hooggevoeligheid als mogelijke oorzaak van langzaam praten kan ik helaas weinig zeggen; ik zal mij beperken tot de logopedische kant van de zaak.
Het tempo waarin we spreken, varieert van persoon tot persoon. Je hebt nu eenmaal snelle sprekers en langzame sprekers. Maar er valt natuurlijk wel iets te zeggen over de gemiddelden.
Over het spreektempo van kinderen heb ik geen gegevens beschikbaar, alleen over het tempo van volwassenen. Die produceren gemiddeld zo'n 4 lettergrepen per seconde.
Een te hoog spreektempo komt overigens vaker voor dan een te laag spreektempo.
De gevolgen van te snelle of te trage spraak zijn nogal verschillend. Heel snelle spraak kan leiden tot onverstaanbaarheid. Bij trage spraak is dat niet het geval; bij een (te) laag spreektempo is de spraak meestal goed verstaanbaar, maar wordt de communicatie toch wel verstoord. De luisteraar zal bijvoorbeeld eerder afhaken, de draad kwijtraken, en ongeduldig worden.
U geeft zelf al aan dat dit misschien een probleem zal worden als uw zoon naar school gaat. Dat is de reden waarom ik u zou adviseren om een logopedist te raadplegen voor onderzoek en advies omtrent het spreektempo van uw zoon.
Wat kunt u van logopedie verwachten? Om te beginnen kan een logopedist het spreektempo vastleggen door een bandopname te maken. Bijvoorbeeld van een gesprekje, of van het nazeggen van korte zinnen.
Vervolgens kan de logopedist de aard en de oorzaak van de vertraging onderzoeken. Bijvoorbeeld door na te gaan of uw zoon woordvindingsproblemen heeft. Daarbij kunnen de volgende vragen aan de orde komen:
Wanneer er inderdaad sprake is van een te laag spreektempo, kan dit met behulp van logopedische therapie verhoogd worden. De logopedist kan hiervoor onder meer gebruik maken van ritmische oefeningen.
Door na een paar maanden opnieuw een bandopname van zijn spraak te maken, kan bekeken worden of het spreektempo is veranderd.
Veel succes!
