Idee: jaar na vmbo-t en voor keuze mbo: M-jaar

site

Van de site: "Experimenteren en beroepsoriëntatie

'Wat doet een dtp-er nou de hele dag? Sociaal-maatschappelijke dienstverlener, nooit van gehoord. ICT-er, dat is werken met computers! Juridisch, wat is dat? Ik wil iets met dieren! Techniek, maar wat het precies is? Ik wil eigen baas worden!'

'Welke mbo-opleidingen zijn er allemaal? Wat leer je allemaal? Welke vakken krijg ik, en is dat iets voor mij?'

De leerlingen maken uitgebreid kennis met beroepen en vervolgopleidingen. Denk aan veel korte snuffelstages, kijkdagdelen en proeflessen op het mbo, echte opdrachten uit het bedrijfsleven en beroepenmarkten. De leerlingen die eigen baas willen worden, krijgen een voorproefje 'ondernemen'.

Netwerken is een belangrijke vaardigheid, ook hiermee gaan de leerlingen oefenen.

Er zijn verschillende maatschappelijke organisaties al bezig met beroepsoriëntatie. Samenwerking met deze organisaties is logisch en vanzelfsprekend.'

Sorry maar dit hoort iedere leerling te krijgen op het VMBO, als dat er nu niet is moet je dát probleem oplossen, niet een nieuw probleem maken door een oplossing aan te dragen die het eerste probleem niet oplost.

Deelcertificaten en meer

@Trivia, wat betreft de deelcertificaten: leerlingen halen niet op álle vakken een deelcertificaat havo. Alleen bij (max 3) vakken waar ze goed in zijn. Ik zie het als talentontwikkeling: op je vmbo-t diploma staat bijvoorbeeld bij Engels de toevoeging: havo eindexamen Engels afgesloten met een 8.
Op sommige scholen kan dat nu al, of is dat in voorbereiding: eindexamen doen op een hoger niveau. Tijdens M-jaar krijg je die kans ook. Dat doet m.i. recht aan de sterke kanten van leerlingen.

'Sorry maar dit hoort iedere leerling te krijgen op het VMBO, als dat er nu niet is moet je dát probleem oplossen, niet een nieuw probleem maken door een oplossing aan te dragen die het eerste probleem niet oplost.'
- Het probleem dat ik signaleer is dat er ten eerste te weinig tijd en ruimte is op vmbo(-t), om dit allemaal te organiseren, naast het reguliere curriculum.
En ten tweede vind ik vooral de leerlingen ook gewoon te jong. Te jong om al zo hard te moeten nadenken en te weten wat ze willen worden. Ik gun ze een jaar extra tijd om die beslissing te nemen, te groeien en ouder te worden. Ze zijn in de derde pas 14/15 jaar!
Na de havo of het vwo zijn leerlingen gemiddeld 17 of 18 jaar. Plus dat havisten en vwo'ers makkelijker een tussenjaar kunnen doen omdat ze geen leerplicht meer hebben.

Voor mijn dochter, nu in het eindexamen, komt M-jaar te laat. Zij moet nu kiezen. Ik kan haar stevig helpen, want heb een netwerk, kan regelen dat ze hier en daar bij vrienden op het werk eens gaat kijken, ben zo brutaal om buiten de open dagen met haar op een mbo te willen kijken. En dan nog is er een grote wazige vlek, ook voor mij. Op de websites van mbo's staat lang niet alles. Ik kwam er een soort van per ongeluk achter dat als je schoonheidsspecialiste wil worden, je meestal je eigen zaak start. Had ik me niet gerealiseerd. Dat moet wél bij je passen, ondernemen. En dat weet je helemaal niet als je die leeftijd hebt. 'Lekker make-uppen', denken de (meestal) meiden. Of: 'mensen helpen'. Bij maatschappelijke dienstverlening zit veel administratie, logboeken bijhouden, behandelplannen schrijven. Dat zegt een 15-jarige zo weinig.

Ook in de politiek en in het onderwijs is de wens om de doorstroom van vmbo naar mbo te verbeteren. Ik denk dat M-jaar een goede oplossing is: 1. dat ze jong zijn én 2. voor een beter doordachte keuze van een beroepsopleiding.

Verder begrijp ik niet wat je bedoelt met 'een nieuw probleem maken'. Welk nieuw probleem bedoel je?
Als M-jaar niks voor een leerling is, hoeft hij/zij dat natuurlijk niet te doen. Er komt feitelijk een keuze bij: 1. naar het mbo, 2. naar de havo (als je dat kan) en 3. M-jaar.

rest van je leven

Ik vind wel dat er een grote nadruk is op beslissen wat je de rest van je leven wil doen, en hoe vreselijk erg het is als je de verkeerde keuze maakt. Ik zie dat zelf helemaal niet zo. Heb ook wel een aantal verkeerde keuzes gemaakt wat dat betreft, maar je leert overal van, steekt overal wel wat op. Door zo de nadruk te leggen op hoe ontzettend belangrijk die keuze is, maak je dan niet de druk juist groter? Ik ken best veel jongeren die ofwel zijn geswitcht van opleiding, ofwel 2 mbo-opleidingen hebben gedaan, ofwel doorgestroomd zijn naar hbo in een compleet andere richting, juist omdat ze doorkregen dat die mbo-opleiding het toch niet was. Maar dat was denk ik lang niet altijd te voorkomen geweest door een tussenjaar, soms kom je daar echt pas achter als je er mee bezig bent. Het is ook niet alleen het beroep dat je moet liggen, ook de manier van lesgeven op school. En soms heb je best een goed beeld van wat een beroep inhoudt, en valt het in de praktijk, na een paar weken stage, toch tegen. Dit soort dingen hoort wat mij betreft ook gewoon bij leren. Het zou zonde zijn als leerlingen na zo'n M-jaar het idee krijgen dat ze nu wel echt moeten weten wat ze willen, en dus het gevoel dat ze gefaald hebben als ze het dan nog niet weten, of als ze daarna alsnog willen switchen van mbo-opleiding.

Zo'n M-jaar lijkt me prima (hoewel ik Triva's zorg over de vrijblijvendheid wel deel, en ik me ook afvraag of het realistisch is om max 3 havo certificaten in 1/3 jaar te doen) maar keuze uitstellen door een vrij brede mbo-opleiding te kiezen met volledig besef dat je dit helemaal niet de rest van je leven hoeft te doen vind ik ook een valide optie. Iets mbo-administratiefs/secretarieels bijvoorbeeld, als je echt niet weet wat je wil, is best nuttig. Je leert daar allerlei dingen die je in meerdere latere beroepen wel van pas komen. Typen, computerhandigheid, projectmanagement, brieven schrijven, Engels. En je leert wat voor soort vakken je liggen en niet, wat voor onderwijs bij je past, wat werken op een kantoor inhoudt. Helemaal niet erg om dat te doen met de insteek "kijken of het wat is en ondertussen rond blijven kijken". Of zelfs "afmaken met de vaste bedoeling om daarna op hbo heel wat anders te gaan doen". Ik zeg niet dat het ideaal is, ik zou echt veel liever hebben dat iedereen in Nederland 6 jaar algemeen onderwijs kan volgen en ik ben het er volledig mee eens dat 15 veel te jong is om al te moeten kiezen. Maar ik vind het ook weer een ander uiterste om net te doen alsof die keuze op je vijftiende echt helemaal je leven vastlegt, en alsof een foute keuze echt vreselijk is.

voor altijd

@braam: dank voor de nodige relativering! Je hebt gelijk hoor, het is niet vreselijk erg om verkeerd te kiezen. En één beroep voor de rest van je leven is ook niet de norm. Met M-jaar wil ik de keuzedruk juist weghalen. Als de nadruk teveel ligt op 'pas op voor de verkeerde keuze' dan is dat niet goed. Lees je dat ook zo op de website of alleen hier op het forum?

Over de vrijblijvendheid: hoewel ik verwacht (en hoop) dat daar, door de opbouw van het jaar, geen hele grote problemen ontstaan, is dat ook voor mij nog geen uitgemaakte zaak. Ik ga niet zélf het jaar samenstellen, ik verzamel een club mensen die daar inhoudelijk veel verstand van hebben, mensen uit het het voortgezet onderwijs, mbo, onderwijsdeskundigen.

Nog een kleine nuancering over de havo deelcertificaten: je kiest drie vakken, en van die vakken kun je deelcertificaten halen. Lijkt me ook pittig. Maar je kunt ook kiezen om voor één vak een deelcertificaat havo te halen, één vak te kiezen dat je hebt laten vallen, maar toch examen in wil doen en één vak een jaar 'opnieuw' te doen om zo steviger in de stof te zitten, bijvoorbeeld als je net een 5.5 hebt gehaald bij het eindexamen en het is een belangrijk vak.

eens met Braam

Ik zei het zelf ook al eerder: hoe erg is het als je en 'foute' (vind ik geen juiste benaming) keuze maakt? Ik ken zat MBO'ers van mijn leeftijd (begin 40) die veel later alsnog een HBO opleiding hebben gedaan of daar nu mee bezig zijn. De motivatie om te leren is ook veel groter.

Zelf heb ik na de HAVO voor een hele brede opleiding gekozen. HEAO. Zoiets zou ik mijn kind ook adviseren als hij/zij het nog helemaal niet weet. Maar een kind kan ook voor de zorg kiezen en er na een aantal jaar achter komen dat het toch niet past. Dat is toch geen probleem? Je hebt er hoe dan ook wat van opgestoken. M.i. leer je dan meer dan een 'experimenteerjaar', maar ik realiseer me ook dat het voor sommige kinderen wel een uitkomst kan zijn. Ik vind het trouwens heel knap als een kind in 1/3 van de beschikbare tijd (want 1/3 leren en 2/3 experimenteren) 3 deelcertificaten HAVO (die 2 jaar leerstof vertegenwoordigen) kan halen.

Verder: wie van ons werkt nou nog echt precies in de baan waar hij/zij voor is opgeleid? Ik doe zelf zoiets niche dat ik na de HAVO niet eens van het bestaan wist. Mijn werk doen maar enkelen in Nederland.

precies

' Ik vind het trouwens heel knap als een kind in 1/3 van de beschikbare tijd (want 1/3 leren en 2/3 experimenteren) 3 deelcertificaten HAVO (die 2 jaar leerstof vertegenwoordigen) kan halen.'

Ik begrijp dat ook nog steeds niet en ik geloof ook niet dat ik daar een duidelijk antwoord op heb gehad.

Drie vakken (normaal 6 of 7) doe je in twee jaar. Nu doe je ze in 1/6 deel daarvan, hoe?

Braam: ' Ik zeg niet dat het ideaal is, ik zou echt veel liever hebben dat iedereen in Nederland 6 jaar algemeen onderwijs kan volgen en ik ben het er volledig mee eens dat 15 veel te jong is om al te moeten kiezen.'

Niet zo mee eens, zeker niet voor iedereen, algemeen kan voor heel veel van deze leerlingen te algemeen zijn. Veel VMBO'ers snakken naar meer praktijk, een beroepsopleiding en alleen de benodigde theorievakken ernaast (behoudens Engels en Nederlands). Mijn zoon was na 2 jaar echt helemaal klaar met biologie, geschiedenis en aardrijkskunde en nu, half vierdejaars is hij bezig met zijn stage, heeft het verschrikkelijk naar zijn zin en hoopt echt dat hij over een half jaar aan BBL kan beginnen.

Kan hoor Triva

Er zijn meer scholen waarop je een deelcertificaat in één jaar kunt halen. Soms zelfs in een half jaar.
Het ligt er maar net aan hoe de beschikbare lesuren ingepland worden.

kijk!

"Het gaat ook om de talenten die je al hebt. Er zijn veel meer vmbo’ers die op één vlak uitblinken. Nu krijgen ze kans om dat ook om te zetten in een diploma/aantekening op het diploma. Vind ik positief."

Daar ben ik het volledig mee eens. Maar daarvoor moet het complete Nederlandse schoolsysteem op de schop. Het zou mogelijk moeten zijn om elke vak op je eigen niveau te doen. Dus als je uitblinkt in Engels doe je dat op VWO niveau en andere vakken op een ander niveau. Pas dan benut je ieders talenten optimaal. In andere landen kan dat wel. Nu krijg je het diploma op basis van het niveau van je zwakste vakken.

Verder weet je nu al dat veel 15 jarigen van nu beroepen zullen uitoefenen die nu nog niet eens bestaan. Opleiding gaat niet zozeer over studienkeuze maar meer over het niveau dat je beheerst.

Het zou kunnen slagen als....

Elke je hebt een plan bedacht waarbij je uit bent gegaan van je dochter. Je gaat ervan uit dat er nog veel meer leerlingen zijn als jouw dochter. Het gezamenlijke probleem van al die leerlingen: ze moeten nog naar school (geen startkwalificatie) maar ze weten niet wat ze willen worden.

De kwestie is dat dat probleem (wat heus bekend is bij de onderwijs beleidsmakers) volstrekt ondergeschikt is (gemaakt?) aan andere problemen. Voortijdig schoolverlaten. Onduidelijke vaardigheidsniveau's. Onvergelijkbaar onderwijs op Europees niveau.

Voor al die problemen zijn er ooit op Europees niveau de Lissabon akkoorden gesloten.

Dáár is de startkwalificatie verzonnen. Dáár zijn de referentieniveau's bedacht. Dáár is de voorzet "aanval op de uitval" gegeven die vooral moet voorkomen dat leerlingen de school verlaten voordat ze gekwalificeerd zijn.

Zoek op Lissabon Akkoord en lees je in. Het is taaie materie maar alleen als je die materie kent en begrijpt kun je het mogelijk in het voordeel van je plan inzetten.

Vanuit beleidsmakers wordt sinds de akkoorden ingezet op het bestrijden van schooluitval en het halen van startkwalificaties. Binnen dat beleid bestaat het geloof dat uitstel tot afstel kan leiden. Dus wordt zittenblijven ontmoedigd en is het de bedoeling dat jongeren zo snel en soepel mogelijk doorstromen naar een diploma dat wel een startkwalificatie oplevert.

Jouw plan is in strijd met die gedachte. Het stelt het halen van die startkwalificatie een jaar uit.

Je plan zou kunnen slagen als de tussenopleiding die je wilt gaan maken op zichzelf tot een startkwalificatie leidt. In dat geval zou het een neutraal misschien wat meer theoretisch tussenjaar kunnen zijn voor leerlingen (ze hoeven nog niet te kiezen) en zou het diploma gelijk kunnen zijn aan mbo2 (geen vertraging)

Als het je lukt om dat jaar die erkenning/invulling te geven, dan is het tussenjaar niet alleen een oplossing voor leerlingen als jouw dochter, maar ook voor beleidsmakers die ook heus wel weten dat te veel leerlingen verkeerd kiezen.

Ik zou in dat kader teksten als 'de leerlingen kunnen experimenteren' vervangen door 'de leerlingen lopen verschillende stages'. Feitelijk kan het hetzelfde zijn, maar het klinkt wat meer als werk. Daar krijg je wat meer begrip voor.

startkwalificatie

@M Lavell: de startkwalificatie blijkt tot nu toe het grootste struikelblok te zijn. Ik heb ook al bekeken wat de mogelijkheden zijn om er een 'nieuwe school' van te maken, een eenjarige school. Jouw idee gaat ook die richting uit. Interessante gedachte, om alléén op de erkenning van de startkwalificatie in te zetten.

Lissabon akkoorden kende ik niet, en bij een snelle search zag ik dat op de site van de Onderwijsraad dat er een vervolg op is, de EU2020 strategie. De Nederlandse vertaalslag/advies heb ik ook gevonden. Ik ga me inlezen. Is niet flauw trouwens, het aantal bladzijdes.

Je suggestie, om er een andere invalshoek aan te geven, nl om uitval tegen te gaan, snap ik. Moet ik wel even aan wennen, want het idee achter M-jaar is anders (te jong al kiezen/voorsorteren, leerlingen de ruimte geven om te onderzoeken en ervaren). Voortijdig schoolverlaten (door verkeerde keuze, onrealistische verwachtingen) kan wel voor een deel worden tegen gegaan met M-jaar.
Ga ik dan (teveel) af van mijn oorspronkelijke idee/visie? Dit is een vraag aan mezelf.

Dank voor je reactie.

'Daar ben ik het volledig mee eens. Maar daarvoor moet het complete Nederlandse schoolsysteem op de schop. Het zou mogelijk moeten zijn om elke vak op je eigen niveau te doen. Dus als je uitblinkt in Engels doe je dat op VWO niveau en andere vakken op een ander niveau. Pas dan benut je ieders talenten optimaal. In andere landen kan dat wel. Nu krijg je het diploma op basis van het niveau van je zwakste vakken.'

Dat is er allang, dat kan gewoon.

Het antwoord is ja

Op die vraag aan jezelf weet ik het antwoord wel. Ja, dan dwaal je af. Je primaire uitgangspunt is namelijk jouw kind en alle leerlingen die op haar lijken.

De kwestie is dat je afhankelijk bent van de politieke en onderwijskundige belangen voor de levensvatbaarheid van de opleiding en de erkenning als "school" waarbinnen aan de leerplicht/kwalificatieplicht voldaan wordt.

Krijgt het die erkenning niet, dan kunnen leerlingen er niet eens naar toe.

Het is dan ook niet mijn suggestie om de uitval tegen te gaan. Eerlijk gezegd vind ik dat volkomen flauwekul binnen het Nederlandse perspectief. Maar beleidstechnisch is het een speerpunt en richt zich er alles op. Als je die gretige behoefte kunt bevredigen met een model dat ook nog meer tegemoet komt aan de noden van leerlingen als jouw dochter, dan heb je twee vliegen in een klap gevangen, of althans voor leerlingen als jouw dochter het best denkbare neergezet.

Maar het wordt niet wat jij bedacht had. Daarvoor is namelijk geen (politieke) ruimte.

precies

Wat miriam zegt stipte ik ook al aan, je bent bezig met uitstel en voor veel leerlingen komt na dat M-jaar de leeftijd van 18, stoppen met school, weer dichterbij en in ruil met wat? Een jaartje experimenteren, stagelopen en kinderen als jouw dochter die kans hebben om 1 vak op Havo-niveau te halen. Sorry maar je hebt er niets aan.

Het idee van Miriam is dan echt beter, zorg dat dat ene jaar je een startkwalificatie op MBO2 niveau brengt, maak dat een algehele brede opleiding waar de praktische vakken elke paar weken wisselen. Als je vmbot hebt gedaan heb je het theoretische niveau voor ned en engels op mbo2 al binnen.

Maar ook dat heeft nadelen: het biedt geen enkele garantie en dan kun je maar beter een foute keuze maken op MBO4 niveau zodat je wel weet wat je aankunt en wat je wil. Het is al eerder gezegd: fout kiezen hoeft helemaal niet slecht te zijn en een M-jaar biedt geen garanties over niet alsnog fout kiezen.

Ik denk nog steeds dat het probleem op het VMBO zit en dat probleem moet je niet uit het VMBO halen. Natuurlijk zijn die kinderen jong maar ook in Havo3 moeten ze bedenken wat ze willen en als je in VMBO2 kijkt naar welke vakken goed gaan en welke minder kun je niet echt een buil vallen met die keuze, daarna is nog van alles mogelijk. Zet dus in op snuffelstages, speeddates en beroepenmarkten in VMBO3 en 4. Makkelijker te organiseren ook.

strategie

Over de strategie hoe M-jaar vorm te geven, ben ik nog helemaal niet uit. Die staat niet vast. Ik ben de mogelijkheden aan het verkennen, wat kan wel, wat kan niet binnen en buiten bestaande kaders. Het kan zomaar anders worden dan wat ik had bedacht, het is ook nu nog een concept.

Er zijn nog meer creatieve ideeën om M-jaar vorm te geven: een '0 jaar' maken op het mbo, een 5 jarige vmbo-t, een 5-jarige mbo, wisselen van de vakken in het eerste en tweede jaar van het mbo, zodat het eerste jaar algemener blijft en het tweede jaar beroepsgerichter.

Ik blijf wel van mening dat kiezen op 15-jarige leeftijd te jong is. Niet voor iedereen, wel voor velen, oa mijn dochter. Zij was de aanleiding van mijn verwondering. Vanwaar die haast? Onze kinderen werken minimaal tot hun 67ste.

Triva

"Dus als je uitblinkt in Engels doe je dat op VWO niveau en andere vakken op een ander niveau. "
En jij schrijft "Dat is er allang, dat kan gewoon."

Leg eens uit? Ik ken heel veel scholen, maar geen een waar dit mogelijk is.

Waar precies te jong voor?

Wist je dat de VO raad vorig jaar ook al een vijf jarig vmbo heeft voorgesteld?
De minister was niet enthousiast. Probeer de kamerbrieven en eventueel kamerstukken (debat) te vinden. Dan kun je leren begrijpen waar de schoen wringt.

Ik denk dat het belangrijk is dat je heel concreet maakt waar je een 15 jarige vmbo verlaten precies te jong voor vindt. Te jong voor het MBO?
Te jong om te kiezen houdt geen stand om het simpele feit dat geen van de mbo opleidingen de bedoeling heeft om voor het leven op te leiden. Al het mbo beroepsonderwijs heeft een tijdelijk karakter en bovendien kun je met mbo horeca gewoon bouwvakker worden als je wil. Switchen kan en moet zelfs.
Er is niet zo heel veel mis met twee jaar onderwijs volgen in een vak dat je uiteindelijk niet gaat beoefenen. (Hoewel ik de kosten ervan voor velen wel een bezwaar vind).

Ik denk ondertussen wel dat heel wat vmbo leerlingen een stukje verder zouden kunnen komen als ze een jaar meer algemene ontwikkeling zouden kunnen volgen. Bovendien vind ik het ronduit oneerlijk dat een vmbo diploma geen startkwalificatie is. Ik vind dat het afgerond onderwijs zou moeten zijn.

Dat vijfde jaar zou ik invullen met toegepaste zaken die voor iedereen nuttig zijn.

Taal; het verbeteren van het eigen referentieniveau en/of het behalen van een referentieniveau in het Frans, Duits of Engels.
Rekenen; het verbeteren van het eigen referentieniveau en/of toegepast rekenen voor boekhouden/keuken/laboratiorium of bouw.
Een ehbo certificaat; sport en/of kinderopvang en/of reanimatie en/of bejaardenzorg.
Administratie: omgaan met overheidswebsites, huur- en arbeidscontracten.
Veiligheid: internet en veiligheid en/of voedselveiligheid en/of veiligheid thuis en op de werkvloer

Alle cursussen zou ik inrichten naar het EHBO model: online lessen, online theorie examen, praktijkdag = eindexamen. Voor elk behaald examen wordt een certificaat uitgereikt.
Je kunt als je je kwaad maakt een startkwalificatie met wel 8 certificaten halen. Of meer als je wilt.
Of je verbetert gewoon jezelf Dat is ook fijn.

Niet verplicht

Bloemetje "Leg eens uit? Ik ken heel veel scholen, maar geen een waar dit mogelijk is."
Dat ligt aan die scholen.
Van de minister en de wet mag het.
Dat hoeft dus niet veranderd te worden.

Het probleem is wel dat scholen niet verplicht kunnen worden tot het leveren van deze dienst.

inderdaad

Het mag gewoon dus er hoeft niets veranderd te worden, het heeft overigens ook weinig resultaat want een mavodiploma met 3 vakken op havo niveau geeft nog steeds geen toegang tot het HBO.

Omdat iets leren ook leuk is

Triva "het heeft overigens ook weinig resultaat want een mavodiploma met 3 vakken op havo niveau geeft nog steeds geen toegang tot het HBO."

Wat mij betreft mag het resultaat ook zijn dat een leerling het gewoon leuk vindt om meer te leren dan strikt voor het diploma noodzakelijk. Niet omdat het moet, maar omdat het kan.
Omdat leren ook leuk kan zijn.

Dat zie ik ook als voordeel van dat 5e vmbo jaar dat ik schetste.
Gewoon een beetje beter worden.

miriam

Ik bedoelde daarmee de discussie dat als je het loslaat de vraag is wanneer je een mavo-diploma hebt of een havo-diploma. Zodra je 1 vak op een lager niveau aflegt haal je daar een diploma mee dus eisen dat vakken op een hoger niveau gedaan kunnen worden is inderdaad fijn voor de leerling maar de overheid wil geen discussie aan of VWO met 1 vak op Havo-niveau bijv toch toegang geeft tot de universiteit.

ik ben dus tegen 5 jaar VMBO, veel te algemeen, zeker als het vijfde jaar een soort verlenging van de onderbouw wordt, dus meer algemeen.

Triva

"Het mag gewoon dus er hoeft niets veranderd te worden"

Behalve dan dat scholen het wel mogelijk gaan maken. Tot die tijd heb je er als leerling helemaal niets aan dat dit 'gewoon al lang kan'.

"overigens ook weinig resultaat want een mavodiploma met 3 vakken op havo niveau geeft nog steeds geen toegang tot het HBO."

Nee, maar je bent wel beter geworden in een bepaald vak. En dat is leuk en/of nuttig. De middelbare schol mag best iets meer zijn dan 'de kortste weg naar een vervolgopleiding'.

Ik ben voor meer tijd voor algemeen

Ik ben voor meer algemeen. Ik begrijp niet waarom leerlingen die "beter" toegerust zijn op leren meer jaren instructie op algemeen niveau krijgen dan leerlingen die minder zijn toegerust.
Ik vind dat een soort van omgekeerde wereld.

Uiteindelijk wordt iedereen geacht om te kunnen gaan met taal, overheidswebsites, voedselveiligheid en arbeidscontracten. Startkwalificaties en referentieniveaus hebben dat soort algemeenheden ook als uitgangspunt.

Dus een 5e jaar vind ik eigenlijk heel logisch en dan zeker als je die algemene vakken kunt doen die je bij het behalen van een certificaat op mbo dan niet meer hoeft te doen.
Ik vind wel dat dat 5e jaar een sk moet opleveren.

Als de modellen van het Lissabon Akkoord gevolgd zouden worden dan zou vmbo k/t al een SK op moeten leveren omdat het vervolgonderwijs bij mbo3 begint.
Mbo-2, die startkwalificatie, hebben ze al gehad.

Voor leerlingen van de lagere niveaus geldt dat niet (zij beginnen op mbo 2) maar zij zouden in dat 5e jaar dat niveau wel kunnen bereiken.

precies

Maar dat is uiteindelijk wel wat ik bedoel. Dat je om Frans te studeren niet perse wiskunde op VWO niveau hoeft te hebben gedaan. Of als je een kei bent in beta vakken op VWO niveau (8+) je niet per se Nederlands op VWO niveau hoeft te hebben gedaan. Zeker als je een Engelstalige studie gaat doen. Nu word je afgerekend op je slechtste vak ipv op je talenten.

Wellicht zou het beter zijn om VMBO-t 5 jarig te maken, met startkwalificatie. Meer theoretische bagage. En VMBO basis en kader 4 jarig, ervan uitgaande dat deze kinderen liefst zo snel mogelijk met een gerichte opleiding aan de slag willen.

Verschil in leerjaren

‘Ik ben voor meer algemeen. Ik begrijp niet waarom leerlingen die "beter" toegerust zijn op leren meer jaren instructie op algemeen niveau krijgen dan leerlingen die minder zijn toegerust.
Ik vind dat een soort van omgekeerde wereld.’

Dit was exáct ook mijn verwondering! De gemiddelde leerling krijgt 4 jaar middelbare school en de slimste leerling 6 jaar. Dat vind ik nog steeds raar.

Vijfjarige vmbo-t

Met de vijfjarige vmbo-t begon ik het idee van M-jaar. Dat idee is al vaker geopperd en ook afgeschoten door de politiek. Toen dacht ik: dan kan het wellicht een keuze zijn, een jaar op vrijwillige basis, via ‘slinkse wegen’. Makkelijk en sneller te realiseren dan een politieke verandering.

Daar vergis je je

Bo "Dat je om Frans te studeren niet perse wiskunde op VWO niveau hoeft te hebben gedaan."
Wel, althans wel die wiskunde die bij het profiel CM hoort.
Wiskunde hoort bij het leven en dus bij de taal. Het is wel handig als je je er tot op zekere leeftijd in het Nederlands in verdiept hebt voordat je er in het Frans mee geconfronteerd wordt.
Bovendien hoort bij studeren ook altijd onderzoek en daar komt ook wiskunde bij kijken.

Dus ook voor geschiedenis moet je wiskunde tot op zekere hoogte in je mars hebben.

Iedereen blij

"Met de vijfjarige vmbo-t begon ik het idee van M-jaar. Dat idee is al vaker geopperd en ook afgeschoten door de politiek."

Precies.

Overigens is een vijf jarig mbo ook al eens voorgesteld. En ook het aan elkaar plakken van vmbo en mbo2 waardoor je een zesjarige opleiding krijgt.

"de politiek" wil dat niet. Vergis je trouwens niet: die politiek bestaat niet alleen uit politieke partijen maar ook uit lobbygroepen uit het onderwijs zelf en uit het bedrijfsleven.
Het MBO heeft een hele sterke lobby groep. Het MBO is voor een deel in handen van het bedrijfsleven. Ze betalen mee. Het is voor die sector vrij eenvoudig om politieke druk uit te oefenen: doe wat we willen anders betalen we niet/minder. Het MBO wil de leerlingen - de inkomsten - van het vmbo. Men wil die leerlingen (en dus de inkomsten) niet afstaan aan het vmbo.

Het mbo zelf wil trouwens best de opleiding verlengen, zie https://www.nu.nl/carriere/5003420/voorzitter-mbo-raad-pleit-meer-mbo-studenten.html Maar het belang is logisch. Het is een sector als elke andere. Men wil groei. Krimp is een veeg teken.

De overheid laat zich afrekenen door de cijfers van OESO en natuurlijk de begroting. Nog langer leren kost punten op de OESO schaal en geld op de begroting.

Dat M jaar kan wat worden als iedereen er beter van wordt: de overheid, het vmbo en het mbo. Laatste in de rij zijn dan logischerwijs de leerlingen. Feit is dat ze naar school moeten. Hoe die school eruit ziet hangt niet af van wat zij willen, maar van wat anderen bereid zijn te leveren.