6 april 2007 door Nadia Eversteijn
Ik ben Nederlandse en woon in Egypte, waar mijn twee dochters geboren zijn. Ik praat hier Egyptisch, en ook mijn Egyptisch man praat zijn taal. Mijn kinderen zijn 3 en 4 jaar, en gaan hier straks ook naar school.
Ik heb een grote fout gemaakt, door niet vanaf dag 1 al meteen Nederlands tegen ze te praten! Wat kan ik nog doen om ze alsnog Nederlands te laten begrijpen en praten? Ik hoop op uw hulp!
U heeft uw kinderen vanaf hun geboorte in het Egyptisch-Arabisch opgevoed, en daar had u vast en zeker gegronde redenen en goede bedoelingen bij. Maak u zelf dan ook geen verwijten over het Nederlands, maar begin er gewoon alsnog mee. Nu, liefst vandaag nog!
In de literatuur wordt onderscheid gemaakt tussen
simultane (gelijktijdige) tweetaligheid, en
successieve oftewel opeenvolgende tweetaligheid. Het idee bij simultane tweetaligheid is dat het kind thuis gelijktijdig twee talen leert: van elke opvoeder één. En het idee van successieve tweetaligheid is dat het kind eerst de eerste taal thuis verwerft, en daarna – bijvoorbeeld vanaf het moment dat het naar school gaat – de tweede taal.
Hoe succesvol het kind de tweede taal verwerft bij successieve tweetaligheid, hangt mede af van zijn vaardigheid in de eerste taal. Dat is de basis van zijn taalkennis, waarop hij verder moet bouwen.
De literatuur geeft echter geen eenduidig antwoord op de vraag
hoe oud een kind aan de tweede taal moet beginnen, om van successieve tweetaligheid te kunnen spreken. De leeftijd van 4 jaar wordt nogal eens genoemd, maar dat komt natuurlijk omdat op die leeftijd de meeste kinderen die thuis maar één taal leren, naar school gaan, waar de tweede taal wordt geïntroduceerd...
Als uw dochters 3 en 4 jaar oud zijn, en u vanaf nu Nederlands met hen gaat praten, dan levert dat eigenlijk een soort tussenvorm op tussen simultane en successieve tweetaligheid. Ze zullen langer de tijd nodig hebben om aan het Nederlandse klanksysteem te wennen dan wanneer ze het al in de wieg gehoord hadden.
Uw dochters hebben weliswaar nog geen (of heel weinig) Nederlands gehoord, maar op de peuter- en kleuterleeftijd zijn kinderen nog wel zeer gevoelig voor taal. En als uw dochters al erg vaardig zijn in het Egyptisch-Arabisch, dan kunnen ze wellicht ook voordeel putten uit die 'algemene' taalkennis.
Tot ongeveer 12 jaar zijn kinderen in staat om spontaan en accentloos een tweede taal te verwerven. Het is dan ook beslist niet nodig dat u uw dochters
les gaat geven in het Nederlands. Dat zou meer aan de orde zijn als ze al veel Nederlands begrepen, en ze over een paar jaar basisonderwijs in Nederland zouden gaan volgen.
Uw huidige taak is om ze een rijk en gevarieerd taalaanbod in het Nederlands bieden; dan volgt de verwerving automatisch. Uw belangrijkste uitdagingen zijn daarbij om het Nederlands
nuttig en
leuk te maken voor uw kinderen.
Om met het aspect van de nuttigheid te beginnen: het is lang niet zeker dat uw dochters klakkeloos zullen accepteren dat u Nederlands gaat praten. Met name omdat ze het nut er niet van in zin. Misschien zullen ze u zelfs dringend verzoeken om alsjeblieft
gewoon te praten.
Het beste is dan ook om expliciet 'reclame' te maken voor het Nederlands. Dat zou bijvoorbeeld kunnen door ze leuke filmpjes te laten zien van kinderen in Nederland, zodat ze ontdekken dat er daadwerkelijk kinderen zijn die Nederlands spreken. Kinderprogramma's zoals Het Zandkasteel en De Teletubbies bevatten in elke aflevering een dergelijk filmpje.
Ook is een webcam (met geluid), om te praten met familieleden in Nederland, een prachtig middel om te laten zien dat er behalve mama nog meer echte, belangrijke mensen bestaan die Nederlands spreken.
En wat het aspect 'leuk' betreft: koester realistische verwachtingen van uw dochters. Kinderen hebben eerst veel tijd nodig om een taal te leren verstaan, voordat ze er hun eerste woordjes in gaan spreken. En omdat uw dochters in Egypte wonen, zal het Egyptisch-Arabisch hun dominante taal blijven.
Ik kan u dan ook niet beloven dat ze veel of vloeiend Nederlands zullen gaan spreken. Maar met het verstaan van Nederlands kunnen ze wel een heel eind komen.
Dus: oefen liever geen dwang uit, maar houd het gezellig en leuk. Ga voorlezen in het Nederlands, speel poppenkast in het Nederlands, zing Nederlandse liedjes, en verzin gekke rijmpjes voor het naar bed gaan.
Alles wat u op die manier van uw eigen taal- en cultuurgoed aan uw meiden kunt overdragen, is een cadeautje. Veel plezier en succes gewenst daarmee!
