Verdiepen, verbreden, compacten, verrijken, de bomen en het bos

Via de ib'er

Ik bespreek deze dingen altijd direct met de ib'er. Mijn ervaring is dat leerkrachten vaak wel meedenken, maar in eerste instantie toch de boot af proberen te houden.

Fransien

Fransien, mijn oudste is HB getest en dan heb ik nog een peuter die ook niet dom is. Dochter zou eigenlijk in groep 3 moeten zitten maar is versneld naar 4. Een eerste stap zou kunnen zijn om je oudste door te toetsen, heeft ze een voorsprong, verveelt ze zich in de klas of gaat ze gewoon lekker mee, is ze ongelukkig of voelt ze zich lekker in haar vel. Dat zijn best belangrijke dingen. Vaak zit groep 3 nog niet in de plusklas, meestal begint dat bij groep 4 of 5. Compacten en verrijken is afhankelijk van haar niveau. Als ze ver voorloopt dan zou je idd eens kunnen gaan praten over compacten bij taak en rekenen.

Mijn jongste begint over een week in groep 1, hij is groep 1 echter al ver voorbij. Qua kind vind ik hem echter gemiddeld hoewel ik het moeilijk vergelijken vindt. Dochter liep sociaal emotioneel ver voor dus een idee van een gemiddelde heb ik niet. Hij zal instromen in een groep 1-2 combi. Er is al over gesproken om hem in september mee te laten draaien met groep 2, versnellen dus eigenlijk. Ik zie het niet echt gebeuren om hem 2,5 jaar te laten kleuteren.

Op onze oude school liepen gesprekken erg moeizaam, weinig ervaring met HB kinderen en totaal geen verrijkingsmateriaal voor kleuters in huis. Er werden speciaal voor dochter wat dingetjes besteld maar toen hadden ze weer geen idee hoe ze dat aan dochter moesten uitleggen.
Op de nieuwe school ben ik met grote regelmaar in gesprek en met diverse personen. Haar eigen juf, de juf van de plusklas, de IB’er en de directeur. Het is een vrij kleine school dus iedereen kent mijn dochter weet welke problemen er spelen. In het begin was ik wel huiverig om iemand aan te spreken maar ik begin nu aan het idee te wennen dat men het prima vindt. Je zou ook gewoond e juf kunnen aanspreken en kunnen vragen om een gesprek met haar en de IB’er, op die manier passeer je de juf niet volledig.
Over die slimmerikkenmap, let erop dat het wel variërend is wat erin zit. Ze hadden voor dochter vorig jaar het pakket slimmerikken besteld en dachten dat ze daar 5 maanden mee zoet zou zijn. Niemand had verwacht dat ze het niet leuk zou vinden, voor haar was het interessante er binnen 2 weken vanaf en was het eigenlijk alleen maar meer van hetzelfde.

Ib-er dus

Juist, en dan kunnen we ook direct alle kinderen bespreken, want nummer 3, ook al niet dom, gaat na de voorjaarsvakantie beginnen.
Ayla, jouw kind had al een emotionele voorsprong, mijn tweede absoluut niet, alleen een cognitieve. Mijn oudste verdenk ik van een emotionele voorsprong, wat doortoetsen betreft, het is zelfs zonder dat voor de juf al heel erg duidelijk dat ze een flinke voorsprong heeft. Ze was met de kerst avi-e4, da's nu alleen maar toegenomen, ze heeft al het moeilijkste rekenboekje en zit met groep 4 mee te kijken en begint de tafels zich al eigen te maken. Ik zit te twijfelen of we haar moeten laten testen, ze voelt zich absoluut niet thuis in de klas, ze stelt hele hoge eisen aan vriendschap, ze kan met iedereen werken, werkt ook met iedereen, maar zoekt aansluiting bij oudere tot veel oudere kinderen. Tsja, maar eerst een vragen om haar niveau met doortoetsen te bepalen, met een beetje mazzel hoeven we dan niet aan het dure traject bij de psycholoog.
Juf kon voor de voorjaarsvakantie niet, haar agenda zat al vol, maar de week na de vakantie wel.
Tweede hebben we nu hij wat uitdaging krijgt weer een beetje op de rit, maar ook daar zal het lastig worden. De psycholoog adviseerde sterk tegen versnellen omdat hij het dan emotioneel niet bij kan benen in de klas, en omdat het voor zijn cognitieve voorsprong geen oplossing is, die is nu al 2-3 jaar en loopt alleen maar op. Hij zou cognitief na de zomervakantie in groep 5 kunnen beginnen, maar daar kun je hem emotioneel niet neerzetten, hij is een paar dagen geleden 5 geworden. De psycholoog ziet hem met 8, hooguit 9 wel door de basisschoolstof zijn, maar dat betekent niet dat hij naar de middelbare kan. De kinderen daar zijn met hele andere dingen bezig dan hij, dan heeft hij gewoon geen aansluiting. We zullen een plan voor hem moeten maken, maar dat vind ik erg moeilijk. Het voelt zo als koffiedik kijken, maar het moet wel op papier.
Van de derde heeft de psz-leidster ook al gezegd dat ze haar broer achterna gaat, dus ik maak mijn borst maar nat. Gelukkig is van de vierde nog niet veel te zeggen, die is bijna 5 maanden, die mag nog lekker baby zijn.

Hoogbegaafd

Mijn zoon van net 10 is een aantal jaar geleden getest en is zeer hoogbegaafd. Daarnaast heeft hij ADHD en nog wat andere problematieken die een steeds minder grote rol spelen. Hij zit nu in groep 8 na 2 x versneld te zijn geweest en het gaat nu erg goed. Na de zomer gaat hij naar een speciale Gymnasiumklas voor hb kinderen.
De IB'er is er hier niet echt aan te pas gekomen. Gelukkig heeft school en een aantal juffen zich verdiept in hb; ze hebben cursussen gevolgd en hb materiaal. Sinds twee jaar heeft school een plusklas voor groep 5/6 en 7/8 waar zoon ook in zat en zit. Ondanks dit gegeven is het niet allemaal zonder slag of stoot gegaan. Ieder kind is uniek en ieder hb kind ook. Dus het is passen en meten en uitproberen wat voor welk kind werkt.
Bij zoon hebben ze hem stelselmatig en regelmatig doorgetoetst en hiervan uitgaande hebben ze hem top-down laten leren en gecompact/verbreed/verrijkt/verdiept. Er ondertussen wel voor proberen te zorgen dat hij geen essentiele basiskennis zou missen zodat er hiaten zouden vallen. Ieder halfjaar is er een handelingsplan opgesteld in overleg met zijn juffen, hemzelf en mij.
Nu na de CITO wordt binnenkort het handelingsplan weer geevalueerd en waar nodig aangepast voor het laatste halfjaar op school. Maar feitelijk is hij klaar met de basisstof en is hij alleen nog een kwestie van bijschaven en ervoor zorgen dat hij dit halfjaar nog voldoende gemotiveerd en uitgedaagd blijft.
School heeft vlak voor de tweede versnelling van groep 6 naar groep 8 een externe schoolbegeleidingsdienst voor hb kinderen in het basisonderwijs geraadpleegd om meer informatie te krijgen en meer handvaten om dit soort kinderen nog beter te kunnen helpen en begeleiden. Dat zou wellicht ook iets zijn voor jullie school.
Ook hier was men trouwens best huiverig voor een tweede versnelling vanwege sociaal-emotionele maar het is gebleken dat je daar niet al te zwaar aan moet tillen. Vaak zijn dit soort kinderen ook sociaal-emotioneel juist verder terwijl het overkomt alsof dat niet zo is. Zodra ze die cognitieve uitdaging krijgen kunnen ze in alle opzichten groeien en meer in balans komen. Ongeacht de leeftijd. Mijn zoon is dan maar net 10 maar hij denkt wezenlijk als een jongen die jaren ouder is en zo wil hij ook behandeld worden. Natuurlijk zijn er situaties waarin hij wel tegen zijn kalenderleeftijd oploopt maar ook daar moet je een goede middenweg in zien te bewandelen.
Hier nog wat links waar je wellicht iets kan hebben; ik heb er veel aan gehad, zeker naar school toe:
http://www.kindcentraal.nl/index.php
http://www.ru.nl/wetenschapsagenda/archief-thema/thema/vm/opvoeding-kinderen/@747895/klas_overslaan_geen/
http://www.hiq.nl/
http://www.eduratio.be/informatie.html
http://www.mixed-media.info/hoogbegaafd/

Elisa

hoe deden ze bij jullie dat doortoetsen? Dochter scoorde hier op de M4 cito's niet briljant terwijl ze in de klas laat zien dat ze vooral op taalgebied veel beter kan. ze geeft ook aan dat ze alles makkelijk vindt, zelfs het verrijkingswerk. Ik was me af aan het vragen of het zinnig was haar eens door te toetsen om een beter beeld te krijgen van haar werkelijke niveau en dan aan de hand daarvan beter passend verrijkingsmateriaal te geven.

Bah.....

wat een naar woord|: slimmerikkenmap!
Alle andere kinderen zijn dom!

Koentje

er is een verrijkingspakket dat echt zo heet, slimmerikken

Ik mag hopen

Ik mag hopen dat er slimmeriken staat en niet slimmerikken. Sorry ...

En waarom

hoop jij dat ze een taalfout maken, louise? Om het tegendeel te bewijzen?

Volgens mij

heeft Louisa gelijk en moet slimmeriken met 1 K

Koentje

Zelf ben ik ook niet gelukkig met de titel, ik heb de juf al de suggestie 'extra werk' aan de hand gedaan, vooral omdat mijn jongetje al erg goed leest en ik hem niet naast zijn schoenen wil hebben. Hier thuis is het heel makkelijk, hij is goed in lezen, vriendje is goed in voetbal, beide zijn ze goed in tikkertje. Ieder heeft andere talenten, dat maakt je niet meer of minder, alleen anders.

Precies, ayla

Dat is wat ik bedoelde, slimmeriken schrijf je met 1 k. Ik erger me namelijk aan het onzorgvuldig spellen in het onderwijs, althans bij mijn kinderen op school.
Waar zou ik trouwens het tegendeel van willen bewijzen?
Ik heb de spellingregel even gecopieerd:

"Slimmeriken, monniken, viezeriken, haviken en nog meer... waarom is dat allemaal maar met één K?

Je moet op de klemtoon gaan letten. Bijvoorbeeld slimmeriken: De klemtoon valt op de eerste lettergreep dus er komt maar één K. Zo is dat ook met monniken en viezeriken. Als de klemtoon op de andere lettergreep valt komt er wel een dubbele letter, zoals bij snikken, likken, tikken..."
PS dit geldt ook voor woorden als dreumesen.

Waarom

waarom moet de map perse een naam hebben? en als je al een naam wilt kiezen kun je toch ook gewoon verdiepings of verrijkingswerk erop zetten.

Trouwens Fransien, die kinderen hebben vaak heel snel door dat ze slimmer zijn, daar maakt een titel van een map weinig in uit. Maar ze weten vaak ook heel goed dat andere kinderen weer sterker zijn in andere dingen. Mijn dochter kon al heel vroeg alle sterke kanten van alle kinderen uitleggen. Miepje is goed in tekenen, jantje is goed in voetballen en ik ben slim zei ze dan

Elisa

Dank je voor de links, daar kan ik wat mee. Zoonlief is getest met tom op emotionele leeftijd en daarbij liet hij een gemiddelde zien voor zijn kalenderleeftijd. We hebben daar specifiek om gevraagd omdat hij zo nu en dan heel jong gedrag laat zien, en zo nu en dan veel ouder. Daar kwam ook het advies vandaan om hem niet te versnellen. Ik vind het kiezen uit twee kwaden, hij heeft op zijn cognitieve niveau ook geen aansluiting, want hij speelt nog reuzegraag in de zandbak, en op zijn emotionele niveau weinig, al speelt iedereen in zijn klas best graag met hem, hij heeft een enorme bak fantasie en de meest wilde invallen.

Louisa en ayla hebben gelijk

En zie mijn eerste posting, ik schrijf slimmeriken ook met 1 k en was al verbaasd dat het door juf met 2 geschreven was. Overigens heb ik dat niet verbeterd, ik had op dat moment een ander doel voor ogen.

Lastig

Ik vind dit moeilijke materie. Is een kind eenzaam doordat het cognitief verder is en geen gelijken heeft of door nog iets anders? Ik denk een combinatie, tenminste als ik kijk naar mijn dochter. Op de basisschool lag zij erg voor. Ze had niet veel aansluiting, ondanks het feit dat er meer van die nerdjes (koosnaam van haarzelf) in de (parallel)klas zaten. Ze deed soms ook zelf onhandige dingen wat omgang met andere kinderen betreft wat afstootte zoals betweterig zijn. Ze had wel wat aansluiting onder andere een meisje dat ook dezelfde hobby heeft als dochter.
Ze zit nu in gym2 waar ook veel nerdjes zitten. Ze loopt nog steeds niet over van vriendinnen, heeft wel meer aansluiting met de klas en kan haar cognitieve ei kwijt. Je zou zeggen dat ze, nu ze tussen gelijken zit die haar beter zouden begrijpen, veel vriendinnen zou hebben maar dat is dus niet zo. En ja, dan komen haar onhandige sociale omgangsvormen om de hoek kijken. Dus ligt het alleen aan hb zijn?

Oeps

Dit moet in eenn ander draadje staan. Ik zal het cpoieren en dan kan forumbeheer deze 2 postings deleten.

Doortoetsen

Ik heb even het laatste handelingsplan erbij gepakt van september (aanvang groep 8). Dit is het Individueel Educatief Programma oftewel "De Compactor" ontwikkeld door Joseph Renzulli en Linda Smith.
Bij bijvoorbeeld Rekenen hebben ze zoon eerst de LVS Cito Rek/Wis M8 toets laten maken. Hierop scoorde hij een A. Hij maakt 2 lessen per week uit Rekenrijk mbv het Routeboekje en hij maakt alle methodetoetsen. Als verrijking/versnelling werkt hij hiernaast tot de Kerstvakantie uit Rekentijger 8a (2 lessen per week) en na de Kerst gaat hij Topklassers Wiskunde maken.
In het algemeen laten ze hem eerst de LVS Cito-toetsen maken en dan bekijken ze welke stof hij moet maken, welke stof hij kan overslaan en welke verrijkingsstof hij mag maken.
Na ieder blok maakt hij ook de methodetoets. Bij Spelling maakt hij eerst het dictee en aan de hand daarvan bepaalt de leerkracht welke stof hij moet maken. Dat kan bij bijv. Spelling ook nog wel eens stof zijn van groep 7 die hij nog niet beheerst voordat hij mag verrijken.
Ze letten er heel goed op dat er geen hiaten zijn danwel dat hij bepaalde strategieen (nog) niet goed beheerst. Hij heeft natuurlijk toch 2 jaar aan lesstof gemist en ook al is hij nog zo slim de basis moet goed zitten.
Maar hij scoort nu op bijna alle LVS-toetsen M8 een A, soms een B dus dat zit wel goed. In het volgende handelingsplan willen we dus toch meer verrijking omdat zoon het gevoel heeft dat hij niet genoeg uitdaging krijgt en niet echt meer gemotiveerd is. Hij vindt school nu erg saai. Zeker nu hij een aantal lesjesmiddagen op de middelbare school heeft meegemaakt. Hij kan niet wachten om naar het VO te gaan... De ochtend per week Plusklas vindt hij nog het leukste aan school op het moment, net als lekker met zijn vrienden omgaan.
Waar hij echt nog aan moet werken is studievaardigheden en zelfstandig werken. Hij werkt met een agenda en een weekplanning die hij zelf moet invullen en bijhouden. Daarnaast moet hij meer gaan lezen. Gelukkig begint hij lezen steeds leuker te vinden zolang het maar boeken zijn die aansluiten bij zijn interesses en zijn niveau. Iedere avond leest hij nu een halfuurtje op bed voor het slapengaan en soms moet ik hem echt dwingen om dat boek weg te leggen en te gaan slapen
Afijn, zo gaat het hier bij ons. Het gaat hier trouwens om een Montessorischool dus veel ruimte om op eigen niveau te werken maar er wordt dus wel een groter beroep gedaan op zelfstandig leren werken.

Sociaal-emotioneel

Een kind, ook een hb kind mag ook nog rustig kind zijn en moet dat ook. Het is een misvatting te denken dat ze op alle gebieden even ver (moeten) zijn. Maar ervaring en onderzoek wijst uit dat veel van deze kinderen sociaal-emotioneel zich optrekken als ze cognitief genoeg aan hun trekken komen. Eea is natuurlijk ook afhankelijk van het karakter en de sociaal-emotionele vaardigheden van het kind. Niet iedereen is sociaal-emotioneel even vaardig maar iets als doubleren bijvoorbeeld helpt daar niet bij, integendeel.
Tuurlijk is en blijft mijn zoon net 10 jaar met de bijbehorende interesses en gedragingen maar hij is zoveel gelukkiger en komt zoveel beter uit de verf als hij wordt benaderd als een jongen van zeg 13. Hij had altijd al veel meer met oudere kinderen en als ik hem nu zie omgaan met zijn vriendjes die gemiddeld 2 of 3 jaar ouder zijn dan zie ik een jongen van die leeftijd. Hij past daar gewoon naadloos tussen en ze beschouwen en behandelen hem ook gewoon als een van de hunnen, ook al is hij twee koppen kleiner Toen we op de informatieavonden en lesjesmiddag van het VO waren zag ik hem zich daar senang voelen en zelfverzekerd zijn en volkomen op zijn plek zijn. Ook al was hij een van de kleinsten (maar niet eens de kleinste of de jongste).
En ja, hij speelt ook nog rustig weleens met zijn Playmobielpoppetjes of zijn knuffels maar dat kan en mag ook. Dat is goed en niet meer dan normaal en mag ook kunnen.
Wees niet te bang voor versnellen met het sociaal-emotionele gebeuren als reden. Natuurlijk weet je helaas pas achteraf of zoiets al dan niet goed uitpakt maar na een tijdje moeite te hebben gehad om zijn balans en zijn plekje te vinden heeft het hier voor zoon bijzonder goed uitgepakt en waren het de enige juiste beslissingen. Hij zou alleen maar ongelukkiger zijn geworden in alle opzichten (sociaal-emotioneel en cognitief) als hij niet had mogen versnellen.
Die cognitieve worst had hij gewoon keihard nodig om zich aan op te trekken op alle gebieden. Dit proces staat ook heel goed beschreven in het boek van Tessa Kieboom: Hoogbegaafd, als je kind (g)een Einstein is. Daar heb ik ook veel aan gehad. Deze kinderen zijn gewoon anders. Ze denken wezenlijk anders en staan anders in het leven. Om al hun kwaliteiten en capaciteiten recht te laten doen moet je soms de standaard denkkaders en benaderingen volkomen loslaten en een sprong in het diepe wagen.

Sociaal emotioneel

Tsja, dat is waar ik nog het meeste bang voor ben, dat hij op cognitief vlak en op sociaal vlak geen aansluiting heeft. De voorsprong die hij nu heeft is al zodanig dat hij met twee vingers in de neus groep 4 kan doen, hij heeft zelfs al flink wat stof van groep 5 onder de knie. Maar zet een lekker speelse 5-jarige maar eens in groep 4 of 5, dat is mij zeker een versnelling te ver. Gisteren heeft hij met zijn vriendje (hij heeft 1 waarmee hij echt veel speelt) zijn feestje gevierd, ze zijn samen gaan klimmen in de klimhal. Dan zie je ook dat hij echt aansluiting heeft met zijn vriendje in zijn fantasie, maar wat hoe langer hoe duidelijker wordt is dat hij veel verder gaat met doordenken van die fantasie, vriendje vindt dat fantastisch en stuitert daar vrolijk op verder, maar ik kan zo slecht in de toekomst kijken of dit goed blijft gaan, of ze zoveel aansluiting houden, en niet alleen in het samen stout zijn in de klas en lekker stuiteren thuis. In de klas gaan de juffen eens kijken of hij met meer kinderen aansluiting heeft. Er is een kleuterplusklasje opgezet (wilden ze eigenlijk pas volgend schooljaar mee beginnen, maar ons jochie had dit te hard nodig en slingerde te regelmatig met eerdergenoemd vriendje in de gordijnen om handig te zijn in de klas) en ze kijken eens of hij ook aansluiting heeft met kinderen uit andere klassen die in die klas zitten. Helaas is het een klasje voor 1 uur per 2 weken, dus dat schiet niet echt op voor de dagelijkse uitdaging.
Soms wil je wel eens een glazen bol...