26 januari 2007 door Joanna Sandberg
Mijn dochter van 5 is heel erg knuffelig. Niet alleen met ons (haar ouders), maar met bijna iedereen. Ook met mensen die ze net ontmoet heeft. Fantastisch natuurlijk, dat ze zo veel vertrouwen in haar omgeving heeft. Ze krijgt meestal ook hele positieve reacties op haar toenaderingen.
Tot nu toe heb ik haar laten begaan, met de gedachte dat het niet te ver kan gaan omdat ik haar toch in de gaten houd. Ze begint nu echter afspraakjes te maken om bij vriendjes en vriendinnetjes thuis te spelen, en de kans is groot dat ze dan ook bij de mama's of papa's van die vriendjes op schoot kruipt, waar ik niet bij ben.
Dat zit mij niet lekker en ik wil het eigenlijk niet hebben dat ze dat doet bij mensen die ik niet goed ken. Ik begrijp dat dit uit mijn angst voortkomt voor wat er zou kunnen gebeuren (misbruik) maar ik vraag mij toch af of ik haar - zonder haar positieve wereldbeeld nu al te moeten aantasten - mag zeggen dat ze dit niet moet doen.
Is ze al op een leeftijd dat ik haar moet duidelijk maken dat ze over een grens gaat, als ze bij min of meer vreemde mensen op schoot gaat zitten? Of overdrijf ik dan?
Nee, u overdrijft niet. Uw dochtertje van 5 jaar heeft de leeftijd waarop ze kan – en moet – leren dat ze inderdaad een grens overgaat door bij 'vreemden' op schoot te gaan zitten. Dat kan lastig zijn, omdat de ouders van vriendjes en vriendinnetjes al snel geen echte vreemden meer zijn. Het worden bekenden. Maar toch blijven het vreemden, in die zin dat het geen vaders, moeders, opa's, oma's, ooms of tantes zijn. Met naaste familieleden kun je knuffelen maar met anderen niet. Dat moet u haar echt leren.
U kunt uw dochter uitleggen dat het heerlijk is om te knuffelen, en dat papa en mama het ook heel lekker vinden om met haar te doen, maar dat er mensen zijn die het gewoon niet zo prettig vinden dat ze zo knuffelig is. Om dat te verduidelijken, kunt u het ook omkeren. U kunt vertellen dat papa en mama wel met haar knuffelen, maar niet met 'X' (vul hier de naam van een vriendje of vriendinnetje van uw dochter in), want dat die met zijn of haar eigen papa en mama knuffelt.
U moet uw dochter dus leren dat ze niet bij iedereen op schoot mag zitten. Ze is nu 5 jaar, en gaat dus inderdaad zonder uw toezicht dingen ondernemen. Dat is prima, en hoort bij deze leeftijd. Maar bij dit nieuwe gedrag horen ook nieuwe regels. U kunt dat heel goed uitleggen aan een meisje van 5 jaar.
Knuffelig gedrag kan leuk zijn, maar toch is lang niet iedereen daarvan gediend. Door bij volwassenen op schoot te gaan zitten, gaat ze hun grenzen over, en sommige mensen weten daar domweg geen raad mee.
Ook is het zo – zoals u zelf al zei – dat er volwassenen kunnen zijn die haar knuffelige gedrag anders kunnen interpreteren dan het bedoeld is, met alle gevolgen van dien.
Een meisje van 5 kan de consequenties van haar gedrag nog niet overzien. Dat moet u haar als ouder in de loop der jaren gaan leren. Dat is een kwestie van lange adem, maar op dit moment kunt u haar wel behoeden voor nare consequenties, door afspraken met haar te maken, en door haar te leren zich aan uw regels te houden.
U moet uw dochter dus goed uitleggen dat thuis knuffelen is toegestaan, en dat dat ook heel fijn is, maar dat u het buitenshuis niet goed vindt. Hoe pak je dat aan?
U hoeft niet in allerlei details te treden, en u hoeft haar ook niet bang te maken, maar u kunt haar wel uitleggen dat veel mensen het gewoon niet prettig vinden als ze zo knuffelig doet.
Mogelijk kunt u haar een voorbeeld geven. Bijvoorbeeld dat zij het zelf toch ook niet fijn zou vinden als X (geef hier de naam van een vriendje of vriendinnetje) haar steeds zou willen... zoenen, omhelzen, vastpakken, etc. (vul maar in).
Houd uw verhaal zo positief mogelijk (knuffelen is leuk, en papa en mama vinden het heel fijn) maar maak toch duidelijk dat sommige dingen niet kunnen, en dat sommige gedragingen bij kleinere kinderen horen. Zijzelf is inmiddels al een grote meid, die op school zit, en dan doe je dat soort dingen gewoon niet meer.
Een ander punt is dat het leven ook minder prettige kanten heeft. Er lopen niet alleen maar leuke mensen rond. Dat is helaas de realiteit.
Daarom is het 't beste als u uw kind realistisch opvoedt, en niet naïef. Dat doet u toch ook met andere onderwerpen. U leert haar bijvoorbeeld om niet met vreemde mensen mee te gaan, maar ook niet met bekende mensen zonder het u te vragen. Hetzelfde geldt voor snoepjes aannemen als ze op straat speelt, etc.
U vertelde dat u het positieve wereldbeeld van uw dochter niet wilt verpesten, als u dit soort dingen aankaart. Die zorg is begrijpelijk, maar een kind moet nu eenmaal leren – door de opvoeding van zijn ouders – hoe het zich moet gedragen in de maatschappij.
Dat betekent: uitleggen hoe wij (in onze cultuur) met elkaar omgaan, wat goed en slecht is, wat fijn en niet fijn is, wat gevaarlijk is (vuur, het verkeer, etc.), wat waarden en normen zijn, enzovoorts. Maar ook: dat het kind "nee" mag zeggen als het iets niet wil, ook niet als een volwassene dat vraagt. En verder: dat een kind de baas is van zijn eigen lichaam, en dat niemand hem mag aanraken als hij dat niet wil.
Dat is allemaal 'opvoeden in realisme', oftewel: het kind leren hoe de wereld werkelijk is. Met al zijn goed én slechte kanten, waaronder mensen die het niet goed menen met kinderen.
Daarnaast moet je als ouder in de gaten houden welk gedrag 'leeftijds-adequaat' is, oftewel: welk gedrag bij welke leeftijd hoort. Ook dat heeft consequenties voor de opvoeding. Zo hoeft een baby zijn eigen billen nog niet af te vegen, maar een kleuter van 4, die al naar school gaat, wel. Ook dingen als eten met vork en mes, met twee woorden spreken, etc. zijn allemaal leeftijds-afhankelijk.
Ook moet je je kind leren dat het zich aan afspraken moet houden. Een kind moet gaan leren dat het ruimte krijgt om dingen te doen die het zelf wil, juist dóór zich aan de afspraken te houden. Stel bijvoorbeeld dat u met uw dochter afspreekt dat ze niet bij anderen op schoot gaat zitten. Dan kan ze bij vriendjes en vriendinnetjes spelen zonder dat u er bij bent.
Samenvattend: een kind van 5 kan prima zonder mama bij een ander kind spelen, en moet zich daar dan ook gedragen als een 5-jarig kind (dat niet meer bij iedereen op schoot kruipt). Dat kun je je kind heel goed leren.
