De eerste keer ongesteld worden is voor elk meisje anders. Maar een ding is zeker, 95% van de meiden wordt ongesteld als ze tussen de 11 en 15 jaar oud zijn. Veel vrouwen kunnen hun eerste menstruatie nog goed herinneren, het is een behoorlijke mijlpaal. Wel zo fijn om het hier van tevoren al goed over gehad te hebben. Maar hoe bereid je je dochter het best voor op zo’n moment? Hieronder hebben we alles wat je moet weten over de eerste keer ongesteld worden op een rijtje gezet.
Het vrouwenlichaam maakt elke maand een proces door dat de ‘menstruatiecyclus’ wordt genoemd. Dit duurt meestal zo’n 26 tot 30 dagen, maar dat kan ook korter of langer zijn. De menstruatiecyclus bestaat uit vier fasen die elke keer worden herhaald, namelijk: menstruatie, folliculaire fase, ovulatie en luteale fase. In de eerste jaren dat je kind voor het eerst ongesteld wordt is het normaal om een langere cyclus te hebben. Dit betekent dat haar menstruatie niet elke maand hoeft te komen, dat is dus heel normaal. Het lichaam heeft tijd nodig om een regelmatige cyclus te krijgen, dat heeft te maken met de aangemaakte hormonen. Soms worden meiden al binnen enkele maanden regelmatig ongesteld, bij anderen kan dit enkele jaren duren voordat er echt regelmaat in zit.
Het is fijn om je dochter uit te leggen wat er elke maand gebeurt in haar lichaam, het liefst nog voor de eerste keer dat ze ongesteld wordt. Iedere maand maakt het vrouwenlichaam een eicel. De baarmoeder maakt zich klaar voor een eventuele zwangerschap, door voor de eisprong extra baarmoederslijmvlies aan te maken. Zo kan een bevrucht eitje goed groeien. Na de eisprong merkt het lichaam dat het eitje niet is bevrucht en dan is het tijd om het eitje weer af te stoten. Het afstoten van de eicel, noemen we de menstruatie. Er komt dan bloed, samen met het extra aangemaakte slijm, uit de vagina. De meeste vrouwen menstrueren tussen de drie en vijf dagen. Dit kan ook korter of langer zijn.
De eerste paar keer dat je dochter ongesteld is, kan het bloed wat donkerder of licht van kleur zijn. Hierdoor lijkt het niet op bloed. Menstruatiebloed kan allerlei kleuren hebben, dus niet alleen rood. De kleur van het bloed dat uit de vagina komt kan ook gedurende de menstruatie van kleur veranderen. In het begin is het roze, omdat het vermengd is met vaginale afscheiding en er slijm in zit. Het kan ook donkerbruin van kleur zijn, doordat de menstruatie meestal langzaam op gang komt. Op de dagen dat je het meest vloeit (vaak op dag twee en drie) is het bloed roder van kleur. Vervolgens kleurt het donkerrood of zelfs bruinzwart. Menstrueel bloed is minder vloeibaar dan gewoon bloed. Het kan soms ook klonten en stolsels bevatten. Dit is heel normaal, maar wel goed om je dochter op voor te bereiden zodat ze niet schrikt.
Menstruaties zijn net als de zee en de wisselende waterstand: eb en vloed. Vaak worden menstruaties beschreven met ‘vloed’: lichte vloed, gemiddelde vloed of zware vloed. Het geeft aan hoeveel menstruatiebloed er is tijdens de menstruatie en de heftigheid hiervan. Dit verschilt meestal per mens en per dag. De meeste vrouwen hebben een zwaardere vloed aan het begin van de menstruatie die steeds lichter wordt naar het einde toe. Sommige meiden hebben tijdens hun tienerjaren erg last van zware menstruaties, omdat hun cyclus in balans moet komen.
Nu je helemaal up-to-date bent over alles wat bij menstrueren komt kijken, hebben we nog een paar bloedserieuze tips onder elkaar gezet die kunnen helpen om je dochter voor te bereiden op haar eerste menstruatie.
Als je kind voor het eerst ongesteld moet worden, merk je dit meestal gelijk. Alles begint te groeien; van schaam- en okselhaar tot aan de borsten en het ontwikkelen van vaginale afscheiding. De eerste keer ongesteld kan ook bruin zijn, dit is een lichte doorbraakbloeding, ook wel ‘spotting’ genoemd. Voor een kind kan dit vreemd en spannend zijn, omdat zij niet weet wat er met haar lichaam gebeurt. Stel haar hierin gerust.
Ga het gesprek aan met je kind; maak hier vooral geen taboe van door het gesprek uit de weg te gaan. Leg haar uit wat ze kan verwachten en waarom haar lichaam verandert. Vertel wat menstrueren inhoudt en waarom je dochter ongesteld wordt. Maak ook duidelijk dat het belangrijk is om veilig te vrijen: in de eerste cyclus is er namelijk al de mogelijkheid dat een jonge vrouw zwanger kan raken. Neem in het gesprek een open houding aan. Het is goed om je partner hierbij te betrekken. Benadruk altijd dat je dochter naar jou of je partner toe kan komen met vragen, zorgen etc.
Stimuleer je dochter om zelf op onderzoek uit te gaan. Dit kan door haar over menstruaties en wat daarbij komt kijken te laten praten met vriendinnen of een oudere zus. Of door haar een boek cadeau te geven. Er zijn ook veel educatieve platforms waar je alles over menstrueren kunt lezen. Laat deze aan haar zien.
Bij ongesteldheid wordt vaak gedacht aan bloedverlies, maar er komt veel meer bij kijken. De hormonen die het lichaam produceert kunnen ervoor zorgen dat je emoties alle kanten opschieten. Je kunt last krijgen van prikkelbaarheid, krampen, hoofdpijn en menstruatiepijn. Laat haar weten dat dit voor kan komen en biedt haar de ruimte om te kunnen luisteren naar haar lichaam. Als ze dan een keer een driftbui heeft kan dit dus te maken hebben met haar menstruatie.
Laat je kind zien wat voor producten er allemaal zijn die kunnen helpen om je menstruatie veilig en comfortabel door te komen. Er zijn tegenwoordig namelijk veel meer opties dan vroeger. Zo heb je (herbruikbare) tampons en maandverband in allerlei afmetingen en absorptie niveaus. En heb je nu ook de menstrutiecup, menstruatiedisks, menstruatiesponsjes en menstruatie ondergoed, met slips voor vrouwen en jonge meiden. Menstruatie ondergoed is er in vele vormen zodat het goed past bij wat je dochter graag draagt en tegelijkertijd aansluit op het bloedverlies, zo zijn er slips voor lichte en zwaardere dagen. Je kunt hier meer lezen over hoe het werkt. Daarnaast hebben we een tienerpanel menstruatie ondergoed laten testen.
Zo vinden veel tienermeisjes de boyshort fijn vanwege de hoge absorptie graad, wel zo fijn bij zwaardere menstruaties of tijdens de nacht.
Genoeg opties dus. Laat als dit nodig is zien hoe je een bepaald product op de juiste manier kunt gebruiken, bijvoorbeeld aan de hand van de gebruiksaanwijzing. Met name tampons en cups vragen wat handigheid en oefening. Maak ook duidelijk dat een goede hygiëne belangrijk is. Op deze manier zijn jullie beide goed voorbereid!
