21 november 2008 door Joanna Sandberg
Hoe kan ik stoppen dat mijn dochter steelt? Ze is 12 en haar hele leven al behoorlijk emotioneel. Ze zegt dat het een soort wraak is, voor als ik haar boos aanspreek op haar gedrag (ze heeft een erg kort lontje).
Ze is extreem dol op snoep en thuis snoepen we normaal. Ze heeft ooit de bonbons opgegeten die mijn man voor mij had gekocht.
Het is nu de tweede keer dat ze geld gestolen heeft. De eerste keer was het 20 euro en nu 100 euro. Ze zegt dat ze het zelf "ook heel erg vindt" maar dat het "vanzelf" gaat. Op school heeft ze in een week 13 euro aan snoep gekocht.
We weten niet wat we moeten doen. Ze betaalt ons nu terug met het geld dat ze met krantenlopen verdient.
Uw dochter noemt het wraak dat ze steelt, en u trapt daarin. Stelen gaat echter niet vanzelf, en ik moet zeggen dat ik 100 euro erg veel geld vind. Ook laat u zich onmachtig maken ("We weten niet wat we moeten doen"). Dat moet stoppen.
U moet de baas zijn thuis, samen met uw man, en uw dochter streng aanpakken voor dit gedrag. Stelen moet u gewoon niet accepteren, maar ook de smoesjes daarover niet.
Bijna alle kinderen zijn dol op snoep. Uw dochter is er zelfs "extreem dol op", zei u. De mate waarin dat een probleem is, wordt vooral bepaald door de mate waarin u het zelf toelaat, lijkt me. Als je kinderen toelaat om te snoepen, dan gáán ze ook snoepen...
Ik weet niet wat u bedoelde met "thuis snoepen we normaal", maar ik raad u in ieder geval aan om het snoepen toch zo veel mogelijk te beperken.
Uw dochter heeft ooit uw bonbons opgegeten vertelde u. Ze houdt zich dus niet aan de regels en doet gewoon haar eigen zin. Dat zult u moeten begrenzen nu het nog kan.
Als een kind 12 is, begint de puberteit. Dan begin je al in de gevarenzone te raken, want hoe ouder het kind wordt, hoe meer bepaalde gedragspatronen ingesleten raken en hoe moeilijker het wordt het kind te begrenzen.
Dus als u écht niet meer weet hoe u uw dochter aan kunt pakken, dan zou ik toch wel snel hulp gaan vragen bij een opvoedkundig bureau bij u in de buurt (namen en adressen zijn beschikbaar bij uw plaatselijke GGD). Doe dat voor het te laat is, dus voordat uw dochter volstrekt haar eigen gang gaat in haar puberteit.
Overigens vroeg ik mij nog wel af wat de rol van uw man is. Wat doet hij eraan op dit moment? U vroeg hoe ú uw dochter kunt stoppen (dus niet hoe jullie beiden dat kunnen doen) en u vertelde dat jullie dochter wraak neemt omdat ú haar boos aanspreekt...
Maar hoe dan ook: met stelen is het altijd belangrijk dat er meteen wordt ingegrepen. Er moet dus meteen een reactie van de ouders komen.
Waaróm steelt uw dochter eigenlijk? Stelen komt nooit uit de lucht vallen, dus er moet een reden voor zijn. Afgezien van voor de hand liggende redenen als 'stelen omdat je arm bent', of 'stelen vanwege een slecht ontwikkeld geweten of een lage intelligentie' kunnen kinderen gaan liegen en stelen als ze emotioneel in de knel zitten.
U vertelde niets over eventuele problemen, maar gaat het verder wel goed met haar? Op school? Thuis? En met vriendinnen? Wordt ze misschien gepest? Is er sprake van meiden-venijn in subgroepjes? En vooral niet te vergeten: hoe gaat het op internet? Heeft ze een profielpagina en hoe wordt daar in het openbaar op gereageerd? Staan er misschien rare types op haar MSN-contactlijst die haar belagen?
Kortom: probeer erachter te komen of er misschien emotionele problemen zijn waardoor ze onder druk is komen te staan. Maar zelfs áls u iets vindt, dan mag dat geen belemmering vormen om haar toch een passende straf te geven als ze steelt. Ze moet namelijk ook leren dat stelen niet de manier is om je problemen op te lossen.
Een passende straf kan zijn: het gestolen geld compenseren door klusjes voor u te doen. Of door het geld van een bijbaantje af te dragen, zoals u nu al doet.
Een andere reden waarom kinderen kunnen gaan stelen, met name in de puberteit, is dat het een uiting kan zijn van het aftasten van grenzen. De puberteit is immers de periode waarin kinderen zich los gaan maken van hun ouders, en waarin ze gaan uittesten hoe ver ze daarin kunnen gaan.
Als het aftasten van grenzen zich daadwerkelijk gaat uiten in stelen, dan moet daar natuurlijk meteen een reactie van de ouders op volgen (zie boven) om duidelijk te maken dat daar echt een grens overschreden wordt. Over sommige grenzen valt nog wel te discussiëren of te marchanderen, maar over stelen niet.
Daarnaast verdient het aanbeveling om zo'n stelende puber een tijdje goed te begeleiden bij zijn of haar financiële planning. Straks geef ik u daarvoor een aantal praktische tips.
Een kind kan dus stelen omdat het emotioneel in de knel zit, of omdat het zijn of haar grenzen wil aftasten. Dat zijn belangrijke redenen, maar er kunnen natuurlijk ook andere dingen aan de hand zijn. Zoals:
Praktische tips
Als u erachter bent gekomen waarom uw kind steelt, probeer dan samen oplossingen te bedenken. En zeg: "We hebben het nu goedgemaakt, we beginnen opnieuw, je krijgt ons vertrouwen weer, wij helpen je om het te voorkomen."
