16 juni 2006 door Ellen Gerrits
Onze dochter van 4½ jaar spreekt nog steeds niet heel duidelijk. Ze gooit letters door elkaar, en zegt bijvoorbeeld "karpeerplaats" in plaats van "parkeerplaats" en "tekking" in plaats van "ketting".
Ik merk dat vreemden moeite hebben haar te verstaan, ook wanneer ze voor mij wel duidelijk spreekt.
Mijn vraag is of dit dyslexie is, en wat kunnen we hier aan doen?
Dyslexie is een taalstoornis die zich kenmerkt door ernstige lees- en spellingsproblemen. Een kind moet eerst een periode in aanraking zijn geweest met leesonderwijs, voordat de diagnose 'dyslexie' gesteld kan worden (meestal rond de leeftijd van 8 à 9 jaar). Uw dochter is 4½ en dus nog te jong om te spreken over dyslexie.
Toch legt u terecht een relatie tussen de fouten van uw dochter en dyslexie. Omkeringen van klanken in een woord – zoals
tekking in plaats van
ketting – kunnen namelijk wel degelijk voorkomen bij kinderen met dyslexie.
Maar niet elk dyslectisch kind heeft hier last van. Er zijn dus ook kinderen met dyslexie waarbij deze klankverwisselingen nooit voorkomen, ook niet in hun kleutertijd. En Omgekeerd zijn er kinderen waarbij deze omkeringen wel voorkomen, maar waarbij er geen sprake is van dyslexie.
U vertelde dat u dochter nog steeds onduidelijk spreekt, ondanks het feit dat ze al 4½ jaar oud is, en dat vreemden moeite hebben haar te verstaan. Ik adviseer u daarom haar uitspraak te laten onderzoeken door een logopedist.
De logopedist kan het niveau van haar spraakproductie vaststellen ten opzichte van leeftijdsgenoten en u advies geven over een eventuele therapie.
Als haar woordvorming inderdaad afwijkend is, kán er sprake zijn van een verhoogde kans op dyslexie. Ongeveer 50% van de kinderen met dyslexie heeft als peuter of kleuter taalontwikkelingsproblemen gehad.
Naast problemen met de woordvorming zijn er nog twee andere risicofactoren voor dyslexie waarmee u rekening kunt houden.
De eerste risicofactor is het optreden van dyslexie in de familie. Wanneer een kind één dyslectische ouder heeft, is er een kans van 60% dat het kind zelf ook lees- en spellingsproblemen zal ontwikkelen.
De tweede risicofactor is een geringe letterkennis en zwakke auditieve leesvoorwaarden. In groep 1 en 2 worden deze leesvoorwaarden geoefend. In groep 1 gaat het onder andere om het zingen van liedjes, het onthouden van versjes, rijmen en letterkennis. Ik adviseer u om met de leerkracht van u dochter te bespreken welke leesvoorwaarden inmiddels aan bod zijn gekomen, en hoe vaardig u dochter hierin is.
Het trainen – en daarmee verbeteren – van de klankproductie en/of de auditieve leesvoorwaarden op jonge leeftijd, geeft een solide basis voor het leesproces. Maar het geeft helaas geen garantie voor goede lees- en spellingsresultaten.
Dyslexie komt ook voor bij kinderen met een bovengemiddelde intelligentie, een goede mondelinge taalvaardigheid en een hoge score op oefeningen voor auditieve leesvoorwaarden. Uiteindelijk vormt het automatiseren van het leesproces bij dyslectische kinderen een groot struikelblok, en zullen vooral het lezen en spellen zelf getraind moeten worden.
Veel succes!
