Verlies en Verdriet
tetie
29-06-2009 om 09:20
Zal ik dochter van bijna 11 wel of niet meenemen naar begrafenis?
Binnen nu en een paar maanden zal de moeder van een vriendinnetje van dochter (hier uit de buurt) komen te overlijden. Natuurlijk ga ik dan zelf naar de begrafenis. Maar wat zal ik doen met dochter? Ze is bijna 11 en een nogal gevoelig typje. Het zal sowsieso dan de eerste keer zijn dat ze naar een begrafenis gaat. Ergens vind ik dat ze moet gaan vanwege vriendinnetje. Maar ik weet ook dat ze erna zal gaan malen en piekeren. Maar ja ook een begrafenis hoort bij het leven denk ik dan. Ik kan haar ook niet tegen alles beschermen....toch?
Ik twijfel dus heel erg. Wat zouden jullie doen?
Bedankt vast voor het meedenken en natuurlijk hoop ik dat het nog maanden duurt, want je moet er toch niet aan denken dat het vriendinnetje staks geen moeder meer heeft!
liedewij
29-06-2009 om 09:49
Mee
Zonder enige twijfel zou ik haar meenemen.Dat je dochter een gevoelig meisje is maakt dat voor jullie er een taak ligt om haar te begeleiden. Je weet nu dat het komen gaat dus heb je nog ruim de tijd om haar voor te bereiden. Ze zal nu toch ook al veel nare dingen meekrijgen m.b.t. ziek zijn van die moeder. Malen piekeren gaat ze toch wel. Ook zonder dat ze meegaat naar die begrafenis. Die begrafenis is zinvol(ook voor je dochter) om deze verdrietige periode af te sluiten en een andere periode te beginnen waarin het vriendinnetje misschien ook nog weleens een beroep op haar zal doen.
Dood hoort inderdaad bij het leven. Mijns inziens zijn dit de momenten waarin kinderen en jongvolwassenen leren hoe hiermee om te gaan.Ook dat het akelig is maar dat je meeleeft en mensen steunen kan door er voor ze te zijn. Ik hoop tenminste dat mijn kinderen later geen volwassenen worden die zeggen "daar kan ik niet tegen". Maar dat ze verdrietige situaties het hoofd kunnen bieden. En ik denk dat je ze dat leren moet. En dit is een moment om kennis te maken met de eindigheid van het leven. Maar zoals ik al zei ; onder begeleiding van ouders. Zo zou ik het doen.
Liedewij
Mien*
29-06-2009 om 10:35
Hmm
Ik mis een ding: ´wat wil ze zelf?´
Toen ik 11 was overleed mijn opa, het eerste sterfgeval wat ik (als kind) meemaakte.
Ik wilde wel mee, maar later weer niet (ik hoefde niet en ben niet gegaan)
Achteraf kijkend denk ik dat ik niet mee wilde omdat er zo voorzichtig over gedaan werd, de begrafenis kreeg een extra lading..ik vond het maar eng.
Onnodig (dat enge)lijkt me, verlies hoort bij het leven, hoe verdrietig soms ook.
Ik zou mijn dochter vragen wat ze wil, zonder er al teveel ´lading´ aan te geven (beetje vaag, maar toch)
liedewij
29-06-2009 om 11:30
Eng
Even inhakend op Mien*; voor mij zou het vanzelfsprekend zijn dat ze meegaat. Dus in die zin geen extra "enge "lading. Maar ik zou het ook niet zo vrijblijvend vragen."Wil je mee?". Omdat ik vind dat de dood bij het leven hoort,afscheid nemen is daar een onderdeel van en dus ga je uit respect voor die moeder en uit liefde voor vriendinnetje samen afscheid nemen. Daar is een begrafenis voor.
Ik moet zeggen dat ik geen dochter van 11 heb, wel een zoon van 9 en een dochter van 7. Ze hebben beiden al wel begrafenissen meegemaakt van familieleden waar ik het zo aangepakt heb. En natuurlijk zijn ze verdrietig en komen ze er later op terug maar dat geeft toch niet? Ze moesten dit verwerken en dat kost gepieker en verdriet. En roept veel vragen op. Maar daar zijn wij dan weer voor om die zo goed mogelijk te beantwoorden.
Sterkte gewenst want het is niet eenvoudig.
Liedewij
Rafelkap
29-06-2009 om 12:10
heb jongere kinderen, maar die zijn ook al 2 keer meegeweest naar een begrafenis. Vroeger wilden mijn ouders mij beschermen en ging ik nooit mee en toen was het wel een enorme shock toen het noodlot in mijn directe omgeving toesloeg, op mijn achtste.
Het hoort bij het leven, het is fijn voor het vriendinnetje dat er iemand voor haar komt. Maar idd als ze echt niet wil, moet je dat niet dwingen.
Hillary
29-06-2009 om 17:35
Mee
Toen de moeder van een meisje uit mijn zoons klas was overleden heb ik aan hem gevraagd wat hij wilde. Hij was toen ruim 9,5. Hij wilde mee (wij zouden sowieso gaan, omdat we de moeder redelijk goed kenden, dat scheelt ook). Ik heb ook aan hem gevraagd waarom en hij gaf aan: Omdat X (moeder) zoveel voor ons gedaan heeft (hielp altijd veel op school) en omdat het denk ik fijn is voor Y (klasgenootje). Ik vond dit zeer weloverwogen van hem en hij is dus mee geweest. Ik denk dat iets minder dan de helft van de klasgenootjes er waren, best wel veel dus. Overigens wist mijn zoon zeer goed welke keuze hij maakte, dus kon ik het hem ook vragen. Hij had al de begrafenis van zijn veel te jonge peetoom mee gemaakt en van zijn overgrootvader. Hij wist dus ook hoe fijn het voor zijn neefje was dat er veel kinderen op de begrafenis kwamen. Ik denk altijd maar zo, het is voor jou kind misschien heftig, maar nooit zo heftig als voor het kind dat het overkomt.
Tihama
29-06-2009 om 22:20
Natuurlijk mee
Het is de moeder van háár vriendin toch? Dat is alleen al reden om te gaan. Haar vriendin moet iets verschrikkelijks meemaken, de kern van vriendschap lijkt mij dat haar vriendin daar bij is.
Als kind je moeder begraven moet intens verschrikkelijk zijn. Wat Hillary beschrijft kan ik alleen maar onderschrijven: het kan voor jouw kind nooit zo erg zijn als voor het kind dat het overkomt. Ik vind het ook helemaal geen keuze voor je kind. Bij sommige begrafenissen kun je kiezen of je gaat. Bij sommige gá je gewoon. Die van de moeder van je vriendin hoort bij de laatste.
Tihama
mirreke
29-06-2009 om 23:15
Ik sluit me helemaal aan bij tihama
Prachtig verwoord!
Ik denk dat jij als moeder niet vrijblijvend moet vragen wat ze wil, maar duidelijk moet uitleggen waarom ze moet gaan. Elf is hier oud genoeg voor.
Daarbij komt, als die moeder gaat sterven en de beide meiden hebben een goede vriendschap, dan zal je dochter er vast wel meer mee te maken gaan krijgen. En dan is de dood ook niet eng meer, wel vreselijk verdrietig.
Veel sterkte voor je dochter, ik hoop dat ze een goede vriendin kan zijn.
Dropke
30-06-2009 om 00:10
Eerst eens praten
Praat er eerst eens uitgebreid over met je dochter. Hoe voelt ze zich nu ? Wat gaat er allemaal door haar heen ? Ik vind dat het zeker haar eigen beslissing moet blijven, maar niet gebasseerd op angsten die niet gegrond zijn. Vaak zijn kinderen een beetje angstig, omdat de dood nog steeds een taboe is. Niet voor de kinderen zelf, maar omdat ze dat meegekregen hebben van volwassenen om hen heen. Ik merk het verschil tussen mijn man en mij. Bij ons thuis was er weinig taboe rond de dood, bij hem thuis wel. Mijn man durfde eerder nooit afscheid te nemen van iemand die was overleden. Nu heeft hij daar wel spijt van. Hij heeft het nu ervaren als het laatste stukje respect. De angst was van zijn ouders. Hij ziet er nog steeds tegenop, maar meer omdat het, het laatste afscheid zo definitief maakt. Onze kinderen zijn bij elk overlijden dat een gemis in hun leven brengt. Zo waren ze op jonge leeftijd bij het overlijden van opa's en een buurvrouw die ze erg goed kenden. Ik denk dus ook dat het wel belangrijk is, dat je dochter een weloverwogen keus kan maken,
gr Dropke
Rembrand
30-06-2009 om 09:25
Gevoelig typje.
Het ligt er ook aan of ze nu een band met de moeder van het vriendinnetje heeft en of ze er nu in haar koppie al erg mee bezig is. Je kind weghouden bij deze gebeurtenissen kan het malen en piekeren echt niet tegenhouden. Toen mijn oudtante overleed ( in de vorige eeuw) was ik acht. Ik mocht niet mee naar de begrafenis en ik was hier heel verdrietig over. Ik zag haar regelmatig en ze was mijn lievelingstante ( zus van Oma ). Ik ben een dag later zelf naar de begraafplaats gegaan en ik heb heel lang huilend lopen zoeken naar Tante Anna. Ik denk dat ik elke steen wel heb staan lezen. Tja, ik wist niet dat die steen er de volgende dag nog niet staat........
Dat intens eenzame en verdrietige gevoel kan ik nog zo oproepen ( en de tranen in mijn ogen krijgen ).
M.
Tihama
30-06-2009 om 14:00
Begrafenis = afscheid nemen
Het probleem is dat mensen begrafenissen vaak zien als iets tragisch, terwijl het eigenlijk een van de belangrijkste rituelen rondom afscheid nemen is. Het tragische is niet de begrafenis: het tragische is het verlies.
Wij hebben begrafenissen met al de gebruiken juist bedacht om het zware afscheid te verlichten.
Dat je daarbij geraakt wordt en dat je huilt is niet erg: het is juist heel goed omdat het je helpt met verwerken. Je bent ook samen met je verdriet en ook dat helpt met verwerken.
De pijn van het verlies wordt niet minder als je het ritueel overslaat. Het lijkt in eerste instantie minder omdat de emoties minder zichtbaar zijn. Het is vreselijk om mensen (je kind) te zien huilen en te weten dat je niets kunt doen. Maar maak je zelf niet wijs dat het minder pijn doet als het niet zichtbaar is. Hoe verleidelijk dat ook is.
Tihama
Kaaskopje
01-07-2009 om 02:21
Ik kan haar ook niet tegen alles beschermen....toch?
Nee, inderdaad.
Ik zou het op zich wel vanzelfsprekend vinden om mijn dochter mee te nemen naar de begrafenis, maar het moet geen regelrechte dwang worden vind ik. Als ze er zo erg tegenop ziet dat ze er van overstuur raakt zou ik het erbij laten. Er komen dan nog genoeg begrafenissen waar ze heen moet helaas.
Sterkte ermee trouwens, ik hoop ook dat ze nog maanden bij haar gezin mag blijven.
Genista
01-07-2009 om 08:58
Eens met tihama
"Maar wat zal ik doen met dochter? Ze is bijna 11 en een nogal gevoelig typje. Het zal sowsieso dan de eerste keer zijn dat ze naar een begrafenis gaat. Ergens vind ik dat ze moet gaan vanwege vriendinnetje. Maar ik weet ook dat ze erna zal gaan malen en piekeren." Tihama verwoordt de kern heel treffend: Ja, ze zal wellicht gaan malen en piekeren, maar dat gaat ze óók doen als ze niet mee naar die begrafenis gaat. Dat het minder zichtbaar is, wil niet zeggen dat de piekerij en het verdriet er niet is. Juist doordat ze naar die begrafenis gaat, laat ze aan vriendinnetje merken dat ze haar steunt in haar verdriet, je mag zomaar openlijk verdrietig zijn want iedereen is het en je dochter heeft wellicht daardoor later ook weer aanknopingspunten om over haar eigen verdriet en vragen bij jou terecht te kunnen. Die rituelen rond een begrafenis bestaan juist om het verdriet hanteerbaarder te maken, om uiting te geven aan het gevoel dat je iets wilt doen. Ik denk dat je haar iets ontneemt door haar voor de zekerheid maar thuis te laten.
Sterkte!
(ik ben als 12-jarige naar de begrafenis van de vader van mijn toenmalige beste vriend gegaan en daar ben ik nog altijd blij om)
koentje
02-07-2009 om 13:28
Nou tetie,
ben je er nog?
Wat vind je er inmiddels van?
Zelf denk ik dat je haar juist mee moet nemen omdat ze zo gevoelig is. Omdat ze het op die manier ook zo verwerkt.
En nog een hele belangrijke reden vind ik: ontneem haar niet de kans haar vriendinnetje te laten zien dat zij er voor haar is. Wat zal ze dat nodig hebben!
Knutselkei
03-07-2009 om 17:59
Wel
hier helaas wel enige ervaring voor de kids en ze zijn op de begrafenis van opa na, toen waren ze 2 en 0,5 jaar, mee geweest.
Dochter heeft met dr klasgenootjes al 3 sterfgevallen mee gemaakt; 1 x de juf en 2 vaders. Ze is 1 keer mee geweest, de laatste keer. Bij de juf zou het gewoon niet gepast hebben in het crematorium anders was ze meegeweest.
Ik denk dat kinderen vaak flexibeler zijn dan je denkt; ook hier een nuchterder en een gevoelig typje.
Dochter ( toen 9)is ook bij stervende tante geweest, wilde dat echt dus deden we dat.Opa was het er niet mee eens, vond het te zwaar maar ooo...wat is het goed geweest. Dat was achteraf voor haar het meest dierbare moment.
Zoon ( toen 7)heb ik toen wel over moeten halen om naar de begrafenis te gaan. Zo van tante kwam àltijd als er iets bij jou was dus uit respect ga je gewoon mee en als je echt niet meer wil dan gaat papa met jou naar buiten. Ging goed, wel verdrietig maar wel te begrijpen.
De begrafenissen erna zijn ze ook mee geweest.
Wat de anderen ook al zeiden, laat je dochter er zijn voor het vriendinnetje.