13 december 2001 door Jeroen Aarssen
Mijn man en ik praten consequent alleen Portugees met onze kinderen van 0 en 2½ jaar. Onderling praten wij echter Nederlands. Ikzelf ben Nederlandse en krijg zeer veel commentaar van (wildvreemde) mensen in de omgeving. Mijn Portugees is zeer goed en ik denk dat we alleen op deze manier kunnen voorkomen dat onze kinderen de Portugese taal niet in praktijk gebruiken. Op televisie en om ons heen is alles ten slotte al Nederlands.
Wij ondervinden tot nu toe alleen voordelen van de tweetaligheid van onze zoon. Hij houdt niet op ons te verbazen. Hij loopt qua taalontwikkeling in Portugees erg voor en in het Nederlands gemiddeld.
Kunnen jullie mij een tip geven hoe ik kort en bondig kan antwoorden op vragen van vreemden over de keuze van onze beslissing? Het lijkt wel alsof iedereen er al een, vaak negatieve, mening over heeft. Hoe kan ik kort maar krachtig uitleg geven, zonder beledigend te zijn?
Volgens mij vormen uw zoontje van 2 en zijn voorspoedige ontwikkeling het beste bewijs dat u in stelling kunt brengen tegen alle opmerkingen. Als mensen zien dat hij zich 'normaal' ontwikkelt, zullen de negatieve geluiden hopelijk verdwijnen.
Deskundigen, waaronder ikzelf, geven vaak het advies van "één ouder één taal", wat erop neerkomt dat elke ouder zijn of haar eigen moedertaal gebruikt in de communicatie met het kind (of de kinderen).
Het is echter een misverstand te denken dat ouders die strategie onder álle omstandigheden moeten volhouden.
U heeft zeer bewust uw keuze gemaakt: beide ouders praten Portugees tegen de kinderen. U geeft zelf de reden: u wilt uw kinderen voldoende aanbod bieden uit die taal (de taal van de helft van hun familie), die tussen al het Nederlands dat om hen heen te horen is, anders misschien in de verdrukking komt. Een prima reden!
Er bestaan ook een heleboel misvattingen over tweetaligheid. Hoewel er wereldwijd meer tweetaligen zijn dan eentaligen, is in Nederland eentaligheid de norm. Tweetaligheid wordt door velen gezien als een probleem.
De oplossing van dit zogenaamde probleem is dat de andere taal maar plaats moet maken voor het Nederlands.
Het maakt trouwens wel uit om welke andere taal het gaat: de ene taal heeft meer status dan de andere. Het wordt prachtig gevonden als een kind Nederlands en Engels spreekt, maar zodra het gaat om Nederlands en Portugees of Nederlands en Tarifit, is het respect voor tweetaligheid vrijwel verdwenen. Die arme kindertjes zeulen een enorme last met zich mee, die alleen maar nadelig is voor het leren van "taal" (waarmee men dan Nederlands bedoelt).
Een andere misvatting is dat tweetaligheid cognitief belastend is voor een kind: het moeten leren van twee talen zou dubbel zo zwaar zijn. Daardoor zou een kind achter kunnen gaan lopen in zijn (taal-)ontwikkeling, en in zijn schoolprestaties.
Daar is echter nooit een wetenschappelijk onderbouwd bewijs voor geleverd. Sterker nog: tweetalige kinderen zijn over het algemeen beter in het denken, reflecteren en praten over taal. Ze hebben sneller door hoe talen in elkaar zitten.
Veel mensen denken dat tweetaligheid een probleem oplevert voor de identiteit: een tweetalige zou uiteindelijk maar een halve Nederlander en een halve anderstalige worden en zou dus altijd tussen de wal en het schip vallen.
Identiteits-crises komen voor, óók onder tweetaligen, maar ze worden niet veroorzaakt doordat iemand twee talen spreekt. Sterker nog: het is bekend dat er in Nederland Molukse jongeren van de derde generatie zijn, die
juist in een identiteits-crisis terecht zijn gekomen, doordat ze de taal van hun voorouders niet meer spreken.
De door u gekozen strategie levert voor uw zoontje geen problemen met het Nederlands en ook niet met het Portugees. Dan lijkt me maar één conclusie gerechtvaardigd: ga zo door!
