2 juli 2004 door Joanna Sandberg
Onze dochter is 3 jaar. Volgens de pedagoge die haar 1 ochtend heeft geobserveerd, heeft ze (waarschijnlijk) last van selectief mutisme. Sinds ze op de peuterspeelzaal zit – sinds september vorig jaar – heeft ze in totaal misschien tien woorden gezegd. Thuis praat ze normaal, maar zodra er 'vreemden' in de buurt zijn, gaat haar mond op slot en praat ze niet (huilen doet ze dan trouwens ook niet).
Mijn vraag is hoe wij zelf en de leidsters op de peuterspeelzaal met dit gedrag moeten omgaan. Moeten we iets speciaals doen om haar er vanaf te helpen of moeten we gewoon afwachten (en hopen dat het vanzelf overgaat als ze naar de basisschool gaat)? Is thuishouden tot ze naar de basisschool gaat een oplossing, of moeten we misschien een andere peuterspeelzaal zoeken?
U vertelt dat uw dochter van 3 jaar ongeveer 10 maanden op een peuterspeelzaal zit en dáár nog maar een paar woorden heeft gezegd. Thuis praat ze normaal, maar als er vreemden zijn, houdt ze haar mond en huilt ze niet. Wat u niet vertelt, is of er ook andere problemen zijn, zoals taalproblemen of ontwikkelingsproblemen. Ik ga er dus vanuit dat uw dochtertje verder normaal functioneert, behalve dat ze niet met vreemden praat.
Mogelijk is hier inderdaad sprake van selectief mutisme. Een kind dat selectief mutistisch is, praat thuis wel, dus in een vertrouwde omgeving met vertrouwde mensen (moeder, vader, broertjes en zusjes), maar durft niet te praten in specifieke sociale situaties, zoals de peuterspeelzaal, school, etc. Het kind praat dus niet met vreemden, of als er vreemden in de buurt zijn.
Vaak lijkt het alsof het kind weigert om te praten, maar meestal ligt daaronder dat het kind érg verlegen, onzeker en angstig is. Soms zijn het wel koppige kinderen, die thuis nogal veeleisend zijn, maar buitenshuis dus erg verlegen.
Selectief mutisme begint vaak tussen het 3e en het 5e jaar, en komt vaker voor bij meisjes dan bij jongens.
Op non-verbale wijze (door de manier van kijken, de houding, etc.) laat een selectief mutistisch kind meestal wel weten of het ergens wel of niet mee eens is, dus non-verbaal communiceert het kind wel.
Thuishouden lijkt mij geen optie, want uw dochter leert toch een hele hoop van de andere kinderen en van de leidsters, ook al praat ze bijna niet.
Mogelijk kunt u de leidsters de mogelijkheid voorleggen om zelf een periode mee te draaien op de peuterspeelzaal, om te onderzoeken of uw aanwezigheid uw dochter helpt om meer verbaal contact met anderen te maken.
Ook kunt u dan observeren hóe ze daar speelt en met wie. En met wie ze wél (non-verbaal) contact maakt. Ook kunt u kijken tegen wie (tegen welke leidster of welk kind) uw dochter wel soms wat zegt, en of uw dochter daar wel met u praat (op een gegeven moment, of als ze per se echt iets wil).
Weet u of uw dochter verlegen en onzeker is, vooral natuurlijk als u er niet bij bent, of wanneer ze buitenshuis is?
Uw dochter is nog erg jong, maar het lijkt mij toch verstandig wanneer u haar door een kinderpsychiater laat onderzoeken. U krijgt dan zekerheid over de diagnose (nu is ze slechts één ochtend geobserveerd) én mogelijkheden voor een eventuele behandeling.
Selectief mutisme gaat meestal niet vanzelf over, en voor de ontwikkeling van uw dochter zou het goed zijn als ze wél praat wanneer ze naar de basisschool gaat. Een verwijzing naar een kinderpsychiater krijgt u via de huisarts.
