28 maart 2008 door Aleid Grijpma
Onze zoon van bijna 12 heeft ADHD. Wij hebben ook een dochter van 9, die zich vaak verantwoordelijk voelt voor haar broer.
Momenteel botst het heel erg tussen onze zoon en mijn man, die nu in deeltijd werkt en daarom een flinke hap van de dagelijkse opvoeding op zich heeft genomen. Mijn man gaat nu zo ver dat hij denkt aan doordeweekse uithuisplaatsing, zodat er rust komt in ons gezin.
Ondertussen word ik heen en weer geslingerd tussen de frustraties van mijn man enerzijds en die van mijn zoon anderzijds. Wat kan ik hieraan doen?
Om te beginnen vroeg ik mij af wat jullie op dit moment voor begeleiding krijgen. Krijgen jullie bijvoorbeeld ouderbegeleiding? Dat is altijd nuttig, maar zeker in situaties zoals deze, als ouders het niet goed aankunnen.
Ook vroeg ik mij af of jullie wel voldoende informatie hebben gekregen over ADHD, zodat je weet wat het betekent, en hoe je er het beste mee om kunt gaan. Die informatie kán afkomstig zijn van professionals maar dat hoeft niet per se. Ook informatie van ervaringsdeskundigen (andere ouders) kan heel nuttig zijn. Er zijn bijvoorbeeld oudergroepen, waar je veel van elkaar kunt opsteken.
Tenslotte vroeg ik mij af hoe het zit met de medicatie (is die wel goed ingesteld?), en wáár de problemen nu precies spelen. Is het iets speciaals tussen vader en zoon, of gaat het ook elders mis, bijvoorbeeld op school (met leerkrachten), of met vrienden?
Bij dit soort problemen is het altijd belangrijk om eerst eens goed te kijken wat er nu precies aan de hand is, en wat de achterliggende oorzaken zijn.
Dus: wát gaat er niet goed tussen uw zoon en uw man? In welke omstandigheden gaat het mis? Is het de ADHD (met drukte en opstandigheid) of zijn er ook andere gedragsproblemen, zoals liegen en stelen?
Laten we er voorlopig even vanuit gaan dat er alleen een probleem is tussen uw zoon en uw man. Waardoor zou dat komen, denkt u? Komt het doordat uw man opeens meer opvoedkundige taken heeft gekregen dan voorheen? Of zou het kunnen zijn dat vader en zoon een gelijksoortig temperament hebben? Uw man zou bijvoorbeeld een opvliegend type kunnen zijn, of zelf ook ADHD kunnen hebben, waardoor het makkelijk botst tussen die twee.
Ik zie dat vaak, dat ouders die zo botsen met een ADHD-kind, zichzelf erg terugzien in hun kinderen. Dat op zich kan al heel lastig zijn, maar nog lastiger wordt het wanneer zo'n ouder net zo impulsief gaat reageren als het kind, waardoor de boel ontzettend kan escaleren. Dat is dus wel iets om in uw achterhoofd te houden.
Uw man is inmiddels al zo ver heen, vertelde u, dat hij jullie zoon doordeweeks uit huis zou willen plaatsen. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Kinderen kunnen niet zomaar uit huis geplaatst worden.
Ik weet niet in hoeverre de wens van uw man letterlijk genomen moet worden (misschien wilde hij alleen zeggen "Ik kan het niet meer aan"), maar de instanties die uithuisplaatsingen kunnen verzorgen, streven altijd eerst naar oplossingen binnen het eigen gezin, bijvoorbeeld in de vorm van thuisbegeleiding. Pas in laatste instantie gaat men denken aan uithuisplaatsing.
Overigens zijn er wel degelijk mogelijkheden om de eerste nood te lenigen, zoals naschoolse opvang voor een aantal dagdelen per week. Dat kan een oplossing zijn om de druk wat te verlichten.
Al met al denk ik dat u het volgende zou kunnen doen:
1. Laat de behandelend arts goed kijken naar de medicatie en de dosering daarvan (voor zover dat nog niet gedaan is). Soms zie je kinderen jarenlang op dezelfde dosering blijven staan, terwijl ze ondertussen al enorm gegroeid zijn. Bij een ander lichaamsgewicht hoort ook een andere dosering!
2. Overweeg een vorm van ouderbegeleiding, om duidelijk te krijgen wat er nu precies speelt. Is het alleen de ADHD? Maar dan zou je ook problemen elders (op school en met vrienden) verwachten. Of is het een vader-zoon-probleem doordat de vader meer is gaan opvoeden? Of worden de botsingen veroorzaakt door gelijksoortige temperamenten, bijvoorbeeld doordat de vader ook ADHD heeft?
3. Soms helpt het om praktische thuisbegeleiding te regelen en/of andere maatregelen te treffen die de thuissituatie kunnen ontlasten, zoals naschoolse opvang. Bureau Jeugdzorg kan daarbij helpen.
Al met al wil ik ervoor pleiten om in dit soort situaties niet alleen te kijken naar het kind zelf, maar ook naar zijn omgeving. "Waar er twee vechten hebben er twee schuld" is misschien wat al te bot geformuleerd, maar verder kijken dan alleen naar één partij kan wel degelijk zinvol zijn, is mijn ervaring.
Succes ermee!
