16 juni 2006 door Joanna Sandberg
Ik ben drie jaar geleden gescheiden. Mijn dochter (bijna 4 jaar) woont bij de moeder. Normaal is ze om het weekend bij ons, dat wil zeggen: bij mij, mijn nieuwe partner en onze zoon van 1 jaar. Ook in de schoolvakanties is ze bij ons.
Volgens de moeder maakt ze makkelijk contacten, en dat is onze in druk ook wel. Op school is ze het lievelingetje van de juf.
Haar gedrag wordt echter steeds moeilijker hanteerbaar. Ze is brutaal, ze luistert niet, ze eet slecht, en ze wil heel veel slapen. Ze kan niet of nauwelijks alleen spelen. Alleen als de tv aan staat, gaat het redelijk goed. Ook is ze erg bang.
We hebben het vermoeden dat mijn ex haar een beetje aan haar lot overlaat. Wat moeten we hiermee?
Het gaat dus niet zo goed met uw dochtertje en u maakt zich – terecht – zorgen. U gaf helaas weinig informatie over hoe het vóór deze moeilijke periode met uw dochter ging, en ook weet ik niet precies hoe haar gedrag er nu precies uitziet. Toch zal ik proberen in te gaan op uw vraag.
U heeft een vermoeden dat uw ex-vrouw uw dochter aan haar lot over laat, maar u weet dit niet zeker. Daar moet u dus heel voorzichtig mee omgaan. Want ga maar na: als u met uw ex-vrouw hierover gaat praten, en u beschuldigt haar van verwaarlozing, dan is de kans levensgroot dat ze zich zal gaan verdedigen. Dat is niet handig, want zo kom je er nóg niet achter wat er precies aan de hand is, terwijl dat wel nodig is. En daarvoor moet u uw ex méékrijgen. Ze moet met u mee gaan denken.
Kortom: u weet het gewoon niet. Wat u vermoedt is mogelijk, maar er kan net zo goed wat anders aan de hand zijn. Ik zal een aantal mogelijkheden noemen.
De eerste mogelijkheid is dat het op school niet goed gaat. Eerlijk gezegd weet ik niet om wat voor school het dan zou moeten gaan, omdat ze nog geen 4 is. U had het echter wel over schoolvakanties, en u vertelde dat uw dochter "het lievelingetje van de juf" is. Misschien bedoelde u de peuterspeelzaal.
Het zou bijvoorbeeld kunnen zijn dat ze geen aansluiting vindt bij andere kinderen, of dat ze gepest wordt omdat ze het lievelingetje van de juf is. Misschien maakt uw dochter wel makkelijk contacten met volwassenen, zoals de juf, maar niet met leeftijdgenoten.
De tweede mogelijkheid is dat haar gedrag te maken heeft met de scheiding. Mogelijk vindt uw dochter het steeds moeilijker worden om te wisselen van haar moeder naar u, en misschien mist ze haar moeder als ze bij jullie is. Bij haar moeder is ze alleen, terwijl ze bij u de aandacht moet delen met uw zoon van 1 jaar.
Ook kan het zijn dat ze zich niet zo vertrouwd voelt bij uw nieuwe partner. Juist om dit soort redenen is het belangrijk om te weten of uw dochter zich bij haar moeder anders gedraagt dan bij u. Ik kom daar straks nog op terug.
Een derde mogelijkheid is dat er lichamelijk wat aan de hand is, waardoor ze zich niet lekker voelt, geen eetlust heeft en veel slaapt.
Ik noemde drie mogelijkheden, maar er kunnen er nog meer zijn. Er is dus echt niet eenduidig vast te stellen wat er met uw dochter aan de hand is.
Kleine kinderen, zeker als ze nog zo jong zijn als uw dochter van nog geen 4, kunnen nog niet goed met woorden uitleggen wat er aan de hand is, of wat ze voelen. Datgene wat ze voelen, uit zich in hun gedrag.
Het gedrag van uw dochter doet mij vermoeden dat ze somber is. Dat is absoluut geen echte diagnose, aangezien ik daarvoor veel te weinig van uw dochter weet. Het is niet meer dan een gevoel.
Om écht te weten wat er aan de hand is, moet uw dochter eerst lichamelijk onderzocht worden door de huisarts. Als blijkt dat ze helemaal gezond is, moet ze onderzocht worden door een kinderpsycholoog of een kinderpsychiater.
Op deze manier wordt er 'achter' haar gedrag en naar de betekenis ervan gekeken.
Waarom moest ik denken aan somberheid bij uw dochter? Omdat veel van de dingen die u noemde, daarbij passen:
U schreef niet dat ze veel moet huilen of in gewicht afneemt, maar ik vind het wel opvallend dat ze heel veel slaapt. Dat kan natuurlijk duiden op extreme moeheid (al of niet veroorzaakt door een medisch probleem), maar het kan ook een manier zijn om niet mee te hoeven doen. Je kunt je terugtrekken door zo weinig mogelijk wakker te zijn.
Ik zou u aanraden om uw zorgen op een neutrale manier – dus zonder een verklaring vooraf – te bespreken met uw ex. U kunt haar vragen of zij uw zorgen herkent en welke overeenkomsten of verschillen er zijn in het gedrag van jullie dochter als ze bij de een of bij de ander is.
Ook raad ik u aan om aan de juf van uw dochter (of aan de leidster van de peuterspeelzaal) te vragen hoe zij zich daar gedraagt en of haar gedrag ook daar veranderd is.
Als uw ex-vrouw uw zorgen niet deelt, omdat ze het moeilijke gedrag van jullie dochter niet herkent, dan kunt u in ieder geval met haar bespreken dat u naar de huisarts wil omdat jullie dochter bij u wel degelijk ander gedrag vertoont dan voorheen.
De huisarts kan uw dochter dan lichamelijk onderzoeken, en u zonodig – als er niets aan de hand is met haar gezondheid – doorverwijzen naar Bureau Jeugdzorg.
