28 maart 2002 door Joanna Sandberg
Ik ben een gescheiden moeder van vier kinderen (2, 5, 7 en 10 jaar). Ze verblijven om de 14 dagen een weekend bij hun vader, maar omdat die veel moet reizen, vallen die weekends vaak in het water. Sinds zes maanden heb ik een nieuwe vriend met twee kinderen (8 en 11 jaar).
Het probleem gaat over mijn oudste zoon (Peter). Hij daagt mijn nieuwe vriend voortdurend uit: "Wil je misschien vechten? Ik kan je wel aan, hoor!". Als Serge – mijn vriend – dan reageert, roept Peter luidkeels: "Je mag niets doen, je bent mijn vader niet".
Als de kinderen van Serge bij ons zijn, is hij nog veel erger; ze hebben al vaak vechtend over de grond gerold. En dit terwijl hij tegenover zijn eigen broertje en zusjes en op school zeer geduldig en lief is; helemaal niet agressief.
Serge is meestal heel geduldig met hem, maar als Peter zijn kinderen uitdaagt, verliest hij soms wel zijn geduld. Dan ben ik boos op Serge, omdat Peter dan heel gekwetst reageert en naar zijn kamer rent.
Onze relatie lijdt eronder. Wat kan ik hieraan doen?
De meeste kinderen hebben het moeilijk na een scheiding en kunnen dan probleemgedrag vertonen. Jongens zijn vaak lastiger voor hun omgeving dan meisjes, omdat zij hun problemen meestal uiten in hinderlijk of zelfs tergend gedrag. Kinderen die op zich geen problemen geven na een scheiding, kunnen wél weer problematisch gedrag vertonen bij een nieuwe partner van een ouder, zoals in uw geval.
Ik denk dat Peter uw vriend uitdaagt, omdat hij worstelt met complexe gevoelens waaronder zijn tweeslachtige gevoel van loyaliteit enerzijds en boosheid anderzijds jegens zijn eigen vader.
U schrijft dat het weekend één keer in de 14 dagen bij uw ex-man vaak niet doorgaat. Dit geeft Peter, maar waarschijnlijk ook uw andere kinderen, het gevoel dat ze niet belangrijk zijn voor hun vader. Peter, als oudste zoon, voelt zich waarschijnlijk het meest in de steek gelaten door zijn vader, en is daar verdrietig maar ook heel boos over.
Maar hoe kan Peter dit uiten? Het is heel moeilijk voor een kind om daar woorden voor te vinden.
En al zou Peter daar woorden voor vinden, waarschijnlijk zou hij zijn boosheid dan nog niet op zijn vader durven richten want die ziet hij al zo weinig. Dus is het voor hem het minst bedreigend om zijn woede op uw vriend te richten.
Vaak kunnen kinderen de vriend van hun moeder niet uitstaan omdat zij het gevoel hebben dat deze nieuwe man de plek van hun vader inpikt. In uw situatie lijkt dat in realiteit ook zo, omdat hij uw vriend frequenter ziet – en samen met zijn moeder – dan zijn eigen vader. Hij is dus loyaal aan zijn vader, en (dus) boos op uw vriend.
De situatie wordt nog ingewikkelder omdat hij merkt dat uw vriend wél tijd neemt voor zijn kinderen. En uw vriend doet zijn best om geduldig te zijn met hem, terwijl zijn vader weinig tijd aan hem besteedt. Denkt u dat uw ex-man Peter wel toestemming geeft om uw vriend aardig te vinden? Hoe is uw contact met uw ex-man?
Waarschijnlijk is Peter ook nog boos op u vanwege de scheiding. Dat kunnen voor u irreële gevoelens zijn, zoals een mogelijk verwijt dat u niet beter uw best hebt gedaan om het huwelijk stand te houden, en bijvoorbeeld dat u nu een nieuwe man hebt, etc.
Ook boos worden op u is voor Peter waarschijnlijk moeilijker dan boos worden op uw vriend.
Voor een oudste zoon is het bovendien moeilijk als er een ouder kind (zeker als het een jongen is) op de proppen komt.
Peter kan ook de fantasie krijgen dat hij ervoor kan zorgen dat de relatie met uw vriend misloopt. Dit kan gebeuren als er een patroon gaat ontstaan dat u en uw vriend ruzie krijgen over uw kinderen en zijn kinderen, ingezet door het gedrag (uitdagend en daarna gekwetst) van Peter.
Je krijgt dan ook twee kampen: u en uw kinderen tegenover uw vriend en zijn kinderen. Zo'n patroon is funest om iets van gezamenlijkheid op te bouwen.
Er is dus een ingewikkelde situatie ontstaan voor uw zoon, maar ook voor u en de anderen. Wat kunt u daaraan gaan doen? Mijn ideeën zijn de volgende:
