16 november 2001 door Jeroen Aarssen
Ik ben Braziliaanse en spreek Portugees. Ik zit op school om Nederlandse taal te leren, maar vanwege moederschap (ik ben huisvrouw), heb ik niet veel gelegenheid om te oefenen. Ik heb een dochter (3½ jaar) en een zoon (2 jaar). Ik ben sinds kort gescheiden, mij ex-man is Nederlander en spreekt natuurlijk Nederlandse met de kinderen.
Mijn probleem is dat ik een slechte Nederlandse spreek, en ik heb tot nu toe in dit "slechte Nederlandse" met de kinderen gesproken, en soms heb ik zelf een ratjetoe gemmaakt, "Lekkek paozinho, né?" (Lekker botterham, hè?)
Nu dat ik gescheiden ben, merkte ik dat ik moet echt mijn moedertaal spreken, anders zullen de kinderen een probleem krijgen. Het lukt me niet alles in het Nederlands te uitleggen. Maar het is niet envoudige taak!
De kinderen kunnen een paar woorden in het Portugees zeggen, maar Dominique, de oudste, zit een beetje laat met haar taal ontwikkeling, vanwege zoveel twijfels en talen.
Moet ik helemaal in het Portugees spreken? Soms, ze me beantwoorden in Nederlands. Mag ik zelfs niet "Pindakaas, leuk, gezzelige" zeggen? Ik heb veel boeken in beide talen. Welk taal moet ik voorlezen?
Om te beginnen: als u het liefst Portugees met uw kinderen praat, moet u dat vooral doen!
De vragen die u stelt, laten zien welke ellende er kan ontstaan als kinderen in een tweetalig gezin niet van jongs af aan met beide talen opgroeien: ouder en kinderen beheersen elkaars talen niet goed. U voelt zich het meest "thuis" als u Portugees praat, maar u vreest dat uw kinderen u dan niet goed verstaan. En omgekeerd, als u in – wat u noemt – uw "slechte Nederlands" iets tegen hen zegt, bent u bang dat uw kinderen daar problemen mee krijgen.
In principe hoeft u niet bang te zijn voor de ontwikkeling van hun Nederlands. Zij hebben immers ook een vader, die Nederlands spreekt, en Nederlands sprekende familie. Bovendien groeien ze in Nederland op.
Als u zich nu voorlopig eens richt op het Portugees. Praat zo veel mogelijk in het Portugees tegen de kinderen; dat gaat u het beste af. Maar wees – zeker in het begin – niet bang om er Nederlandse woorden doorheen te gooien, zodra u merkt dat ze u niet begrijpen.
Hopelijk zullen uw kinderen snel accepteren dat u in uw eigen taal tegen hen praat. Omdat u voorheen vooral Nederlands hebt gepraat, zijn ze het immers niet of nauwelijks gewend.
Ze zijn echter nog jong genoeg om Portugees te leren. U zult zien dat ze het na een tijdje steeds beter begrijpen. Laat ze antwoorden in de taal die ze willen gebruiken. Ik voorspel dat dat steeds vaker Portugees zal zijn.
Het valt niet te vermijden dat u ook Nederlandse woorden gebruikt. Geen probleem: "pindakaas", "leuk" en "gezellig" zijn van die typisch Nederlandse begrippen waar veel andere talen gewoon geen woord voor hebben.
Het is echt niet fout om die woorden te gebruiken, zelfs al is het midden in een Portugese zin. Ook van een ratjetoe kunnen kinderen trouwens heel wat leren.
Het belangrijkste is dat u praat met uw kinderen, dat u voorleest, dat u hun taalgevoel stimuleert, zonder dat u heel bewust hoeft na te denken in welke taal dat gebeurt.
Succes!
