1 januari 2000 door Ward van Alphen
Onze zoon is in principe zindelijk: hij plast in de wc en als hij moet poepen vraagt hij om een luier. Wij hebben dat met de geboorte van het 2e kind en een verhuizing een tijdje zo gelaten.
Maar een maand geleden hebben we een w.c.brilverkleiner gekocht en voorgesteld om het daar eens op te proberen. Dat wilde hij niet, omdat hij per se wil staan en niet zitten. Toen heb ik hem geleerd dat het wel in de wc of de badkamer gebeurt. Dat vindt hij geen punt. Hij krijgt een luier en we lopen er samen naar toe en kieperen de inhoud vervolgens in de wc en wensen het goede reis toe. Hij trekt zelf door.
Hij vindt echter het verschonen en vegen wel heel vervelend en probeert het ook uit te stellen. Daarom ben ik toen begonnen met "oefenen", dat wil zeggen met de belofte van een paar druiven wilde hij er wel op gaan zitten. Maar "ik wil niet poepen hoor", prima hoeft niet, maar als het wel misschien eens lukt krijg je een snoepje om het te vieren, beloofde ik. Hij doet dan wel vaak een plasje, en ik wijs hem er dan op dat dat dus ook zittend kan.
Tegelijkertijd merkte ik dat hij het wel begon op te houden. En toen ben ik, denk ik, in de fout gegaan. Door hem toch over te halen om het dan weer staand in de luier te doen, met de belofte van wat druiven, zodat hij toch (minimaal) om de dag poept. Maar daardoor is de druk toch teveel opgevoerd en ik merk dat dat niet goed is. Obstipatie is weer een probleem erbij.
Ik laat zelf altijd de deur open, en schaam me niet. Ook vertel ik hem wel eens dat zijn vriendjes/leeftijdsgenootjes het al op de wc doen. Hij ging voor de verhuizing naar de crèche, en daar zag hij het wel eens, maar dat voorbeeld heeft hij niet meer. En leg ook uit, dat als hij dat verschonen onprettig vindt, dat het met zitten veel minder erg is.
Wat het moeilijk maakt, is dat hij een nogal onzeker, verlegen ventje is en zich door een voorstel of een vraag al onder druk voelt gezet. Hij gaat snel huilen, ook al vraag je iets kleins. Op mijn vraag alweer een tijd geleden, om het eens op de wc te proberen, raakte hij in paniek: huilen en wegkruipen, terwijl ik hem nooit dwing of iets dergelijks.
Hoe moeten we hieruit komen?
Als er echt obstipatie ontstaat, dan kunt u het beste naar de huisarts gaan, want tegenwoordig wordt vaak een laxeermiddel voor voorgeschreven.
Een algemene opmerking is dat 3,5 jaar nog niet beschouwd wordt als een leeftijd waarop een kind per se zindelijk moet zijn. Er zijn nog behoorlijk wat kinderen die op deze leeftijd niet zindelijk zijn, en in het vierde of vijfde jaar komt het dan alsnog goed. Maar u zit al middenin het gedoe, en nu een weg eruit vinden.
In de eerste plaats een opmerking over het huilen. U schrijft dat uw zoontje een kwetsbaar kind is, snel in paniek raakt, etcetera. U weet dat de minst goede manier om met angst om te gaan, is om angst te laten ontstaan en dan een vermijdende actie te laten gebeuren. Er ontstaat dan het idee dat de beste oplossing voor angst vermijding is, maar helaas wordt de angst daardoor op den duur alleen maar groter.
Het zou kunnen zijn dat het huilen van uw zoontje een aanzet tot vermijding is. Is het alleen maar angst, of is het ook een vorm van protest? Als het ook een vorm van protest is, dan betekent dat nog niet dat je er dan maar doorheen moet gaan. Maar je kunt het dan misschien iets minder zielig vinden.
Het is zielig in de zin van dat op de wc poepen voor een kind een meer bewuste manier van ontlasten is dan via de luier, en ook angst kan oproepen. Het is niet zielig, omdat alle kinderen met deze angst kunnen leren omgaan.
Ik weet niet precies hoe dit aan te pakken, maar u zou het volgende kunnen proberen. Het poepen in de luier vindt voortaan niet meer op de wc plaats, maar ergens anders. U heeft tijdens dit poepen een neutrale en wellicht licht negatieve houding, besteedt er niet al te veel tijd en energie aan.
Op de wc zitten moet op zich een normaal iets blijven. U moet niet zeggen dat de wc eng is of zo, dat is namelijk ook niet waar. Laat hem eerst een poosje niet meer hoeven en vervolgens kunt u hem gaan uitdagen en/of belonen voor het op de wc zitten, en uiteindelijk ook poepen. Positieve aandacht krijgt hij dan voor gewenst gedrag, en het ongewenst gedrag wordt zo min mogelijk bekrachtigd.
U kunt hem inderdaad uitdagen een grote jongen te willen worden. U kunt ook laten blijken dat hij op andere fronten al een grote jongen is. En op die manier zijn zelfvertrouwen een lift geven, waardoor hij makkelijker over angsten kan heen komen.
Als u voorleest, pak dan ook verhaaltjes waarin angsten overwonnen worden. Zeg niet dat hij dit ook zo moet doen, maar probeer een stemming te creëren waarin hij het leuk gaat vinden dat er zo met angst omgegaan wordt.
In het algemeen, maar misschien voorlopig niet rond het zindelijk worden, zou ik hem vanwege zijn kwetsbaarheid natuurlijk wel steunen. Maar tegelijkertijd zo min mogelijk zaken achterwege laten omdat hij huilt. Zeker als het leeftijdsadequate dingen betreft. U was eigenlijk op de goede weg, door dan maar met kleien stapjes te werken, maar wel vooruit!
U kunt ook overwegen of je de draad weer kunt oppakken bij het "op de wc zitten zonder te poepen". Ik kon uit uw verhaal niet goed opmaken of dat er nu niet meer in zit. Los van het al dan niet geobstipeerd zijn zou het toch een winstpunt zijn als het onbeladen op de wc zitten weer zou lukken.
In plaats van een snoepje zou u ook als beloning voor het op de wc kunnen poepen een "grote mannen activiteit" in het vooruitzicht kunnen stellen. Vooropgezet dat vader ook in het spel is natuurlijk, anders moet u daar maar een creatieve draai aan geven.
Hebben anderen nog tips, mail ze gerust, want dit zijn altijd zaken waar je als niet-expert ook erg over moet nadenken. Succes ermee.
