22 oktober 2010 door Joanna Sandberg
Mijn dochter van 16 was al een week erg emotioneel en moest om het minste of geringste huilen. Op mijn vraag waar dit toch vandaan kwam, kon ze niet echt een antwoord geven. Na nog een huilbui ben ik bij haar blijven zitten en uiteindelijk kwam het hoge woord eruit.
Ze heeft last van agressieve fantasieën. Dat ze iemand met een potlood in het oog steekt bijvoorbeeld, of dat ze mij slaat... Ze zei er meteen bij dat ze het in werkelijkheid nooit zou doen.
Ze was bang om mij te verontrusten, en bang dat ze "gek" was. Ik heb haar gerustgesteld. Volgens mij is dat niet zo heel erg vreemd op die leeftijd. Er gebeurt zo veel in dat brein.
Het is een schat van een meid en ze zal het ook echt nooit doen. Maar het leek me wel goed om het toch eens aan een professional voor te leggen.
Het is heel goed dat u uw dochter heeft gerustgesteld en dat u haar vreemde gedachten heeft geprobeerd te normaliseren. Ze schaamt zich waarschijnlijk vreselijk voor haar fantasieën, en ze is bang om voor gek verklaard te worden, maar gelukkig heeft ze het toch aan u verteld. Dat helpt, maar het is meestal niet genoeg om de gedachten ook daadwerkelijk te laten stoppen. Soms wel voor even, maar al snel komen ze weer terug.
U vertelde dat uw dochter een schat is, en u bent er ook van overtuigd dat ze haar agressieve gedachten nooit ten uitvoer zal brengen. Dat ze het nooit echt zal doen dat klopt inderdaad, maar ondertussen is het wel heel naar voor haar om deze gedachten te hebben, die absoluut niet bij haar passen.
Ik ken uw dochter niet, dus gerichte adviezen kan ik niet geven, maar ik kan er wel in zijn algemeenheid iets over zeggen.
Uw dochter heeft last van dwanggedachten. Een dwanggedachte is een vervelende of zelfs nare gedachte of fantasie, die je probeert tegen te houden omdat je hem als zinloos en storend ervaart. Bij uw dochter gaat het om fantasieën met een agressieve inhoud. Dat zijn specifieke dwanggedachten, die harming obsessions worden genoemd. Het is vooral heel naar om te ervaren dat je er geen controle over hebt.
Aangenomen wordt dat er aan dwanggedachten meestal angst ten grondslag ligt, al hoeft die angst niet bewust ervaren te worden. Soms weet je niet eens dat die er is.
Bij het tegenhouden van dit soort gedachten (of pogingen daartoe) kom je in een vicieuze cirkel terecht, omdat je ze domweg niet tegen kúnt houden. Dat vergroot de angst, wat tot nog meer dwanggedachten leidt.
In de puberteit hebben obsessieve gedachten vaak de functie om gevoelens en gedachten over seksualiteit te onderdrukken. Het krijgen van seksuele gevoelens in de puberteit kan als beangstigend, of niet bij jezelf passend ervaren worden.
Uw dochter is al 16, en dus al een tijd in de puberteit, maar het kan zijn dat ze juist nu heftige seksuele gevoelens ervaart, waar ze niet goed raad mee weet. Seks kan bijvoorbeeld als vies of raar of eng gevoeld worden.
Door middel van dwanggedachten kunnen deze gevoelens onderdrukt of weggehouden worden, als een soort controlemechanisme. Het is echter een nogal onpraktisch mechanisme, omdat het allerlei onwenselijke bijwerkingen heeft. Bij uw dochter zie je bijvoorbeeld:
De angsten die aan de dwanggedachten ten grondslag liggen, hebben vaak met seksualiteit te maken maar niet altijd. Het zou bijvoorbeeld ook kunnen dat uw dochter heel perfectionistisch is, en dat ze bang is dat ze niet aan haar eigen hoge maatstaven kan voldoen, met name om hoge cijfers op school te halen.
Als de fantasieën van uw dochter niet vanzelf overgaan, kunt u het beste op zoek gaan naar een kinder- en jeugdpsychotherapeut. Die kan uw dochter helpen om weer goed te functioneren, bijvoorbeeld met gedragstherapie, wat vaak goed werkt. Namen en adressen van therapeuten bij u in de buurt kunt u krijgen via de huisarts.
Succes en sterkte gewenst!
