23 november 2007 door Mirjam Blumenthal
Wij zijn de ouders van Max, die nu bijna 2 jaar oud is. Er is een probleem met zijn taal en zijn algemene ontwikkeling.
Ik praat Tsjechisch met Max en mijn moeder ook (twee dagen per week). Mijn man spreekt Engels met hem (hij komt uit Amerika) en op de crèche (twee dagen per week) hoort hij Nederlands. Thuis proberen we het Nederlands als ons gemeenschappelijke taal te gebruiken.
Nu hebben wij al enige tijd het gevoel dat Max achterloopt met zijn taal en zijn algemene ontwikkeling. Hij communiceert niet zo veel terug. Hij heeft heel lang problemen met zijn gehoor gehad wegens verkoudheid en heeft vorige week buisjes gekregen. Hij hoort nu veel beter, maar de wonderbaarlijke verandering zie ik nog niet. Of is het misschien nog te vroeg daarvoor?
Hij zegt nooit ja of nee, en laat niet echt verbaal merken of hij iets wil. Hij kan wel wijzen en lichaamstaal gebruiken.
Hij zegt nog maar een paar woordjes:
mama (soms),
papa (vaak ook voor andere dingen dan de echte pappa),
hafhaf voor 'hondje',
tiktak voor 'klok', en nog een paar andere uitingen, maar echte woorden blijven uit.
Ik heb wel het gevoel dat hij veel van mij begrijpt. Van mijn man al minder, en Nederlands niet echt.
We lopen nu bij een logopediste en die stelde voor om te beginnen met het weglaten van het Engels, omdat hij dat het minste hoort. Mijn man en ik staan daar open voor, maar we denken dat dat wel zwaar voor hem zal zijn omdat zijn Nederlands niet perfect is.
Nu vraag ik mij af of het weglaten van een van de talen een goede eerste stap is. En áls je dat doet, zou het dan niet beter zijn om het Tsjechisch weg te laten? Mijn Nederlands is namelijk veel beter. (Ik woon al 25 jaar in Nederland). Dan laat ik echter wel een taal weg die hij op dit moment het beste begrijpt. Bovendien blijft mijn moeder Tsjechisch tegen hem praten, waardoor het eerder minderen dan weglaten zou zijn.
Als ik het nu zo opschrijf, zie ik hoe ingewikkeld wij het ons hebben gemaakt. We willen echter vooral doen wat het beste is voor onze zoon. En over het weglaten van een taal lopen de meningen toch heel sterk uiteen.
Ik krijg veel te horen dat het wel goed komt, en dat het een pluspunt voor hem is om al die talen nu al te leren. Maar als er iets mis is met hem, maken we het dan niet alleen maar moeilijker voor hem? Wanneer maak je zo'n belangrijke beslissing?
Het is begrijpelijk dat u en de logopediste bezorgd zijn dat drie talen belastend zijn voor uw zoontje. Toch hebt u het zichzelf en uw zoontje beslist niet onnodig ingewikkeld gemaakt, zoals u zelf dacht. Oók voor kinderen met gehoorproblemen is het namelijk aan te raden dat zij de talen leren die in hun directe omgeving belangrijk zijn. Bij uw zoontje zijn dat nu eenmaal het Nederlands, het Tsjechisch én het Engels.
Hoewel het advies van uw logopediste om het Engels weg te laten heel logisch overkomt, zijn wij van mening dat dit een onnatuurlijke situatie creëert. Wij zouden het beter vinden om het wat tijd te geven. Er is geen bewijs dat zijn meertaligheid de taalontwikkeling van uw zoontje negatief beïnvloedt.
Uw zoontje heeft pas een week geleden buisjes in zijn oren gekregen, waardoor zijn gehoor al sterk is verbeterd. Alhoewel dit in sommige gevallen een verbijsterend snelle vooruitgang tot gevolg kan hebben (in reacties op geluid, en soms ook op de taalontwikkeling) is het helemaal niet raar of zorgwekkend dat u bij uw zoontje nog geen onmiddellijke verandering hebt waargenomen.
Ter indicatie: bij Audiologische Centra is het gebruikelijk dat er na het plaatsen van trommelvliesbuisjes na 6 weken een controle van het gehoor plaatsvindt, en na 3 maanden een logopedische controle om vast te stellen of er vooruitgang is geboekt wat betreft de taalontwikkeling. Voor uw zoontje is het dus inderdaad nog erg vroeg!
Het is overigens positief dat uw zoon wel met wijzen en lichaamstaal communiceert. Kinderen die veel doen met gebaren, hebben namelijk een betere prognose wat betreft hun taalontwikkeling dan kinderen die noch verbaal, noch non-verbaal communiceren.
Gebaren vormen immers ook een soort taal. De bewegingen vormen een symbool voor iets wat verwijst naar de werkelijkheid, net zo goed als gesproken woorden dat doen.
Zowel voor uw man als voor uw zoontje zou het een gemis zijn om het Engels op te geven. Uw man zou een taal moeten gaan spreken – namelijk het Nederlands – die hij minder goed beheerst. Dat betekent dat hij zijn gedachten en gevoelens niet meer zo goed zal kunnen uiten tegen zijn kind, en dat zou reuze jammer zijn voor de band tussen vader en zoon.
Bovendien zal uw man ongemerkt ook minder en in kortere zinnen met jullie zoon gaan spreken. Terwijl
juist een kind met een achterstand in zijn taalontwikkeling gebaat is bij extra veel en rijk taalaanbod!
Nóg nadeliger zou het zijn om het Tsjechisch op te geven. Alhoewel het heel prijzenswaardig is dat u als moeder bereid zou zijn om dit – in het belang van de Max' taalontwikkeling – eventueel te doen, is dit nog sterker af te raden dan het staken van het Engels.
Het Tsjechisch is de taal die uw zoon tot nu toe verreweg het beste begrijpt. Als die taal vervalt, stagneert niet alleen zijn moedertaalontwikkeling, maar laat u ook zijn meest veilige basis vervallen! Het zou voor uw zoon heel frustrerend en zelfs beangstigend kunnen zijn, als hij u ineens veel slechter zou kunnen begrijpen. Ook voor het Tsjechisch geldt dat uw kind juist gebaat is bij véél taalaanbod.
Ook voor het Nederlands geldt dat uw zoon hierin veel aanbod nodig heeft. Thuis zal hij een beetje Nederlands oppikken omdat u hem hierin indirect taalaanbod geeft (u gebruikt het als gemeenschappelijke taal). Maar het meeste Nederlands leert hij ongetwijfeld op de crèche, omdat hij daar rechtstreeks in het Nederlands wordt aangesproken.
U vertelde dat Max het Nederlands tot nu toe nog niet echt begrijpt. Alhoewel ook dit wellicht een kwestie van tijd is, zou u uw eigen goede Nederlandse taalvaardigheid kunnen inzetten om Max ook in deze taal meer aanbod te geven. U kunt bijvoorbeeld overwegen om af en toe een eenvoudig Nederlands boekje voor te lezen.
Als uw logopediste u oefeningen meegeeft om thuis te doen – zoals beurtwisselingsspelletjes – dan zou u die zowel in het Tsjechisch als in het Nederlands kunnen doen. De logopediste kan u hier ongetwijfeld verder in helpen.
Veel succes gewenst!
