1 januari 2000 door Ward van Alphen

Is onze zoon hyperactief? (11 mnd)

Wij schrijven u om advies naar aanleiding van een brandbrief die we hebben gekregen van onze crèche. Zij hebben namelijk de grootste moeite met ons 11 maanden oude zoontje Noah.

Hij is volgens hen erg druk en vraagt continue om aandacht. Ook reageert hij erg slecht op de andere kinderen soms zelfs agressief terwijl die alleen willen spelen volgens de leiding. Verder slaapt hij ook niet veel (thuis ook niet) en is erg driftig. Hij krabt dan op zijn hoofd of trekt aan zijn haren.

Door deze klacht van de crèche hebben we zelf nog maar eens wat na gegaan, omdat we sinds zijn geboorte al bezig zijn met allerlei zaken. Hij heeft namelijk tot nu toe altijd heel weinig en slecht geslapen (vaak wakker worden, wel makkelijk weer in slaap te krijgen door een speen en water).

Wij weten ook dat hij vanaf de geboorte altijd dingen heeft willen doen waarvoor hij nog te jong was. Toen hij klein was wilde hij al zitten terwijl die dat nog lang niet kon. Kon hij eindelijk zitten dan wilde hij staan, terwijl hij nog niet kon kruipen. Kortom telkens was hij gefrustreerd doordat hij dingen wilde die hij nog niet kon.

Verder is hij veel ziek geweest, verkouden, hoest, oor- en oogonstekeing. We zijn zelfs 5 dagen in het ziekenhuis geweest voor een lymfeklieronsteking. Nu hebben we thuis ook wel gemerkt dat hij veel aandacht behoeft en zichzelf weinig kan vermaken. Hij is ook wel eens driftig als hij iets wil pakken wat niet mag en soms wel eens uit zijn doen door slaapgebrek.

Toch vonden wij het thuis juist steeds beter gaan, steeds rustiger, zichzelf toch steeds meer vermaken door op onderzoek uit te gaan, eindelijk eens goed eten en redelijk slapen. Dus het steeds slechter gaan op de crèche komt bij ons als een verrassing, maar heeft wel tot gevolg dat we nu naar antwoorden zoeken over onze Noah.

Zou hij hyperactief zijn? Heeft hij gewoon meer rust en aandacht nodig? Heeft hij het gewoon niet naar zijn zin? De huisarts heeft wel eens gesproken over hoogbegaafdheid. Of heeft hij misschien toch een soort stoornis?

We zijn hierdoor echt bezorgd geraakt en zouden graag zien dat Noah bijvoorbeeld een tijdje geobserveerd zou worden door een kinderarts of psycholoog. Misschien dat u ons verder kunt helpen?

Antwoord

We weten nog niet zo veel af van "stoornissen" bij kinderen van 11 maanden, maar wel is duidelijk, en dat kunnen ouders ook zelf bevestigen, dat temperament al vroeg zichtbaar kan zijn bij een kind. En er zijn wel theorieën dat temperament -- al naar gelang de heftigheid, en afhankelijk van bijkomende factoren als de interactie met de omgeving -- later een stoornis zou kunnen opleveren.

Uw zoontje is erg druk, actief, driftig. Hij botst daarbij met zijn omgeving, en daar zie je in dit geval de problemen ontstaan. Het lijkt erop dat u wel een manier gevonden heeft om met hem om te gaan. Het kan ook zijn dat het thuis beter met hem gaat doordat hij zijn energie steeds beter kwijt kan, of zich beter kan uitdrukken.

Er zijn wellicht nog andere verklaringen voor het gedrag van uw zoontje te bedenken. Een periode van ziekte bijvoorbeeld kan bij een klein kind ook invloed hebben op zijn gedrag.

U stelt onder andere de vraag of er sprake is van een stoornis. Dat is moeilijk te zeggen. Er lijkt in elk geval dus een probleem te bestaan in de afstemming met de omgeving. Laten we eens kijken wat u nu het beste zou kunnen doen:

  • In ieder geval goed contact houden met de leidsters in de crèche. Zo kunt u helder krijgen wanneer daar de problemen ontstaan, en u kunt samen kijken naar mogelijkheden om het huidige patroon te doorbreken. Wellicht kunt u daarbij nog tips geven, want thuis gaat het tenslotte de laatste tijd beter.
  • Structuur, duidelijkheid lijkt belangrijk te zijn voor uw zoon. Het kan zijn dat hij op de crèche te veel prikkels krijgt, of dat er bijvoorbeeld te veel wisselingen van leidsters zijn. Je zou kunnen kijken naar hoe er op de crèche ook zoveel mogelijk constante is -- in benadering, en in personen.
  • Het aantal dagen dat een kind naar de crèche gaat, is volgens sommigen belangrijk voor een kind om er te kunnen wennen. Bepaalde kinderen passen zich snel aan, maar andere kinderen hebben echt veel last van de overschakeling van hoe het thuis er aan toe gaat en op de crèche. Zo'n kind zou dan juist meer dagen naar de crèche moeten, en dan zich sneller leren aanpassen.
  • Maar misschien is het omgekeerde wel van toepassing: hij heeft te veel moeite met alle prikkels, krijgt er thuis langzaam meer grip op. Hij zou in dit stadium minder dagen naar de crèche moeten, totdat hij beter is ingetuned op zijn omgeving.

Uw vraag om nader onderzoek is nog niet zo makkelijk. Als u iets lichamelijks vermoedt, kunt u zich natuurlijk altijd tot de kinderarts wenden. Maar er zijn niet veel deskundigen die behulpzaam kunnen zijn bij gedragsproblemen bij zulke jonge kinderen.

Ik denk dat u zich toch het beste kunt wenden tot hulpverleningsinstanties bij u in de regio, bijvoorbeeld Bureau Jeugdzorg in Den Haag. Maar misschien kent u zelf iemand in het particuliere circuit die met hele kleine kinderen werkt, of kan uw huisarts u daarmee verder helpen.

Superspecialistische hulp op dit gebied heb je bijvoorbeeld bij de afdeling kinder- en jeugdpsychiatrie van het Universitair Medisch Centrum Utrecht, maar vaak verlangen dat soort afdelingen wel dat er al een jeugdhulpverlener naar uw zoontje gekeken heeft.