11 juni 2004 door Jeroen Aarssen
Ik ben Nederlandse en mijn man komt uit Mexico. We wonen nu in Mexico met onze drie kinderen: Elise (bijna 6), Daniel (bijna 4), en Mauro (2 maanden). Graag zou ik uw advies willen horen over hoe we ervoor kunnen zorgen dat ze hun kennis van het Nederlands niet verliezen.
Ik praat heel consequent Nederlands tegen de kinderen en meestal ook tegen mijn man. Mijn man sprak vroeger ook veel Nederlands tegen de kinderen, al kost het hem de laatste tijd ook moeite. Elise en Daniel praatten ook Nederlands terug, totdat ze naar school gingen (Daniel nu ook voor het eerst. Hier beginnen ze eerder met de kleuterschool).
Nu kost het ze zeer veel moeite om terug te praten in het Nederlands. Het is niet dat ze het niet weten, maar ze vergeten het te doen. Het is een automatisme geworden om in het Spaans terug te praten. En bij Daniel begin ik ook de indruk te krijgen dat het steeds moeilijker voor hem wordt.
Ik vind het zo jammer omdat het voor mij heel belangrijk is dat ze het Nederlands niet verleren en voor henzelf overigens ook. Elise is gek op Nederland en haar Nederlandse opa en oma. Ze wil daarom ook heel graag goed Nederlands praten. Ze doet ook echt haar best. Ik praat hier vaak met haar over en dan vraag ik haar ook wat we het beste kunnen doen.
Eerst zei ik altijd: "Nederlands, jongens!" maar het lijkt me dat we ons daar na een tijd aan gaan irriteren. Nu hebben we afgesproken dat iedere keer als zij in het Spaans antwoord geven of praten ik "dieng!" zeg, als een soort belletje. Bij Elise werkt dit een beetje, bij Daniel niet echt. En ik ben bang dat Mauro al helemaal geen Nederlands meer leert, als hij zoveel Spaans om zich heen hoort.
Wellicht heeft u handige tips voor mij, zodat we er allemaal ook nog plezier aan blijven beleven. Als we logé's hebben uit Nederland, helpt dat heel goed. En als we in de zomer een maand in Nederland zijn, dan kost het na afloop zelfs wat moeite om Spaans te spreken. Helaas gaan we deze zomer niet naar Nederland.
Heb geduld! Als ik lees dat u er bewust voor gekozen hebt om met uw kinderen in het Nederlands te praten, vind ik dat u al heel goed op weg bent. U levert uw kinderen de bouwstenen om naast Spaans ook Nederlands te leren.
Ik begrijp uw bezorgdheid, nu u merkt dat ze soms vergeten Nederlands terug te praten. Ik zal proberen die bezorgdheid weg te nemen.
Bedenk in de eerste plaats dat uw twee jongste kinderen nog zo jong zijn dat ze waarschijnlijk beide talen nog niet als twee aparte talen zien. Ze hebben gewoonweg nog niet ontdekt dat er thuis twee verschillende talen worden gesproken, met elk zijn eigen woorden en constructies.
Natuurlijk zullen ze wel doorhebben dat er voor sommige begrippen twee woorden zijn en dat je bepaalde dingen op twee manieren kunt zeggen. Maar het echt uit elkaar halen van twee talen begint echter pas vanaf 3 jaar.
Waarom kiezen ze dan zo vaak voor het Spaans? Ze horen meer Spaans dan Nederlands om zich heen – logisch, in Mexico – waardoor ze vaker de Spaanse variant zullen gebruiken. En geef toe, u verstaat uw kinderen waarschijnlijk wel als ze iets in het Spaans terugzeggen. Jonge kinderen laten zich niet echt foppen.
Uw oudste kind is al een fase verder en kan met een simpel trucje (uw "belletje") eraan herinnerd worden dat ze moet overschakelen naar de andere taal. Dat kan ook pas als een kind begrijpt dat er sprake is van twee talen in huis. Pas dan kun je als volwassene het kind ook duidelijk maken waarom het in sommige situaties een keuze moet maken voor een bepaalde taal.
Concreet gezegd: pas als uw kinderen echt goed doorhebben dat Spaans en Nederlands verschillende talen zijn, kunt u ze zo corrigeren dat ze in gesprekken met u voor het Nederlands kiezen.
U geeft zelf al aan dat uw oudste kind erg gemotiveerd is om haar Nederlands bij te houden. Deze taal is voor haar een link met Nederland, met haar opa en oma. Ik vermoed dat als uw beide andere kinderen iets ouder zijn, hetzelfde voor hen zal gelden.
In de tussentijd hoeft u weinig te veranderen aan de dingen die u nu al doet. Dus:
Uw kinderen zijn voldoende taalgevoelig om het Nederlands tot op een redelijk tot goed niveau te kunnen leren.
