Naar beeld, nog steeds boos (of eigenlijk heel verdrietig)
Aanstaande november is het zeven jaar geleden dat onze (lieve!! mooie!! geweldige!!) babydochter volkomen onverwacht is overleden aan orgaanfalen. Ze was toen 2.5 maand oud en op de laatste week na leek zij kerngezond.
In de periode na het overlijden hebben veel mensen ons blij verrast met liefde en steun en warme aanwezigheid. Er zijn echter ook veel dingen die ik moeilijk vond en vind. Dingen die lief bedoeld zijn maar bij mij toch verkeerd voelen. We hebben nog een enorme doos met kaartjes en misschien zijn er wel 20 bij met een versje waarvan ik mij stug heb voorgenomen het NOOIT naar een ander te sturen: An angel with a the book of life wrote down a baby's birth, and whispered as she closed the book: too beautiful for earth.
Ach, het is maar een kleinigheid en zo goed bedoeld, maar het voelt voor mij zo misplaatst dat mensen aankomen met termen als 'alles gebeurt met een reden' (???) of onzin als 'zij was te mooi voor het leven op aarde.' Niet!!! Ze had bij ons moeten blijven, daar was ze perfect voor.
Mijn eigen ervaring heeft me heel voorzichtig gemaakt met het reageren op andermans verdriet. Iets wat troostend bedoeld is, kan oh zo steken. Als iemand in mijn omgeving iets ergs meemaakt, probeer ik sindsdien te luisteren en ook mee te leven, maar dan alleen met: wat vreselijk voor je, wat moet dat pijn doen. En geen 'troost', want dat bestaat niet in die situatie, zeker niet op die manier. Sommige situaties zijn nou eenmaal gewoon k*&^, en mooier kan je het niet maken.
Maar goed, dat is allemaal terzijde, hoewel het me verdrietig maakt (en nu november dichterbij komt, heb ik het er nog veel moeilijker mee, door het jaar heen gaat het een stuk beter).
Wat me echt zo dwars zit, is een ander beeld waar ik soms niet van kan slapen. Lieve vrienden kwamen langs, een paar maanden na het overlijden, met een hele club. Een van die stellen - het zijn vooral kennissen van mijn man, ik kende ze wel maar nou ook weer niet zo heel goed - kwam langs met hun baby. En wat gebeurt er? Ze leggen hun baby in de box van onze dochter. De box waar haar kleedje nog in lag, haar muziekmobile met nijntjes, knuffeltjes en speelgoed. Mijn man vond dit prima en stond er verder niet bij stil dat je zoiets op z'n minst even moet vragen. Zij deden het gewoon.
Ikzelf ging op slot. Ik ben opgevoed met het idee dat je je eigen noden en wensen niet uitspreekt, dat je beleefd moet zijn. Ik heb me verbeten en het verdragen en het geprobeerd goed te praten voor mijzelf (ze moeten die baby toch ergens laten en dit is de meest voor de hand liggende plek...). En ik heb de koffie geserveerd en de taart en ik denk dat we gelachen hebben die middag en dat het verder fijn was.
Wat heb ik een ontzettende spijt dat ik zo meegaand geweest ben. Wat er op dat moment in mijn hart zat: eigenlijk had ik het liefst hard gegild, ze gezegd dat ze hun kind NU! uit de box moesten halen. Het liefst was ik weggerend, had de voordeur dichtgeslagen en een eind gaan fietsen. Had ik dat maar gedaan, dan was ik in ieder geval eerlijk naar mijn eigen verdriet en gevoel geweest.
Het is nu bijna zeven jaar geleden en in de aanloop naar haar sterfdatum dringt dat beeld zich op en maakt me wanhopig van verdriet. Die andere baby, ongevraagd op haar plekje. De totale schok van een levend, warm, trappelend kindje dat daar ineens lag, maar niet mijn baby.
Thuis hoef ik niet op begrip te rekenen van mijn man. Die vindt vooral dat ik moeilijk doe (toegegeven: dit is een patroon bij mij. Ik spreek me niet uit en pas na heel lang komt eruit dat ik ergens vreselijk mee zit en dat is niet makkelijk voor hem) en neemt zijn vrienden in bescherming. Die hebben er niet bij stilgestaan, het was absoluut niet slecht bedoeld. Dat denk ik ook, maar ik vind het toch, excuseer, afschuwelijk lomp om zoiets te doen. Ik denk dat onze andere vrienden fijngevoeliger waren maar destijds niet ingrepen omdat ze naar aanleiding van mijn pokerface dachten dat ik er wel oké mee was. Nee dus.
Mijn man vindt dat als ik echt was gaan gillen en was weggelopen dat iedereen zou denken dat ik een of andere geschifte psychiatrische patiënt was. Ik ben het daar niet mee eens, als een ander me dit verhaal zou vertellen zou ik daar echt begrip voor hebben (hoewel het natuurlijk beter was geweest om rustig te vertellen dat ik dit niet wilde). Hij vindt ook dat als ik er zo mee zit, ik maar 'de ballen moet hebben' om alsnog iets te zeggen tegen deze mensen. Ik vind dat ik dat niet kan maken na 7 jaar, wat moeten zij er nou nog mee? We hebben nauwelijks contact. En wat moet ik er nog mee? Nou ja, niets eigenlijk. Dit zijn trekjes die bij PTSS horen en therapie heeft mij nooit echt geholpen en ik wil dat ook niet meer. Maar bij het intreden van de herfst is het net alsof ik die laatste weken van haar leven weer helemaal opnieuw meemaak.
Ik ben al met al blij dat deze specifieke kennissen niet meer bij ons in de buurt wonen. En dat kwetst mijn man dan weer.
Mijn man heeft er overigens niet minder verdriet van dan ik. Hij wil alleen per se leven met het beeld 'iedereen was zo geweldig voor ons en heeft ons zo goed gesteund', en ruimte voor een onzuivere noot is er niet bij hem. Ook een manier van ermee omgaan, maar wel eenzaam voor mij. In het begin dacht ik dat de dood van onze dochter ons zou verbinden, maar dat was wat naïef - het scheidt eerder door die verschillende manieren van beleven. Extra zuur.
We hebben goddank twee heerlijke zoons gekregen in de jaren erna.
Ik geloof dat ik dit even van me af moest schrijven.
Gut wat herken ik dit
Ondanks het feit dat ik nooit een kind heb verloren heb ik ook een trauma meegemaakt met afschuwelijke gevolgen. En je verdriet wat ik lees herken ik zo goed. Niet zeggen wat je echt vind want dan vinden ze je niet meer aardig. Aardig gevonden worden is echt een vrouwenkwaal.
Je PTSS is iets wat waarschijnlijk nooit meer 100% over zal gaan. Maar je relatie met je man heeft er door geleden, ik heb het idee dat hij je niet de ruimte geeft om er verdriet over te hebben. Jij en hij hebben het anders verwerkt, en eigenlijk verwacht hij dat jij er op dezelfde manier mee om moet gaan. Maar dat kan niet en gaat niet. Iedereen verwerkt het op zijn eigen manier. Is het een idee dat jullie samen naar iemand gaan om al pratend deze zwarte bladzijde in jullie leven te verwerken? Een psycholoog of therapeut in rouwverwerking o.i.d.? Niet dat je man fout is en jij goed, maar met de insteek begrip te krijgen voor elkaars verwerking. En hierdoor weer liefde en steun te voelen bij elkaar?
Ik lees je verhaal met wat dubbele gevoelens
Ten eerste kan een ander nooit bepalen hoe je mag of moet rouwen. Ik kan er van alles van vinden, maar als jij in die tijd nog rouwde wie ben ik dan om daar iets van te vinden? Voor mij is november overigens ook de maand waarin ik ons eerste kindje ben verloren. Tijdens de zwangerschap, dat is naar mijn gevoel toch weer anders dan wanneer je je kindje al echt hebt leren kennen en deel uitmaakte van je gezin. Maar goed, voor ons was het ook vreselijk natuurlijk.
Laat ik toch heel voorzichtig iets zeggen, maar ja... dat is wel allemaal achteraf-gepraat. Als de box zo gevoelig lag, had je hem dan niet beter óf in kunnen klappen óf in het babykamertje kunnen zetten. Ik zou ook vragen of ik gebruik zou mogen van de box, dat absoluut, maar dat zou ik ook vragen als jullie kindje nog geleefd had. Gewoon beleefdheid. Maar ik denk dat de kennissen totaal de intentie niet hadden om je te kwetsen. Ze stonden er 'gewoon' niet bij stil. Ik zou ze daar nu, 7 jaar later inderdaad niet meer mee confronteren. Zeker niet nu je zegt dat er geen of amper contact meer is. Dat heeft niks te maken met al dan niet je ballen durven te laten zien, zoals je man zegt. Het is 'gewoon' nergens meer voor nodig.
Ik heb om eerlijk te zijn het gevoel dat het niet om de box gaat in jouw geval, maar omdat je man en jij niet op dezelfde manier rouwen en jullie dat van elkáár niet erkennen. Je zegt dat therapie wat jou betreft niet zinvol is, maar is gezamenlijke therapie misschien wel nuttig? Al zou het maar een paar keer zijn om met een neutrale derde wat zaken op een rijtje te zetten, waardoor het jullie állebei duidelijk wordt dat jullie gevoelens van verdriet of juist van dankbaarheid er mogen zijn. Ik denk dat jullie je allebei eenzaam voelen met jullie eigen gevoelens. Jullie zouden niet de eerste zijn waarbij de relatie op de klippen loopt door verschil in verwerking van verdriet. Bij jullie lijkt het verlies van je dochtertje ook een splijtzwam te zijn. Probeer het midden te vinden met elkaar. Je hoeft niet alles van elkaar te begrijpen, maar accepteren is erg belangrijk.
levina
Eigenlijk denk ik dat jj heel goed zou kunnen opschieten met enkele EMDR sessies om het overlijden en de latere gebeurtenis met je visite baby te verwerken.
Weet je wat dat is?
Wat ben je aanvallend
Het komt eigenlijk een beetje over alsof je boos op de hele wereld bent en niemand het ooit nog goed kan doen in jouw ogen.
Ja dat was ongelooflijk ongevoelig van die kennissen, maar die zie je nooit meer. Dus what's the point? En verder was je er inderdaad zelf bij. Ik snap heel goed dat je man hier niks mee kan. Het lijkt een beetje alsof je vastzit in je rouwproces.
EDMR zou daar inderdaad wel eens bij kunnen helpen.
Mik die 20 goedbedoelde maar verkeerd gearriveerde gedichtjes echt gewoon nu nog bij het oud papier. Helpt het je om die te bewaren?
Natuurlijk
Natuurlijk ben je boos. Dat was ook enorm ongevoelig. En natuurlijk bedoelden ze dat niet zo en waren ze zich er niet van bewust. En je had ook alle reden om boos te zijn want jouw baby was dood. Terwijl hun baby wel leefde. Natuurlijk was je woedend. Dat is volkomen normaal. En als je wel gillend was weglopen had niemand je gek gevonden.
En de reactie van je man is ook normaal. Want hij ziet de goede bedoelingen achter de onhandige reacties en hij hecht minder waarde aan de actie zelf.
verdriet is nu eenmaal heel persoonlijk.
En inderdaad het gaat nu allang niet meer om je vrienden. Je bent gewoon verdrietig omdat je kind dood is. En dat is ook heel normaal. Ook na 7 jaar.
En in verdriet ben je vaak eenzaam. Ook al is het een verdriet dat je samen draagt.
Het ergste meemaken wat je kan gebeuren.
Mensen maken van alles mee in hun leven, ieder zijn/haar verdriet. Maar jij hebt, in mijn ogen, wel het ergste meegemaakt wat ik me kan voorstellen. Een kind verliezen.
Tijdens een rouwproces komen alle gevoelens voorbij, verdriet, boosheid, ook onzekerheid of je dingen niet had kunnen voorkomen, zien aankomen, eenzaamheid tot een depressie. Ik heb de hele rij gevoelens afgewerkt tijdens mijn rouwproces, na mijn verlies.
En helemaal los van deze gevoelens gaat mij niet lukken. Draag ik mijn hele leven mee. Maar de heftige emoties zijn weg, de diepe dalen en hoge pieken. Het is stabiel en suddert voort.
Ergens in dat traject is het bij jou misschien gestagneerd. Onverwerkte emoties, waar "een ander" niets mee kan. Die zit misschien in een hele andere fase.
Het doet er niet toe of je verlies 5 jaar, 7 jaar of 20 jaar geleden is. Je voelt je nu zoals het is. Misschien helpt contact met lotgenoten? Van je af praten, schrijven, iets moois maken ter nagedachtenis aan je dochtertje? Zoek een uitlaatklep voor je gevoelens, anders kunnen ze je verstikken.
Heel veel sterkte met je verlies.
Te hard
Ik bedoelde: dat je man dit anders beleefd heeft en daarom niks met jouw boosheid kan. Die maakt waarschijnlijk zijn eigen proces door.
Er samen sterker uitkomen speelt volgens mij vooral al je elkaar kunt opvangen en steunen. Als je beiden een ander proces doorloopt is dat moeilijker.
een rouwproces is per definitie persoonlijk
en het is vaak een doolhof, geen proces waarin bepaalde fases keurig op elkaar volgen. Ken je het boek van Wim ter Horst (die zelf veel verlies leed) ? Google maar eens.
Veel ouders die een kind verliezen ontdekken dat ze elkaar niet echt begrijpen, verschillende accenten leggen, met verschillende zaken grote moeite hebben. Bij jou is dat het beeld van die baby, zomaar ongevraagd neergelegd in de box van jouw dochtertje.
Anders dan anderen hier zeggen - ik zou afspreken met die bekende van toen, die van de box. Ook al lijkt het absurd na zeven jaar, dat is het zeker niet. Zie die doolhof.
Kondig aan dat je het wilt hebben over iets wat je veel pijn doet, en dat je haar je vertrouwen gunt om het te zeggen, hoe lastig het ook is. Ga samen wandelen of zo, zodat je elkaar niet steeds hoeft aan te kijken. Vertel vanuit je eigen standpunt hoe je je voelde, beschrijf wat er gebeurde. (Ook al vind je man het onzin, voor jou is het dat zeker niet!)
Natuurlijk zal zij ermee zitten en er geen raad mee weten. So be it. Jij voelt de pijn al zeven jaar. Het heeft zin als zij op dat moment door jouw openhartigheid ontdekt hoe kwetsbaar iemand in rouw is. Hoe nauw het luistert wat je zegt of doet (brrr. die gedichtjes. Hoe kan iemand zo'n tekst verzinnen als 'troost'.)
In mijn naaste omgeving was ik ooit dichtbij betrokken bij de dood van een (wat ouder) kind. Ik heb toen eens en voor goed ontdekt hoe zoiets afschuwelijks het leven kleurt. Jarenlang, vele jaren lang. Eigenlijk altijd. De vader van dat kind vertelde destijds openhartig allerlei stomme troostwoorden die mensen uitten. Pfoe, zo heftig.
Hoe veel vreselijker is het als het je eigen kind betreft!!
Als meelevend persoon sla je soms de plank enorm mis. Dat doe ik vast nog geregeld. Maar die ingrijpende periode heeft me veel geleerd.
Compassie
Wat jullie hebben meegemaakt is verschrikkelijk en een voor heel veel mensen niet te bevatten verlies en verdriet. Ik ben het ook eens met iemand die hierboven schreef dat verdriet heel eenzaam is. Ik krijg de indruk dat je moeite hebt met dat verdriet en dat gemis, in al zijn aspecten, de ruimte te geven. Mijn ervaring is dat als je het echte verdriet niet durft toe te laten (wat veel gebeurd om verschillende redenen), het als het ware door de kieren heen sijpelt, vaak in de vorm van woede en/of overgevoeligheden. Ik schrijf in de titel compassie omdat ik geloof, voel dat je het nodig hebt om je eigen proces van verdriet en gemis met compassie voor jezelf te zien voordat je compassie kunt voelen voor een ieder ander zijn verhaal daarin. Misschien zit ik er helemaal naast en dan mag je dit van je af laten glijden maar knok je misschien erg hard tegen je verdriet? Kun je het toelaten? Er soms in opgaan om het daarna weer wat losser te laten als een zware onweersbui? Mag dat er allemaal zijn? Of een minder suggestieve vraag: wat is je relatie met je verdriet?
Wilgenkatje.
Maar wat is het doel van het afspreken met iemand waar je geen contact meer mee hebt en een voorval dat al 7 jaar geleden is? Is het de bedoeling dat de ander inziet hoe "dom" zij was? Hoe onattent, onnadenkend, hoe kwetsend?
"Joh, sorry, dat was natuurlijk totaal mijn bedoeling niet, die box was gewoon de meest handige plek om mijn kindje neer te leggen."
Want ook zonder gesprek kan je er vanuit gaan dat deze kennis dit niet deed om met opzet te kwetsen.
Ik ben het daarom ook eens met de man van Levina. De vriendschap was voor hem waardevol en het contact met hun had er ook nog gewoon kunnen zijn. Hij zag het contact als "steun en iedereen was er voor hun."
Misschien was het soms wat onhandig, maar....ze waren er wel. En nu, 7 jaar later moet Levina dus gaan vertellen dat ze eigenlijk blij is dat ze nu ver van elkaar afwonen, dat ze haar vreselijk hebben gekwetst.
onhandig
Misschien was het een onhandige actie. Vast. Net zoals sommige gedichtjes bij jou niet lekker vielen. Weet je, mensen kunnen het in zo'n situatie zelden echt goed doen. Er zijn maar weinig mensen die zich echt kunnen inleven in zo'n situatie (gelukkig maar!) en die dan ook nog precies de juiste woorden weten te zeggen of de juiste dingen weten te doen. De meeste mensen doen gewoon hun best. Die kennissen waren er - met als doel om jullie te steunen. Dat is wat zou moeten tellen.
Ik snap volledig dat je vreselijk verdrietig was (en bent) en dat het op dat moment bij jou niet goed viel. Maar dat je na 7 jaar nog steeds boosheid voelt naar die kennissen.... die kennissen die er waren om jullie steunen en helemaal niet de intentie hebben gehad om jullie te kwetsen. Dat klinkt gewoon niet goed. Je schrijft dat je geen therapie meer wilt, maar volgens mij heb je dit wel nodig. Het is namelijk joúw gevoel. En natuurlijk heb je een rouwproces of misschien wel een PTSS, maar het is en blijft wel jouw gevoel. Daar is niemand anders verantwoordelijk voor.
In tegenstelling tot Wilgenkatje, zou ik absoluut niet naar die bewuste kennissen gaan. Ik zou het zelfs zeer ongepast vinden. Buiten dat ze misschien 'niet zo handig' waren, hebben ze niets verwijtbaars gedaan. Je hebt het op het moment zelf laten gebeuren, daar kun je ze na 7 jaar niet meer mee opzadelen. Als je er iets mee wilt, dan zou ik focussen op de vraag waarom je dingen laat gebeuren die je niet prettig vindt. En waarom je na 7 jaar nog steeds boosheid voelt naar mensen die alleen maar goed wilden doen.
Tja
Net vertelde ik mijn man over deze draad, hij vond het ook complete onzin om na zoveel jaar alsnog in gesprek te gaan. En dat denk ik bij nader inzien ook. Vooral omdat het iemand is met wie je geen contact meer hebt.,
Ik bedoel het totaal niet om iemand onder de neus te wrijven hoe 'dom' het was. Al was het heel onnadenkend, in mijn beleving. Mijn man zegt : het is toch gewoon een gebruiksvoorwerp, zon box - geen kledingstuk of zo. Zo zie je maar hoe verschillend mensen tegen zoiets aan kijken.
Ik hoop dat je iets hebt aan de gegeven suggesties. Dat je een manier vindt om verder te kunnen. Emdr zou een goede methode kunnen zijn, lijkt me.
voorzichtig
Ik zeg dit voorzichtig, want ik wil je niet kwetsen. Maar je schrijft dat deze kennissen met baby 'een paar maanden na het overlijden' op bezoek kwamen. Ik neem aan dat zij vooraf wel met jullie hebben afgestemd of het oké was om hun baby mee te nemen?
Zou het dan kunnen, dat zij dachten dat die box die er stond daar 'weer' even neergezet was juist voor hun baby? En dat ze het -begrijpelijkerwijs- moeilijk vonden om daar ook nog wat van te zeggen?
Ik bedoel, zonder een mening te hebben over wat iemand in zo'n situatie zou moeten doen of niet, ik zou zelf niet verwachten dat na maanden de box nog steeds in de woonkamer staat...
Ik denk dat je je verdriet heel erg hierop projecteert. En dat het zinvoller is om er iets anders mee te doen, al dan niet met hulp van een derde.
Pijnlijk
Mijn ouders verloren een kind van 6 maanden, ongeveer 5 jaar voor mijn geboorte. Er werd bij ons thuis niet over gepraat. In elk geval niet waar wij als kinderen bij waren. Ik ken slechts enkele flarden van het verhaal. Eén flard is dat iemand aan mijn moeder ging vertellen "dat die box nu toch wel weg kon". Ik weet niet hoe lang na zijn dood dit was, maar ik weet wel hoe boos en verdrietig mijn moeder daar jaren later nog over was. Ik vind het (daardoor) ronduit kwetsend dat sommigen van jullie menen dat die box inmiddels wel opgeruimd had kunnen zijn. Bijna alsof het alleen maar een praktisch ding is.
Verder kan ik me voorstellen dat het voor jou wel zinvol kan zijn om het nog eens met iemand te hebben over die dag. Er waren toch ook vrienden bij met wie je nog wel contact hebt? En dan niet verwijtend, maar onderzoekend. Zodat je de situatie die voor jou zo pijnlijk was van verschillende kanten kunt zien.
Als ik me verplaats in de vrienden die met een baby op bezoek gaan bij vrienden van wie het kind net is overleden, kan ik mij voorstellen dat zij hier ook veel moeite mee hebben gehad. En misschien juist hebben gedacht: we gedragen ons gewoon zoals we ons anders ook zouden gedragen. We gaan vooral niet krampachtig voorzichtig doen. Onze waren gewoon lomp en dachten: ha! Een box. Handig.
Het is voor jou misschien goed om eens van vrienden te horen hoe die tijd voor hen was en hoe zij zich die dag herinneren.
EMDR is inderdaad een goede kortdurende behandeling die zeker goed werkt wanneer je zo'n helder pijnlijk beeld hebt.
Sterkte.
Wam
Ik hoop niet dat je mij bedoelt, want ik suggereer helemaal niets. Ik probeer alleen te kijken naar hoe een andere partij hier wellicht in gestaan kan hebben. Met als enig doel Levina te doen inzien dat de pijn die zij ervaart in haar zit (logischerwijs) en niet perse een oorzaak heeft in het handelen van een ander.
ginny twijfelvuur
Jij "Mik die 20 goedbedoelde maar verkeerd gearriveerde gedichtjes echt gewoon nu nog bij het oud papier. Helpt het je om die te bewaren?"
Vind je jezelf niet hardvochtig zo? Wie ben jij om voor anderen te beslissen hoe ze moet rouwen en wanneer daar een eind aan 'moet' komen.
Wij hebben op zolder nog steeds de kaartjes liggen van 29 jaar geleden toen we afscheid moesten nemen van ons ongeboren zoontje. Niet dat we dagelijks er in kijken maar het is goed om te weten dat ze er nog steeds zijn en als het nodig is er naar te kunnen kijken en doorbladeren.
de duurzaamheid van boosheid en verdriet
die zal voor buitenstaanders zelden 'redelijk' aanvoelen. Ze staan buiten de situatie en ach, hoe lastig is het aan te voelen wat iemand voelt. Wat de een als gebruiksvoorwerp ziet, ervaart de ander als een sterk met een bepaald persoon object, zo sterk dat het niet meer 'los' te zien is. Denk ook aan een stoel waar na een overlijden of traumatisch vertrek voorlopig niemand anders gaat zitten.
Goed om hierover van gedachten te wisselen. En ik hoop dat TS er wat mee kan.
roefel
Even goed lezen: het gaat alleen om de kaartjes waar voor haar pijnlijke teksten op staan.
Je hebt gelijk Jippox
Ik heb net even teruggelezen. Het was Kaaskopje die schreef dat ze de box misschien beter had kunnen opruimen als het zo gevoelig lag. Jij zei dat je niet zou verwachten dat de box nog in de kamer zou slaan. Je bedoeling is me duidelijk en je zei ook juist dat het niet jouw mening is, dus er is helemaal niks mis mee. Kaaskopje schreef het trouwens ook voorzichtig en met goede bedoelingen. Wilgenkatje schrijft dat haar man het maar als een gebruiksvoorwerp ziet. Niemand schreef iets verkeerds.
Maar voor mij was het dus toch pijnlijk om te lezen en ik kon mij voorstellen dat het voor Levina kwetsend zou zijn.
Ik had beter even goed kunnen teruglezen, dan had ik mijn reactie anders geformuleerd.
Andere kant
Ik heb getwijfeld of ik zou reageren, want het is zo'n precair onderwerp, maar ik kan het toch niet laten. Ik ga namelijk met IJsvogel mee. Er is ook een andere kant aan dit verhaal; de kant van de mensen die meeleven en goedbedoeld troost willen bieden.
Allereerst; ik wil niemand kwetsen en verdriet is heel persoonlijk. Maar als je alle troost en steun die gegeven wordt op een weegschaal legt, wie het 'goed' doet en wie 'fout' (zelfs je eigen man!) dan maak je je wereldje wel heel klein.. Ik heb in mijn naaste omgeving iemand die een kind verloor en die ook zo reageerde. Niemand kon het goed doen of zeggen. Ze zal vast ook (onder meer mijn) kaartjes met woorden van troost op de brandstapel gemikt hebben. De spanning is nu, na jaren, nog steeds voelbaar en ik moet nog steeds op mijn woorden passen als ik in haar omgeving ben. Als ik per ongeluk laat vallen dat ik iets met mijn hele gezin ga doen dan is dat al kwetsend haar gezin is niet meer compleet. Dat constante gevoel van 'er om heen moeten trippelen' komt onze relatie niet ten goede.
Daarom mijn voorzichtig advies om niet alle liefde, steun, troost en oprecht medeleven dat je hebt ontvangen langs jouw meetlat te leggen. Daar wordt je erg eenzaam van. Hier boven staan genoeg tips om verder te gaan cq komen in je rouwproces. Ik wens je alle sterkte.
Erkenning?
Ik het ook niet een vorm van erkenning van je verdriet, vooral van degenen die het dichtst bij je staan, je man, je beste vriendin. Ik denk dat als je man zou zeggen dat hij ook baalt van het voorval met de box en dat hij het toen net zo voelde als jij, dat jou dat een beter gevoel geeft misschien. Feit is alleen dat hij het anders voelde en misschien voel je je daarom zo alleen in je verdriet.
Hopelijk helpt het door het er hier weer over te hebben, misschien kan je nog iets doen, een ritueel waardoor je er wat beter mee om kan gaan, alle spulletjes die je van haar hebt weer eens erbij pakken. Heb je de box nog? Of het boxkleed, misschien kan je er iets van maken waardoor je het gebruiken kan, als je dat wilt uiteraard. Ik draag nog wel eens een oude trui van mijn broer die niet meer leeft en bij mijn ouders thuis gebruik ik vaak zijn fiets als ik even een fiets nodig heb. Het voelt dan een soort van 'fijn' door die spullen is hij er nog een beetje bij.
En zelf heb ik ook een kindje verloren, bij ons op de dag van haar voldragen geboorte, ik vond het fijn dat iedereen het net zo erg vond als ik het vond. Heb maar één suf gedichtje gekregen en ook heel veel standaard kaartjes met voorgedrukt tekstje, ach ik kon me de onmacht van de anderen zó voorstellen. Ook andere stomme dingen hoor, mensen die de straat overstaken als ik eraan kwam, de confrontatie mijdend. Maar gelukkig vooral de lieve dingen herinner ik me.
MIsschien, met alle respect, kan je proberen te focussen op wat er wel goed ging in die periode, vertel daar eens wat over, mag hier, of schrijf het voor jezelf op. Die focus is veel fijner . Nogmaals, wat niet leuk was, was er ook, verstoppen kan je dat niet maar je kan er misschien symbolisch wel afscheid van nemen. Dus misschien juist wél die stomme kaartjes de openhaard in, en de lieve bewaren. (ik opper dit omdat een vriendin van mij een aantal dagboeken uit een nare periode in de vuurkorf in de tuin samen met ons, haar vriendinnen verbrand heeft, het luchtte haar enorm op)
En toch nog even terugkomend om het voorval met de box. Ik heb zelf in therapie geleerd dat ik met dit soort dingen wel iets moet doen. Of je laat het los (maar dat lukt je niet) of je legt het bij de ander neer. In dit geval die mensen die dit hebben gedaan met hun baby in jouw box. De tussenoplossing zou kunnen zijn dat je ze een brief schrijft waarin je aangeeft wat het met je gedaan heeft en dat je deze brief niet verstuurt, vaak helpt dit al enorm. Of je verstuurt hem uiteindelijk wel, mocht je het echt kwijt willen. Je kunt er toch een mooie uitleg bij maken, waarom je dit zo moeilijk hebt gevonden en dat ze het vast niet zo bedoelde maar dat jij het er erg moeilijk mee hebt en het kwijt wilt.
Ik zeg toch ook
Emdr ik denk echt dat je er met deze voorbeelden heel veel aan kunt hebben...
MIJK
Therapie kan heel behulpzaam zijn. Maar het is niet iets wat perse moet of wat voor iedereen heel goed is. Er is niks mis met je woede en je verdriet. Het hoort erbij. Door de tijd heen wordt het minder heftig maar je zal het altijd mee blijven dragen. Je reactie is echt niet abnormaal.
Natuurlijk was het een onhandige actie en natuurlijk bedoelden ze het goed. Maar je woede is niet vreemd. Het is ook niet vreemd dat je juist dit beeld hebt vastgehouden en dat je woede daarin zit. Want het gaat natuurlijk helemaal niet om die kennissen en om die kaartjes. Je bent boos omdat je kind dood is. En dat is heel normaal.
Maar je kan inderdaad niet verwachten van je man dat hij het ook zo aanvoelt. Zijn reactie is even normaal.
Nee Roefel
Dat vind ik niet hardochtig. Mij liggen die kaartjes niet in de weg, maar ik krijg het idee dat ze Levina wel in de weg liggen. En dan kan ze ze wellicht beter wegdoen. Meer is het niet.
Ik veroordeel Levina ook niet. Ik probeer duidelijk te maken dat ik denk dat het niet helpt om mensen die goed bedoeld onhandig zijn allemaal weg te duwen? Een beetje zoals Herfstblad vertelt. Ik denk dat dat Levina niet vooruit helpt.
ginny twijfelvuur en Triva
Oke. Eens. Mijn reactie was ook primair. Ik word altijd een beetje verdrietig als ik zoiets wat Levina is overkomen lees. Mijn verontschuldiging als het een beetje l*llig is overgekomen.
levina............
where are you...............
Ik ben benieuwd hoe het gaat, wat je van de reacties vindt. Of heb je het echt alleen van je afgeschreven en ben je nu vergeten dat wij ons druk lopen te maken over jou?
Niet altijd
'Door de tijd heen wordt het minder heftig maar je zal het altijd mee blijven dragen.' Ja, dat is meestal zo, maar niet altijd. Soms blijft een dramatische gebeurtenis vastzitten, als in beton gegoten, als een langspeelplaats die blijft hangen in dezelfde groef. Er komt geen beweging in de herinnering, geen verandering, het blijft dezelfde repeterende breuk. Dan is er wel degelijk ene probleem, want er is dan een betonblok in je leven, waardoor je met sommige dingen niet verder kunt (niet met alles, gelukkig, veel kan wel doorgaan). EMDR is daarvoor een goede therapie, zeg ik uit ervaring (en blij dat er zoiets was).
Een tweede probleem kan zijn dat verdriet zich vastzet in boosheid, om de simpele reden dat het verdriet eigenlijk te groot is en de emotie 'boosheid' makkelijker te dragen is. Bij boosheid kun je je afreageren op andere mensen: zij sturen niet de goede kaartjes, zeggen niet de goede dingen, doen niet genoeg om te laten zien dat zij mijn grote verdriet begrijpen, zij walsen over mij heen.
Als het kan, neem dan afscheid van je boosheid, het is zinloos en belemmert je om verder te gaan. Maak ruimte voor het immense verdriet om wat er gebeurt is in die ene week in je leven, waarin alles anders werd, waarin je je gezonde kindje ziek zag worden, waarin je waarschijnlijk wanhopig naar dokters bent gerend, die waarschijnlijk van alles hebben gezegd, maar uiteindelijk niets konden doen om je kindje te redden. De wanhoop en machteloosheid moet enorm geweest zijn. En dan de meest onmogelijke en ondraaglijke uitkomst van alles, je kindje verliezen, zomaar, plotseling, zonder voorbereiding. Laat de kaartjes en het ongelukkige bezoek, het zijn maar kleine onvolkomenheden in vergelijking met het grote drama in je leven. Misschien moet je in gedachten nog eens teruggaan naar die ene week. Wat is er gebeurd, wat heb je gevoeld. En dan jezelf de vraag stellen: hoe ben ik dat/zijn wij dat te boven gekomen, hoe zijn we verder gegaan? Zoek dan naar je eigen kracht, waarmee je het verlies een plaats kunt geven in jullie verdere leven.
Het zal altijd een wond blijven, er zullen altijd onverwachts dingen kunnen gebeuren die je precies op de pijnlijke plek raken. Er is niets en niemand die je daartegen kan beschermen. Maar je kunt wel zelf zorgen dat je die pijnlijke plek in je leven accepteert als een pijnlijke plek, zonder dat je daarover boos hoeft te worden tegenover andere mensen.
Als ik een zeer been heb en ik stoot me aan de rand van de tafel, dan weet ik dat die pijn komt door mijn zere been. En niet door de tafel. Dat probeer ik je te vertellen.
En ja, ik heb ook een kind verloren, maar bij mij was zijn dood al gegeven met zijn geboorte. Het wonder was dat hij leefde, niet dat hij dood zou gaan. Dat maakt mijn ervaring volstrekt anders dan jouw ervaring. Maar die pijnlijke plek in mijn ziel, die heb ik nog steeds.
Tsjor
Tante Sidonia en alle anderen
Nee, zeker niet vergeten. Sterker, kan vandaag bijna nergens anders aan denken 
Heb gisterenavond in bed en vanmorgen opnieuw gelezen met een mix van tranen, opluchting, soms schrik, herkenning en waardering voor alle reacties, ook de 'tough love', want daar leer je nu juist van. Ik vind het ongelofelijk en heel erg fijn en bijzonder dat er zoveel mensen nadenken over deze kwestie, de moeite nemen zo uitgebreid te reageren.
Ik kan mij heel erg goed voorstellen dat sommigen op het forum ook de behoefte voelen het op te nemen voor nabestaanden die het goed bedoelen maar toch per ongeluk iets doen wat niet goed valt. Best bedreigend, het idee dat je iets goed bedoelt en dat het dan toch zo verkeerd voelt. Die mensen die zo'n gedichtje sturen als troost, met de strekking dat ons kind 'te mooi was voor het aardse leven' (dat stoort me trouwens niet echt, ik zeg alleen dat ik ervan geleerd heb en zelf niet zou zoeken naar 'redenen' waarom een kind overlijdt en manieren om iets wat heel erg naar is mooier te verpakken, maar dat is persoonlijk), hebben dat ook gewoon goed bedoeld.
En weet je, als er iemand overlijdt is het enige dat je echt heel erg fout kunt doen er helemaal niets over zeggen, het negeren. Dus zo'n kaartje is niet fout. Ik identificeer mijzelf absoluut niet met dat gezin waar iemand over schrijft, die vrouw die al boos wordt als een ander zegt: we gaan iets leuks doen met het hele gezin. Want haar gezin is niet meer compleet. Ja, als je er zo in staat, krijg je een heel moeilijk leven en zul je anderen snel van je vervreemden. Maar zoiets is hier niet aan de hand. Ik worstel veel meer privé, het zijn zielenroerselen waar eigenlijk niemand iets van weet.
En waar ik mijzelf ook nogal voor schaam, dat niet in de minste plaats.
Eigenlijk iedereen op het forum schrijft dat mijn kennissen dit niet kwetsend bedoeld hebben en daar ben ook ik het mee eens. Het is alleen heel erg hard aangekomen. Als je een kind verliest, ben je 100% gewond. En dus superkwetsbaar. Ik weet ook wel dat zij absoluut niet gekomen zijn met het idee van 'we zullen Levina eens lekker kwetsen'. Het gebeurde gewoon dat het babietje daar ineens in onze box lag en ik denk dat de meesten zich hier ook wel kunnen indenken dat dat beeld shockerend geweest is. Voor mij, althans. Ik ga op de verkeerde manier met die emotie om - mijn verdriet is wel vaker gemaskeerd als boosheid. In feite is het wanhoop en radeloosheid die ook na 7 jaar regelmatig opvlamt.
Ik vind die boosheid ook niet leuk aan mijzelf, maar probeer daarin ook een beetje mild te zijn voor mezelf. En geloof me: mijn man en ik hebben juist allebei heel veel aandacht besteed aan niet zuur worden. Waren altijd blij voor anderen die een kindje kregen, ook als dat dochtertjes waren, ook al was (en is) dat soms moeilijk voor ons.
De discussie op het forum breekt ook de discussie tussen mij en mijn man open en dat is alleen maar heel goed. We kunnen elkaar er nu beter in vinden (hij heeft mijn verhaal op het forum gelezen). Hij heeft me uitgelegd dat ook hij vindt dat ik na 7 jaar verdrietig mag zijn of er zelfs van mag balen dat die baby opeens in onze box lag, maar de boosheid: daar kan hij niks mee. Erger nog: dat vertekent ook zijn herinnering, en dat laatste trek ik mij heel erg aan. Het is alleen oh zo moeilijk om die boosheid los te laten en daarom doet de erkenning die sommigen geven (dat die boosheid normaal is, dat het niet om die box gaat maar om het feit dat mijn kind niet bleef leven) mij zeker goed. Ik heb zelf het gevoel dat ik wat zachtheid en acceptatie nodig heb voor mijn gevoelens die voor niemand welkom zijn, maar dat wil natuurlijk niet zeggen dat er geen schop onder mijn kont mag zijn.
Daarom wil ik een paar kritische vragen beantwoorden: waarom stond die box er nog? Waarom kaartjes die moeilijk zijn bewaren? Die box stond er nog omdat het overlijden pas een paar maanden geleden was. Dat was een soort monument voor ons. Niet iets dat je oppakt en opruimt. Het laatste wat je wil in zo'n situatie is de herinneringen aan een overleden kind dat er nog zo heel erg bijhoort, wegpoetsen.
De kaartjes idem dito. Die zal ik altijd bewaren. Iedere kaart en blijk van aandacht en erkenning voor het leven van ons meisje betekent veel. Ik zeg alleen dat sommige 'verklarende' teksten (uw kind was te mooi voor het leven op aarde, alles gebeurt met een reden) kwetsend kunnen zijn. Voor mij althans, en dus misschien voor anderen ook. Ik weet dat het goed bedoeld is, maar soms denk dat we misschien al beter op de basisschool kunnen beginnen met leren hoe om te gaan met mensen die iets traumatisch meemaken. Ik vergelijk het wel eens met kankerpatiënten die horendol worden van opmerkingen dat ze moeten vechten en dapper de strijd aan moeten gaan. Of je kanker 'overwint' (ook zo'n woord) of niet, dat is een kwestie van immense pech of geluk. Je hebt daar zelf niet al te veel invloed op. Zo is het met een ander akelig lot ook. Ons kind ging dood, dikke, dikke pech, maar er was geen andere reden voor dan dat haar organen niet naar behoren functioneerden.
Wat EMDR betreft: been there. Werkt niet voor mij. Helaas. Ik durf het niet goed genoeg aan te gaan. Ben ook heel hard gaan werken na het overlijden. Ik ga liever eromheen dan erdoorheen, vrees ik.
En wat betreft al dan niet die kennissen hier alsnog op aanspreken: dat lijkt mij echt geen goed idee, ik zou het hart niet hebben in ieder geval. Niemand koopt er iets voor, als ik er al iets van gezegd zou hebben zou het meteen moeten zijn toen ik het babietje daar aantrof. Niet later. Waarschijnlijk zouden ze zich een hoedje schrikken en dat wil ik niet op mijn geweten hebben. Toch had ik wel iets aan die specifieke reactie van iemand die schreef: spreek ze aan. Wellicht kan ik inderdaad ooit eens een brief schrijven en die daarna verscheuren.
Half november is het zeven jaar geleden. Elk jaar heb ik het in aanloop daarnaartoe moeilijker dan normaal. Voor mij is de les van dit schrijven, de discussie met mijn man en hier op het forum dat ik inderdaad moet proberen meer te kijken naar alle aandacht en liefde die toen wel heel fijn voelden. Die ervaringen overschrijden ruim die specifieke nare ervaring waar ik over schreef.
Toch is het soms 'verleidelijk' jezelf te martelen met de allernaarste beelden. Dat beeld van die andere mooie baby in haar box. Beelden van het eindeloos prikken van infusen, haar laatste uurtjes en de reanimatie.
Het is, vrees ik, een proces waar ik nog lang niet klaar mee ben. Die boosheid en wanhoop kan je zo overspoelen, een heel naar gevoel.
Een oprechte dank je wel voor jullie allemaal.
Levina
Tsjor
'Als ik een zeer been heb en ik stoot me aan de rand van de tafel, dan weet ik dat die pijn komt door mijn zere been. En niet door de tafel. Dat probeer ik je te vertellen.'
Dat bedoel ik. Perfect. Als het me weer eens overspoelt, is dit een gedachte ga ik meenemen in de aanloop naar november.
Wat ik nog vergeet te zeggen: mijn medeleven voor iedereen hier die ook een kind verloor, of andere geliefden.
