18 april 2002 door Ward van Alphen
Ons zoontje van 2½ jaar heeft regelmatig last van super-driftbuien. Dit lijkt te maken hebben met slaapgebrek en/of jaloezie op zijn zusje van 1 jaar. Hij heeft het heel erg gehad na de geboorte van zijn zusje; dat duurde een half jaar. Toen is het 5 maanden erg goed gegaan, maar nu komen de "buien" terug.
We krijgen genoeg advies, zoals negeren, troosten, afleiden, etc. Maar als dit kleine ventje zo'n superbui heeft, is niets meer mogelijk. Hij lijkt boos te worden om niets en wil het liefst alles vernielen en pijn doen. En hij lijkt dit opzettelijk te doen om reacties uit te lokken.
Negeren kan dus niet, want alles gaat stuk en we zijn zelfs bang voor zelfpijniging (bijvoorbeeld wanneer hij zijn hoofd tussen het traliehek probeert te krijgen.) Hij lijkt dus om negatieve aandacht te vragen, waardoor er oorlog heerst tussen moeder en kind. Maar proberen om dit rustiger aan te pakken, lijkt hij niet te willen aanvaarden.
Inmiddels raken we goed wanhopig en ik zou graag willen weten wat uw advies is.
Wat een vreselijke toestanden bij u thuis; ik kan het me helemaal voorstellen (en de andere lezers van deze vraagbaak waarschijnlijk ook). "Niets is meer mogelijk", schrijft u, en dat is iets wat u natuurlijk uit uw hoofd moet zien te bannen. Maar ja, dat is makkelijker gezegd dan gedaan, dat begrijp ik heel goed.
Wat kun je doen? Sommige ouders houden in zo'n situatie hun kind net zo lang vast tot het weer rustig is. Dat werkt in bepaalde gevallen, maar heeft als nadeel dat je 'ingaat' op het ongewenste gedrag.
De voorstanders van het vasthouden tillen niet zo zwaar aan dat bezwaar. Ze stellen dat een kind niet bereikbaar is op zo'n moment, en dat het erom gaat je kind vast te houden tot het weer wél bereikbaar is. Vervolgens kun je het kind even naar zijn kamer sturen, en pas later weer aandacht geven.
De time-out is een veel gehoord advies; even op de gang of op de eigen kamer. Het idee daarachter is om de prikkels te verminderen. Maar sommige kinderen zijn in staat om ook dan nog van alles kapot te maken (dat beschrijft u ook). Het hangt er dus vanaf of je in staat bent om een zo 'kaal' mogelijke time-out te creëren in je huis.
Sommige kinderen hebben geen eigen kamer, waardoor de time-out moeilijker te realiseren is. Maar ook dan kun je soms wel wat bereiken door alles wat kapot kan, weg te halen uit de (gedeelde) slaapkamer, en het speelgoed naar de woonkamer te halen. Daarmee maak je ook een prikkel-arme slaap-omgeving, wat wellicht geen kwaad kan bij een kind dat moeilijk slaapt.
Op dat slapen zou je je ook nog kunnen richten. Gaat het kind niet te vroeg naar bed bijvoorbeeld? (Dat komt vaker voor dan je denkt, dat een kind te veel slaap krijgt...) Is de slaapkamer stil en donker genoeg? En het traliewerk voor het bed, is dat echt nodig, of komt hij er dan uit?
Verder kunt u nog eens kijken in het archief van deze vraagbaak, naar vragen over kinderen die vaak uit bed kwamen en hoe je dat kunt aanpakken. (Daarbij ging het vaak om angstige, driftige kinderen).
Slapen uw kinderen bij elkaar op de kamer? Wellicht moet u uw dochter dan tijdelijk bij u op de kamer laten slapen, om het aanpakken van nachtelijke problemen mogelijk te maken.
En nog een goede tip die me te binnen schiet naar aanleiding van kinderen met slaapproblemen: er wordt vaak gewerkt met een oplopende tijdsduur van alleen laten. Bijvoorbeeld: een kind wil niet alleen op zijn bed blijven liggen en komt telkens de kamer uit. De ouder gaat dan bij de deur staan, houdt de deur van de slaapkamer eerst twee minuten dicht. Als het kind dan niet rustig in bed blijft liggen, komt de ouder even binnen, stelt het kind gerust, gaat weer naar buiten, en houdt de deur vervolgens drie minuten dicht, etc.
Zoiets zou je ook met andere time-out maatregelen kunnen afspreken (naar de gang, of op de kamer blijven). Je boodschap is dan dat je kind rustig moet worden en daarom even alleen moet zijn. Vervolgens ga je er dan wel op af als het kind toestanden blijft maken, maar je schuift de duur van het alleen zijn telkens op.
In een situatie als deze is het in ieder geval van belang dat de ouders proberen om het goede gedrag van een kind te bekrachtigen. Dus: overdag, als alles rustig is, positieve aandacht proberen te geven, en daarnaast gewoon vasthouden aan het gegeven dat hij ook zal moeten leren delen.
Leren delen, dat is misschien nog het moeilijkst als er inmiddels al zoveel strijd is ontstaan. En voor die jaloezie kan je natuurlijk ook best enig begrip opbrengen, zolang je er maar niet door van de wijs gebracht wordt.
Sommige kleine kinderen kunnen van nature heel druk en impulsief zijn. Zo erg, dat er niet zomaar vat op te krijgen is. Dan kan het zinvol zijn om contact op te nemen met het Bureau Jeugdzorg in uw regio, en te vragen of zij een bepaald hulp-aanbod hebben voor jonge kinderen.
De hulp zal dan natuurlijk vooral gericht zijn op het geven van goede handvatten aan ouders om met hun kind om te gaan, omdat je met een kind van die leeftijd moeilijk therapie kunt doen.
Medicatie kán zinvol zijn, maar ik zou dat nu niet willen aanraden. Eerst nog maar eens kijken wat u met de medicijnloze benadering nog kunt bereiken.
Succes ermee!
