In ons land gaan kinderen vanaf 4 jaar voor het eerst naar de basisschool. Dit is best een hele overgang, zowel voor je kind als voor jezelf. Gelukkig zijn er wendagen en zijn er volop mogelijkheden om de overgang naar de basisschool zo soepel mogelijk te laten verlopen. En dat is nodig, omdat je kind op een bepaald moment leerplichtig wordt. Dit betekent dat je kind verplicht is om naar school te gaan en niet zomaar kan worden thuisgehouden. Maar hoe werkt deze leerplicht eigenlijk? En vanaf welke leeftijd geldt de leerplicht voor je kind? In dit artikel vind je antwoorden op de meest gestelde vragen over de leerplicht.
Overal ter wereld gaan kinderen naar school, maar de leeftijd waarop en hoe lang een kind naar school gaat, verschilt onderling enorm. En school is ook lang niet in elk land verplicht. In Nederland is dit wel zo en dat noemen we de leerplicht.
De leerplicht is in ons land ingesteld omdat de overheid wil dat ieder kind zich kan ontwikkelen en de kans krijgt om een goede opleiding te volgen. Door de leerplicht wordt dit gestimuleerd en kunnen kinderen niet meer zonder geldige reden thuis blijven.
Vanaf 5 jaar zijn kinderen leerplichtig en dus verplicht om naar school te gaan. Om preciezer te zijn: de leerplicht begint op de eerste dag van de maand nadat je kind 5 is geworden. Dit betekent dat je kind vanaf dat moment niet meer zomaar thuis mag blijven. Gelukkig heb je, als je kind begint op de basisschool, nog alle tijd om je kind te laten wennen aan het nieuwe dagritme. Met 4 jaar hoeft je kind namelijk nog niet volle dagen naar school. Al is het natuurlijk wel heel leerzaam en gezellig. Het ene kind gaat al snel hele dagen naar school terwijl andere kinderen meer tijd nodig hebben voor de overgang.
De leerplicht geldt voor alle kinderen die in Nederland wonen. Ook voor kinderen met een andere nationaliteit en kinderen van asielzoekers. Dit betekent dat als jij en je kind tijdelijk in Nederland verblijven, je kind ook gewoon leerplichtig is.
De leerplicht start wanneer je kind 5 jaar is en blijft geldig tijdens de hele basisschoolperiode en op het voortgezet onderwijs. Je kind moet tot hij of zij 16 jaar oud is naar school. De leerplichtwet eindigt namelijk pas aan het einde van het schooljaar waarin je kind 16 is geworden.
Sommige leerlingen zijn al voor hun 16e klaar met hun opleiding. Moeten zij dan alsnog naar school vanwege de leerplicht? Het antwoord daarop is nee. Voor deze gevallen geldt er een kwalificatieplicht voor jongeren. Dit klinkt ingewikkeld, maar het betekent eigenlijk dat de leerplicht vervalt als je kind een startkwalificatie heeft gehaald. Een startkwalificatie is bijvoorbeeld een havo-diploma, een vwo-diploma of een mbo-diploma niveau 2.
Deze kwalificatieplicht geldt voor alle jongeren tot 18 jaar. Zonder startkwalificatie is je kind dus verplicht om onderwijs te volgen. Deze regel is ingesteld om schooluitval en spijbelen onder jongeren tegen te gaan en de kansen op werk voor jongeren te vergroten.
Niemand houdt van boetes en helemaal niet als het gaat om de leerplicht van je kind. Daarom is het belangrijk om te weten wat de regels zijn en wat de gevolgen kunnen zijn als je kind niet naar school gaat. De boetes voor schoolverzuim kunnen namelijk flink hoog oplopen. Voor verzuim op school zijn allerlei regels waar scholen zich aan moeten houden. Zo is het een wettelijke verplichting dat scholen de afwezigheid van leerlingen bijhouden en actie ondernemen bij verzuim. Scholen moeten dit in principe altijd doorgeven aan de leerplichtambtenaar. Wanneer je als ouder en kind de leerplicht niet naleeft, kunnen daar gevolgen aan verbonden zijn. De mogelijke gevolgen vind je hieronder.
Wanneer je kind zonder afmelding niet op school komt of wanneer je zonder toestemming je kind een dag thuis houdt, is er een kans dat je op het matje geroepen wordt. In de praktijk zie je vaak dat het per school verschilt hoe streng ze hiermee omgaan.
De school geeft het verzuim door aan de leerplichtambtenaar. Deze leerplichtambtenaar is verantwoordelijk voor het toezicht op de leerplicht. Hij of zij kan jou een officiële waarschuwing geven of direct overgaan tot het geven van een boete voor ongeoorloofd verzuim of luxe verzuim.
Op het missen van een schooldag zonder goede reden of toestemming staat een vrij heftige boete. Deze wordt gegeven door de leerplichtambtenaar. Je kunt rekenen op een bedrag van 100 euro per dag dat de leerling niet op school is geweest. Bij geregeld verzuim kan dit bedrag flink oplopen, maar kan de boete ook hoger worden.
Als je kind vaak afwezig is, of als er weinig wordt gedaan om de situatie te verbeteren, kan de leerplichtambtenaar een proces-verbaal opstellen. Dit is een officieel proces waarbij je opgeroepen wordt voor de rechter. Je kunt als ouders een flinke geldboete krijgen, maar er kan in extreme gevallen ook een taakstraf worden gegeven of een (voorwaardelijke) gevangenisstraf.
De leerplicht is vrij strikt in Nederland, maar er zijn zeker uitzonderingen op de regels. In sommige gevallen kan er een vrijstelling van de leerplicht worden gegeven, of kan er een aangepast schoolrooster worden opgesteld. Dit gebeurt bijvoorbeeld wanneer een leerling door lichamelijke of psychische problemen niet naar school kan gaan. Wanneer dit het geval is, gebeurt dit altijd in overleg met de school en met de leerplichtambtenaar.
Je kunt ook voor speciale gelegenheden een tijdelijke vrijstelling van de leerplicht aanvragen. Dit kan bijvoorbeeld wanneer je op vakantie gaat buiten de schoolvakantie om of wanneer er een religieuze feestdag is. Dit wordt een beroep op vrijstelling genoemd en dit kun je aanvragen bij de school van je kind. De school moet toestemming geven voor dit extra verlof.
Deze toestemming moet lang van tevoren worden aangevraagd. De richtlijn is minimaal 8 weken voor het verlof en de directeur van de school mag maximaal 10 dagen vrij geven. Dit mag slechts één keer per schooljaar. Meestal wordt deze toestemming alleen gegeven als de ouders alleen buiten de schoolvakanties om op vakantie kunnen vanwege werk of een andere situatie waarin het niet anders kan.
Kinderen worden natuurlijk wel eens ziek en moeten daardoor een of meerdere dagen school missen. Dit is helemaal geen probleem, maar meld je kind wel altijd af op school.
Het ziek melden van je kind op school is meestal zo gebeurd. Je kunt de school bellen en doorgeven dat je kind afwezig is vanwege ziekte. Bij veel scholen kan het tegenwoordig ook via een app. Het liefst doe je dit voor het begin van de schooldag. Zo weet de juf of meester precies wie er die dag wel en niet aanwezig zijn. De procedures voor ziek en afwezig melden worden meestal in de schoolgids of op de website van de school uitgelegd.
De meeste kinderen gaan met heel veel plezier naar school. Toch zijn er ook kinderen die er helemaal geen zin in hebben. Dit kan verschillende redenen hebben. Zo kan een kind bijvoorbeeld gepest worden op school, de juf of meester niet leuk vinden, last van heimwee hebben of problemen met leren hebben. Je kind thuis houden van school is misschien verleidelijk, maar lost uiteindelijk niks op en kan de problemen zelfs vergroten.
Als je kind niet naar school wil, is het belangrijk om te achterhalen wat de reden is. Ga in gesprek met je kind en probeer erachter te komen wat hem of haar dwarszit. Je kunt ook hulp inschakelen van de school en eventueel de IB'er op school of een pedagoog. Zij kunnen samen met jou en je kind werken aan oplossingen, zodat je kind weer met plezier naar school gaat.
