19 juni 2009 door Nadia Eversteijn
Ik ben een Belgische mama. Ben getrouwd met een Thaise man en met onze twee kindjes van 5 en 2 wonen we op het platteland van Thailand. Ik heb een nogal ongewone job waarvoor ik vaak 15 of 20 dagen weg ben van huis. Mijn kindjes spreken een paar woordjes Nederlands en Frans en voor de rest vloeiend Thais dialect.
Is het te laat om nog Nederlands te leren? En hoe doe ik dat, als ik zo vaak weg ben van huis, en als enigste Nederlands kan?
Wij komen slechts één keer in de vijf jaar of zo naar België en echt veel bezoek van thuis is er ook niet...
U heeft de omstandigheden niet mee: echt meertalig opvoeden zal in uw geval niet lukken, ben ik bang. Toch kan het zeker geen kwaad om uw kinderen af en toe wat Nederlands te laten horen; daar zouden ze later zelfs profijt van kunnen hebben.
Hieronder zal ik eerst uitleggen waarom uw mogelijkheden beperkt zijn, aan de hand van vier belangrijke punten:
Daarna zal ik aangeven wat u nog wél kunt doen en waarom dat nuttig is.
De leeftijd van uw kinderen is op zich gunstig. Ze zijn 5 en 2 jaar oud. Dat betekent dat uw jongste (van 2) zich nog volop bevindt in de zogenaamde 'kritische taalperiode', en dat ook uw oudste (van 5) nog erg gevoelig is voor het verwerven van talen. Eigenlijk is een mens nooit te oud om een taal te leren, maar op de leeftijd van uw kinderen gaat het nog helemaal zonder bewuste inspanning. Zie ook:
Kan een kind van 3 à 4 jaar een tweede taal nog snel genoeg oppikken?
Wat echter wel lastig is, is dat de kinderen tot nu toe niet gewend zijn dat er Nederlands tegen hen gepraat wordt. Als u ze ineens in het Nederlands gaat aanspreken, zullen ze waarschijnlijk vinden dat mama "erg raar doet". Dit zou wel eens tot hevige protesten kunnen leiden. Omdat ze weten dat u – naar ik aanneem – ook hun Thaise dialect goed beheerst, zullen ze wellicht denken: daar trap ik niet in! Aan de ander kant: uw 5-jarige kunt u misschien nog wel uitleggen waarom u graag Nederlands wilt spreken. Bij een 2-jarige is dat lastiger.
Vanwege uw werk bent u regelmatig 15 tot 20 dagen van huis. Jammer genoeg vertelde u niet hoe lang de periodes zijn dat u tussendoor thuis bent, en of u dan full time voor de kinderen zorgt. Natuurlijk is de frequentie waarmee u Nederlands taalaanbod zou kunnen geven, erg belangrijk. Maar de kwaliteit van dat taalaanbod is net zo belangrijk. Als u tussendoor langere perioden thuis bent, en dan ook tijd vrij kunt maken om uitgebreid met de kinderen te spelen, voor te lezen, dingen uit te leggen en zaken te bespreken, dan kan ik me voorstellen dat het obstakel van uw regelmatige afwezigheid nog wel overkomelijk is. Kinderen kunnen vrij goed schakelen.
Wat wel weer heel jammer is, is dat u de enige persoon bent met wie de kinderen structureel Nederlands zouden kunnen spreken. Omdat de kinderen zo weinig contact hebben met andere mensen uit België (hetzij op vakantie, hetzij door bezoek van familie), wordt hun motivatie om Nederlands te leren waarschijnlijk erg klein. Om met u te communiceren hebben ze het Nederlands immers niet echt nodig, u verstaat hen toch wel als ze Thais dialect praten. Mensen die alleen Nederlands verstaan, zouden een betere uitdaging vormen.
Samenvattend moet ik jammer genoeg concluderen dat uw kinderen in Thailand waarschijnlijk niet echt Nederlands (of Frans) zullen leren spreken. Daarvoor is niet alleen de hoeveelheid taalaanbod die ze zouden kunnen krijgen aan de lage kant, maar er is ook niet zoveel motivatie voor hen om de taal te leren.
Toch kunt u uw kinderen gerust Nederlandse liedjes en versjes laten horen, of eens naar een Nederlandstalige kinder-dvd laten kijken. Als u hen een prentenboek met een verhaal voor zou willen lezen, dan zouden ze de verhaallijn vermoedelijk niet echt kunnen volgen. Maar samen plaatjesboeken bekijken en dingen benoemen in het Nederlands, is weer wel een leuke mogelijkheid.
Zo kunt u in ieder geval bereiken dat uw kinderen vertrouwd raken met de klanken en de melodie – ook wel de 'prosodie' genoemd – van het Nederlands. Dat is best een belangrijke vaardigheid. Want als je als volwassene nog moet leren om afzonderlijke woorden te onderscheiden in een vreemde taal die je voor het eerst hoort, dan is dat extreem lastig. In eerste instantie komt de stroom van klanken namelijk als een waterval over je heen. Het duurt zeker enige maanden om daar enige structuur te leren ontdekken.
Dus: als u uw kinderen nu alvast wat vertrouwd maakt met gesproken Nederlands, dan zullen ze daar vast profijt van hebben als ze later meer contact met België zouden wensen.
