De schoolcarrière van je kind ligt vaak al op 11-jarige leeftijd vast.
Ze zijn nog maar nauwelijks aan het puberen of Nederlandse kinderen worden al ingedeeld: vmbo, havo of vwo. Dat blijft niet zonder gevolgen. De oorzaak (en de oplossing) hiervan ligt in ons onderwijsstelsel, laat ik samen met collega Bram Eidhof zien.
De schoolcarrière van je kind ligt vaak al op 11-jarige leeftijd vast. Dat kan anders
Als ik in Nederland was opgegroeid, was ik nu misschien behanger geweest, zei de internationaal vermaarde onderwijswetenschapper John Hattie een paar weken geleden. ‘Of moordenaar, uit pure frustratie.’
Nederlandse scholen delen hun leerlingen al uitzonderlijk vroeg in op niveau, oordeelde hij in dagblad Trouw. Voor kansarme kinderen pakt dat vaak nadelig uit. Zij belanden op een laag onderwijsniveau en slagen er nauwelijks in om op te klimmen.
Terwijl ze dat misschien wel zouden kunnen. Kansenongelijkheid, noemen we dat. 'Jullie,' zei Hattie, ‘zijn het enige land ter wereld dat claimt dat je op twaalfjarige leeftijd kunt inschatten wat een kind kan en wil als hij dertig is. Na hun twaalfde beleven kinderen nog zoveel groeispurten.’
Tot op zekere hoogte valt die kansenongelijkheid in het onderwijs niet te vermijden. Sommige ouders zijn nu eenmaal beter in staat om de onderwijsloopbaan van hun kinderen te ondersteunen. En de onderwijswereld kan niet alle maatschappelijke problemen oplossen.
Maar het onderwijs zou wel zo veel mogelijk gelijke kansen moeten bieden aan leerlingen - ongeacht het milieu waar ze uit komen.
Een achterstand? Die haal je in Nederland niet zomaar in
Dat is geen omstreden idee: bijna alle politieke partijen denken er zo over. Toch gaat het daar vaak mis.
Onderzoekers van Michigan State University en de OECD lieten eind september zien dat het Nederlandse onderwijs er nauwelijks in slaagt om ongelijkheid tegen te gaan.
Volgens dit onderzoek naar verschillende onderwijssystemen in alle 34 OESO-landen is dat van Nederland het minst succesvol in het verminderen van ongelijkheid. Ter vergelijking: Slovenië en Chili zijn ook OESO-landen.
Kortom, in ons land word je als gemiddelde leerling uit een ‘lager’ sociaal-economisch milieu, ondanks je talent en inzet, twee keer benadeeld: door het nest waarin je bent geboren én door je school. Terwijl die je juist zou moeten verheffen.
Zelfs in notoir ongelijke landen als de Verenigde Staten en Mexico slaagt het onderwijs er beter in sociale ongelijkheid te verminderen, ook al is de totale ongelijkheid daar vanwege buitenschoolse factoren groter.
De onderzoekers van Michigan State University en de OECD concluderen dan ook: het onderwijs als ‘grote gelijkmaker’ is vooralsnog een mythe - vooral in Nederland. Niet alleen achterstandsleerlingen en laatbloeiers hebben daar direct last van. Uiteindelijk laat de hele Nederlandse samenleving potentieel onbenut.
Waarom slaagt ons onderwijsstelsel er zo slecht in alle leerlingen gelijke kansen te geven?
Kansenongelijkheid begint al vroeg
Natuurlijk, dat leerlingen met bemiddelde ouders extra huiswerkklasjes kunnen volgen, draagt bij aan sociale ongelijkheid. Maar het probleem zit veel dieper: kansenongelijkheid vanaf jonge leeftijd is fundamenteel verankerd in ons onderwijsstelsel. Het zit niet op één plaats, maar wordt veroorzaakt door een opeenstapeling van hindernissen. Vooral achterstandsleerlingen lopen daar tegenaan.
In die zin is de kansenongelijkheid in het Nederlandse onderwijs te vergelijken met de oude Chinese executiemethode death by a thousand cuts: geen enkele snee is dodelijk, maar samen hebben ze wel een fataal effect. Zo zorgen veel kleine knelpunten er in ons onderwijs voor dat achterstandskinderen en laatbloeiers geen eerlijke kans krijgen om zich te ontplooien.
Vaak gaat het al mis op de voorschoolse opvang. Die is van oudsher vooral bedoeld als opvang: een plaats waar je je kinderen achterlaat zodat je naar je werk kunt. Aandacht voor taal- en sociale ontwikkeling is er nauwelijks. Dat is nadelig voor achterstandsleerlingen, want kinderen leren juist op jonge leeftijd snel en makkelijk taal en andere vaardigheden. Bij gebrek aan aandacht voor zulke vaardigheden lopen achterstandsleerlingen dus al heel vroeg taal- en leerachterstanden op.
De achterstand van die kinderen wordt alleen maar groter als ze terechtkomen op een basisschool die sterk etnisch en sociaal gesegregeerd is. Bovendien blijkt dat kinderen van laagopgeleide ouders een veel grotere kans hebben een lager middelbareschooladvies te krijgen. Zelfs wanneer ze dezelfde CITO-score hebben als kinderen van hoogopgeleide ouders.
Op je twaalfde word je al ingedeeld op niveau
Zulke leerachterstanden zijn des te problematischer omdat Nederland zijn leerlingen, zoals onderwijswetenschapper Hattie al opmerkte, rigide indeelt op niveau. En dan nog op uitzonderlijk lage leeftijd ook. Niet alleen achterstandsleerlingen, ook laatbloeiers en mogelijk jongens hebben daar last van.
Op twaalfjarige leeftijd persen we kinderen in drie eenheidsworsten: vmbo, havo en vwo. Overstappen is nauwelijks mogelijk. Tegelijkertijd ontmoedigen scholen en de overheid het ‘stapelen’ van diploma’s. De maatschappij bepaalt dus al op je elfde welk schooldiploma je later zult halen.
Dat leerlingen geen tweede kans krijgen, is niet alleen onrechtvaardig voor kinderen uit zwakkere milieus en laatbloeiers. Het leidt er ook toe dat veel talent en motivatie verloren gaat. Onderzoek van sociologe Mieke van Houtte liet laatst al zien: zodra leerlingen in het voorbereidend beroepsonderwijs terechtkomen (een niveau zonder veel aanzien), voelen ze ze zich niet nuttig.
Op de lange termijn betalen wij allemaal de sociale en economische kosten van de gemiste kansen in ons onderwijsstelsel. Juist nu in onze samenleving de kenniseconomie steeds belangrijker wordt, kunnen wij het ons niet veroorloven grote groepen geen eerlijke kans te geven. Daarom: maak kansengelijkheid op de korte termijn een speerpunt van ons onderwijsbeleid. Er kan al veel verbeteren als we de grootste knelpunten wegnemen. Daar hoeft het onderwijssysteem niet eens grootschalig voor op de schop.
De eerste reflex in het onderwijsdebat is vaak om bij ouders en docenten te beginnen. Zij hebben immers de grootste invloed op de samenstelling van een school en op het onderwijs.
Politici zien het vaak als een kwestie van keuzevrijheid: hogeropgeleide ouders zouden hun kinderen niet alleen naar witte, categorale gymnasia moeten willen sturen. En gymnasia zouden ook in andere vijvers moeten vissen. Minister Bussemaker laat nu onderzoeken of het slim is om kinderen met een achterstand naar een buitenschools huiswerkklasje te sturen. En docenten zouden beter moeten differentiëren, oftewel: ieder kind op maat moeten uitdagen.
Maar wie gelooft dat die maatregelen gaan helpen, doet voorlopig aan wishful thinking. Over de hele wereld laten hogeropgeleide ouders al jaren zien dat ze het (vermeende) belang van hun eigen kind centraal stellen – ook als ze daarmee segregatie en kansenongelijkheid in de hand werken. En uit onderzoek is gebleken dat de meeste docenten in het voortgezet onderwijs nog altijd moeite hebben om kinderen op niveau uit te dagen.
Hoe het onderwijsstelsel gelijke kansen kan bieden
Als we Nederlandse kinderen gelijke onderwijskansen willen geven, moet niet het individu veranderen, maar het onderwijsstelsel. Daarom: zes suggesties.
1: Zorg dat je op de kinderopvang al begint met leren
Er moet veel meer aandacht komen voor de zogenoemde ‘stimulerende voorschoolse kinderopvang ’. Denk aan taalverwerving (woordenschat en goed leren spreken) en sociale ontwikkeling. Zeker voor achterstandsleerlingen is het belangrijk dat ze op jonge leeftijd, als hun hersenen zich het meeste ontwikkelen, zo veel mogelijk blootgesteld worden aan ‘rijke stimuli’.
Spelen met andere kinderen, bijvoorbeeld. Jonge kinderen van hoogopgeleide ouders hebben al voor ze ooit voet hebben gezet in een school duizenden woorden meer gehoord dan achterstandskinderen. Zo bouwen de kinderen van hoogopgeleiden een voorsprong op die nog moeilijk in te halen is.
Experts bevelen al lange tijd aan om ‘integrale kindcentra’ op te richten: centra waarin zulke stimulerende kinderopvang toegankelijk en goedkoop georganiseerd kan worden. Die moeten er nu eindelijk eens op grote schaal komen, zeker in achterstandswijken.
2: Deel kinderen pas later in op niveau
De scheiding naar niveau op de middelbare school moet later plaatsvinden en vooral flexibeler worden. Dat kan door leerlingen van verschillende niveaus zo lang mogelijk in één klas te houden. We weten dat zwakkere leerlingen daar veel baat bij hebben, terwijl sterke leerlingen geen nadeel hoeven te ervaren. Brede brugklassen, waarin leerlingen van verschillende niveaus nog twee jaar bij elkaar zitten, verdwijnen helaas in hoog tempo uit ons onderwijs. De overheid kan dat tegengaan door scholen beleidsmatig of financieel te prikkelen om hun klassen diverser te maken.
3: Zit leerlingen niet dwars als ze het hogerop zoeken
Scholen mogen niet bestraft worden als een ‘twijfelleerling’, die ze de kans hebben gegeven om een hoger niveau te proberen, daar niet in slaagt. Ze zouden juist beloond moeten worden als een leerling een diploma ‘boven zijn schooladvies’ haalt. En ze moeten leerlingen zo veel mogelijk de kans geven om door te stromen naar een hoger niveau.
4: Maak de hele middelbare school flexibeler
Ook na de brugklas moet ons onderwijs veel flexibeler worden. Dat geeft achterstandsleerlingen een tweede kans hun optimale niveau te bereiken. Doorstromen naar een hoger niveau, een tussenjaar, en stapelen van diploma’s - dat moeten we aanmoedigen. Leerlingen zouden vakken eerder moeten kunnen afsluiten, zodat ze meer aandacht kunnen besteden aan stof waar ze moeite mee hebben. Als ze een aantal vakken op een ander niveau kunnen volgen, hoeven ze niet op hun slechtste vak afgerekend te worden.
5: Zorg voor meer brede scholengemeenschappen
Als we leerlingen de kans willen geven om flexibeler met hun schoolniveau om te gaan, moeten er meer brede scholengemeenschappen komen. En dus minder aparte vmbo-, havo- en vwo-scholen. En zoals de socioloog Herman van de Werfhorst al voorstelde , moeten leerlingen van verschillende niveaus elkaar juist blijven ontmoeten in lessen van sociale vakken, zoals maatschappijleer of gymnastiek.
6: Verspreid achterstandsleerlingen over basisscholen
Scholen die veel achterstandsleerlingen hebben, zijn geen goede omgevingen om van een leer- of taalachterstand af te komen. Bij een ‘zwarte school’ denken we al snel aan etniciteit. Maar wat vaak de doorslag geeft, is de de sociaal-economische samenstelling van de klas. In gemengde scholen trekken achterstandsleerlingen zich op aan de andere leerlingen. Daarom moeten we achterstandsleerlingen ook actief over (basis)scholen verspreiden.
Verder moeten meer ‘gemengde’ scholen financieel beloond worden. Zo stimuleren we de spreiding van achterstandsleerlingen. Daarnaast werken in ons land de hoogst opgeleide en best betaalde docenten in de vwo-bovenbouw - op relatief ‘makkelijke’ scholen dus. Maar we moeten onze beste docenten juist inzetten waar ze het meeste kunnen betekenen: op achterstandsscholen en op kinderdagverblijven. Zo verminderen we kwaliteitsverschillen tussen sterke en zwakke scholen.
Den Haag ontloopt zijn verantwoordelijkheid
Dat scholen weinig doen om ongelijkheid tegen te gaan komt door de scholen zelf, maar ook door de politiek. Neem de commissie-Dijsselbloem: die stelde in 2008 vast dat pogingen om het Nederlandse onderwijsstelsel te veranderen vaak mislukken. Sindsdien rust er in Den Haag op alles dat ook maar riekt naar veranderingen in het onderwijsstelsel een volstrekt taboe.
Jammer, want zo ontloopt de politiek op het gebied van kansenongelijkheid haar verantwoordelijkheid. Het aanpakken van die knelpunten is een taak voor de staatssecretaris en de minister: zij moeten zich hier verantwoordelijk voor voelen.
Ondertussen stuurt Den Haag al jaren de verkeerde kant op. CITO-scores en andere gestandaardiseerde tests zijn bijvoorbeeld minder belangrijk geworden voor het schooladvies. Terwijl juist achterstandsleerlingen zulke objectieve toetsing goed kunnen gebruiken.
Ook bij de schoolbesturen gaat het mis. Het aantal scholengemeenschappen neemt af, terwijl het aantal ‘gescheiden’ scholen toeneemt. In Maastricht bijvoorbeeld, zijn er sinds kort zelfs alleen nog aparte vmbo-, havo- en vwo-scholen. En in plaats van dat leerlingen pas op latere leeftijd worden ingedeeld op niveaus, vormen steeds meer basisscholen nu al aparte klasjes voor sterke leerlingen. Begrijpelijk, maar zo voeren scholen wel langzaam maar gestaag verborgen systeemwijzigingen door. Zonder dat we als maatschappij discussiëren over de gevolgen voor achterstandsleerlingen en de maatschappij als geheel.
De cijfers bewijzen dat de nood hoog is: alleen al in het basisonderwijs waren er vorig jaar tenminste 150.000 achterstandsleerlingen en laatbloeiers. Ook zij verdienen een eerlijke kans, juist op scholen. Iedere politieke partij zou zich daarover moeten opwinden. Want uiteindelijk is het in het belang van ons allemaal dat ieder kind een eerlijke kans krijgt.
Dit artikel schreef ik samen met collega Bram Eidhof .
Zwarte scholen
Mijn kinderen hebben nog heel lang op zwarte scholen gezeten. In Amsterdam doen die het vrij goed, het is niet allemaal treurnis.
Opstromen
Ik denk dat ook meespeelt dat veel zaken nogal ingewikkeld zijn geworden. Vroeger kon je als beetje bijdehand kind nog wel zelf zien op te stromen. Nu is het met allemaal regeltjes en voorwaarden, en financiering, een stuk lastiger. Ook voor volwassenen.
Maar het helpt zeker, en in dat opzicht is er gewoon verschil, als je als ouder meer grip hebt op het onderwijs aan je kind. En je zou willen dat er op scholen ook meer naar de kansen van kinderen gekeken wordt. En natuurlijk gebeurt dat ook, maar net als bij ouders zijn scholen daarin ook wisselend van kwaliteit. En afhankelijk van persoonlijke vaardigheden.
Ik heb wel het idee dat in mijn tijd die dingen makkelijker waren. Overigens ook nog wel na mijn tijd. In mijn tijd was blijven zitten heel normaal en geaccepteerd. Je hoefde dan echt niet af te stromen.
Ook doorstomen was makkelijker. Je kon gewoon na je havo examen alsnog besluiten om VWO te gaan doen (of na de mavo naar de havo). Bij mijn nicht in de klas (= nu eind dertig) was de helft van de geslaagde mavisten naar de havo gegaan. Mijn nicht besloot pas ergens in de zomer dat ook maar te gaan doen.
Nu moet je minstens een 7 staan op sommige scholen en je vakkenpakket al van te voren kiezen.
Daarnaast heb ik zelf het idee dat het vroeger makkelijker was om zaken informeel te regelen.
jaina
Er bleven vroeger ook heel veel mavisten stranden in havo 4 en dan doe je drie jaar over de havo. In die tijd kun je ook een beroepsopleiding hebben gedaan. Een 7 gemiddeld vind ik niet hoog. Vaak heb je al een vak te weinig en je hebt nu de kernvakkenregeling. Men zegt dat je bij een niveau hoger gemiddeld 1,5 punt omlaag gaat dus die 7 vind ik maar magertjes want met gemiddeld een 7 kun je dus ook zesjes hebben. Daarbij: dan heb je eindelijk je havodiploma en dan moet het hbo nog. Iets waarvan veel mensen al zeggen dat dat al vaak genoeg lastig is voor havisten.
Mara/AnneJ
"Even ter verdediging van Femke Halsema: haar kinderen begonnen wel op een gemengde school, ergens in een buitenwijk van Amsterdam."
Is bekend, maar was kennelijk toch niet goed genoeg. Zie je vaker in die kringen: dat bepaalde principes niet voor anderen gelden.
AnneJ: ik zeg nergens dat het kommer en kwel is. Sterker nog: gezien de populatie en achtergrond van de kinderen doen zwarte scholen het heel goed. Maar toch willen die witte ouders niet..
Hoe je dat ombuigt? Alleen door te verplichten ben ik bang. En dat kan ook niet.
Maar hoe krijgen we nu verandering?
We zitten hier met een hoop kennis, allemaal moeders en een enkele vader die een hoop ervaring hebben en in veel gevallen wel ergens tegenaan gelopen zijn.
Hier hoor ik veel geluiden die juist voor flexibeler examens zijn, certificaten op hoger niveau, meer les op het eigen niveau. Hoe kunnen we die plannen op de juiste plaats achterlaten zodat er daadwerkelijk iets mee gedaan wordt?
Overigens aan een school vragen is afgewezen worden, die zitten niet te wachten op verandering, zeker niet als het van hen een andere manier van werken vereist.
Jamie
Natuurlijk bleven er mensen zitten. Dat mocht namelijk ook nog. Je mocht ook nog eens veel langer over je studie doen. Of een tweede studie doen na je eerste studie voor hetzelfde collegegeld. En switchen van studie was ook makkelijker.
Ja, dan deed je nog eens drie jaar over de havo. is dat dan erg? Als je dat liever deed dan een beroepsopleiding? Sommige kinderen deden liever havo en dan een opleiding volgen dan gelijk een mbo opleiding kiezen. Prima als je een andere keuze maakt maar wel fijn als die keuze er gewoon is.
Em als je met een 5,5 geslaagd was kon je gewoon naar de havo (mocht je dat willen)
Het is nu vast allemaal veel efficienter maar er is minder ruimte om wat te experimenteren of vast te lopen. En met name voor laatbloeiers, voor kinderen die niet weten wat ze willen of die pas veel later hun motivatie ontdekken is dat heel fijn.
Jaina
Ik vind een laatbloeier iets heel anders dan iemand die gewoon geen mbo opleiding wil doen en dan maar havo kiest maar daar eigenlijk het niveau niet voor heeft en dus 7 jaar over de havo doet. Dikke kans dat die persoon ook het HBO niet haalt en wat dan? Een laatbloeier komt er wel, daarvoor hoef je de stap om van mavo naar havo te gaan niet nog lager te maken. Je kunt die laatbloeier beter naar het MBO sturen zodat die een betere keuze kan maken op het HBO. Niet weten wat je moet kiezen op het MBO en dan maar voor havo kiezen heb ik niet zo begrepen. Je kunt met bijna elke mbo4 opleiding aan het HBO beginnen.
Nee, ik ben er geen voorstander van dat je bijna gratis een tweede studie mag doen, ik vind dat men beter voor de mbo'ers moet zorgen en dat daar het geld naar toe moet. Het MBO zit ontzettend slecht in elkaar.
Jamie
Het verschil tussen een MBO opleiding en de havo is dat je bij een MBO opleiding toch al voor een bepaalde richting moet kiezen. De havo is veel algemener. Als je dus nog niet weet wat je wil doen dan is havo misschien wel een betere keuze. Sommige 16 jarigen hebben echt nog geen idee wat ze willen en dan is 2 jaar havo (of 3 jaar mocht je blijven zitten) misschien wel een betere keuze.
Ja, je kan met MBO naar HBO en die opleidingen hoeven inderdaad niet op elkaar aan te sluiten. Echter het blijkt dat havisten het vaak een stuk beter doen op het HBO dan MBO'ers. Zeker als de aansluiting tussen de MBO opleiding en de HBO opleiding niet goed is. Als je MBO opleiding X gaat doen en daarna HBO opleiding X dan heb je vast een goede aansluiting maar als je daarna HBO Y wil doen wat echt heel anders is dan is die aansluiting slechter. Natuurlijk kan en mag het wel maar in de praktijk blijkt dat de aansluiting met de havo dan beter is. Dat kan een reden zijn om juist voor havo te kiezen.
Van mij mag je kiezen wat je wil verder en ik heb er helemaal geen problemen mee als mensen heel verkeerd kiezen en een of twee jaar verliezen. Ik vind dat er alle ruimte moet zijn voor zulke expirimenten. Van mij mag je eindeloos studeren en opleidingen volgen. Maar daar denkt de overheid heel anders over.
Ik vind kiezen voor havo dus helemaal geen slecht plan als je nog niet zo weet wat je eigenlijk wil. Havo is een stuk algemener.
Maar bovenal vind ik dat die keuze gewoon vrij en flexibel moet zijn ook als je niet helemaal de juiste cijfers, het juiste profiel en het juiste advies hebt.
hoe lang dan?
'Maar bovenal vind ik dat die keuze gewoon vrij en flexibel moet zijn ook als je niet helemaal de juiste cijfers, het juiste profiel en het juiste advies hebt'
En hoe lang moeten scholen dan flexibel blijven? Het lijkt me niks als je kinderen met te lage cijfers, een verkeerd profiel én een verkeerd advies zes jaar lang moet meesleuren in een te hoog niveau. Nog los van het effect dat dat op de andere kinderen heeft, die wel dat niveau aan kunnen.
Jamie
Vergis je niet dat het in sommige kringen echt not done is om naar het MBO te gaan. Die kiezen echt liever voor Havo en dan HBO of soms nog VWO om naar de universiteit te kunnen. Hoe lang ze erover doen maakt ze niet uit, want er is altijd nog Luzac.
Ik denk echt dat dat nog een flinke groep mensen is (al zullen ze het zo nooit zeggen, maar hun kinderen op een ROC???)
Injel
Dat met lage cijfers, verkeerd profiel en advies sloeg alleen op de overgang tussen mavo/havo en havo/vwo. Ik vind dat je net als vroeger ook gewoon met 6 vakken en een 6 gemiddeld door zou moeten mogen stromen naar de havo mocht je dat willen. In elk geval zou je die kans moeten krijgen.
Ik ben er ook wel een voorstander van om dat in groep 8 ook toe te passen. Goed dan zijn je cijfers misschien niet fantastisch maar je wil wel graag havo proberen. Dan zou dat moeten mogen. Motivatie is ook belangrijk. Gewoon iets meer flexibiliteit.
Ik vind verder niet dat je vervolgens 6 jaar op de havo zou moeten blijven als blijkt dat je het echt niet aan kan. Dan kan je in overleg afstromen. Maar blijven zitten zou ook een reele optie moeten kunnen zijn. Een leerling zou de keuze moeten hebben tot een jaar blijven zitten of af te stromen. Mocht na een keer blijven zitten alsnog blijken dat het niet gaat dan kan je alsnog afstromen. En als je in de onderbouw bent blijven zitten en je blijft in de bovenbouw nog een keer zitten dan zou dat ook moeten mogen. Tenzij je natuurlijk af wil stromen. Die mogelijkheid moet er ook gewoon blijven.
En verder
Ben ik zelf zeer dankbaar voor het speciaal onderwijs waar, uiteraard ook uit noodzaak maar toch, kinderen meer kansen krijgen en meer mogelijk is.
Die creativiteit zou je alle kinderen toewensen. Voor een deel zou dat best kunnen zonder extra kosten maar gewoon wat regels buiten werking stellen.
Krullevaar en Jaina
Die mensen die moeite hebben met een ROC hebben dat ook met het VMBO. Verder is dit juist een argument voor wat ik zeg: verbeter het MBO! Ik geloof er niet zo in dat kinderen die zesjes/zeventjes halen op de MAVO het op het HBO beter gaan doen als ze eerst havo doen dan dat ze eerst MBO doen. De leerlingen die van de havo komen en het hbo niet halen zijn gewoon dezelfde soort leerlingen als de leerlingen die van het MBO komen en het HBO niet halen. De havisten die wel het HBO halen zitten gewoon qua leren dicht tegen het VWO aan. De MBO'ers die het HBO halen zijn gewoon leerlingen die ook wel de havo hadden kunnen doen om gewoon goed kunnen compenseren op het praktische deel.
En nee, geld moet naar het MBO, niet naar een tweede studie of zeven jaar doen over mavo en havo. Natuurlijk mag een leerling blijven zitten, geen enkel probleem mee, maar de havo doen na niet al te beste resultaten op de mavo vind ik geen goed plan. Iemand die mavo-examen doet is gemiddeld een jaar of 16, heeft tijd zat gehad om wakker te worden, een beetje uit te puberen en op te drogen en in het vierde jaar te laten zien dat je wel wat kunt en dat je het niet meer met zesjes hoeft te doen. Dus wil je naar de havo? Deur open maar laat dan ook even zien wat je kan!
Wisselende prestaties
Sommige kinderen gaan als een speer vooruit. Veel kinderen hebben toch wisselende leerprestaties. Dat kan te maken hebben met motivatie, de energie die lichamelijke en geestelijke groei soms een periode kost. De sociale ontwikkeling die ook kan afleiden, kinderen hebben ook hobbies en beginnen te werken, dat kan ten koste gaan van alle energie naar school en is toch belangrijk voor hun ontwikkeling. Maar ook de omstandigheden en de mensen op school waar sommige kinderen meer gevoelig voor zijn. Het is een mix. Je kunt wel resultaatgericht eisen dat alle kinderen een bepaalde zelfde ontwikkeling doormaken maar dat is toch niet de realiteit. Dus nee, ik ben niet voor teveel voorwaarden en regeltjes en laat maar zien.
Ik vind wel dat er nog veel verbeterd kan worden aan het MBO. Maar ook daar zie ik meer in het verbeteren van de kwaliteit en de werkomstandigheden van de leerkrachten dan allerlei andere regelgeving en omstandigheden.
Jamie
Ik ben het helemaal met je eens, maar imagoverandering is een van de moeilijkste dingen om te bewerkstelligen. Geld is alleen niet de enige oplossing, voor een deel zit het ook in de motivatie en uitstraling van de leerlingen. Zo reeel moet je ook zijn. Mijn buurvrouw geeft les op een ROC in de wijk en doet buiten de wijk haar boodschappen. Puur om haar leerlingen te ontwijken, want dat zijn niet allemaal schatjes. En het is nog wel een verpleegkunde opleiding met voornamelijk meiden(!)
Ben het niet met je eens wat betreft het opwerpen van drempels. Ik vind dat iedereen die dat wil de kans moet krijgen. In elk geval om het een jaar te proberen. Sommige kinderen zijn een meester geworden in het behalen van zesjes.
Krullevaar
Ja, maar moet je die meesters dan belonen? Kun je niet beter vanaf de brugklas de kinderen belonen die het niet met zesjes doen zodat die zesjesmensen DRIE jaar de tijd hebben om dat over te nemen? Lijkt me meer dan genoeg.
Verder geloof ik niet in zesjesmensen, de vijfjesmensen blijven zitten en de zeventjes zijn er ook gewoon en de achtjes stromen door. Er bestaan geen pubers die voor elk vak bewust zesjes kunnen halen en als die er zijn zijn ze zo slim dat ze met gemak naar achten kunnen door gewoon eens wat te gaan doen en leren. Laten zien dus dat je het waard bent om op te stromen! Ze hebben al vier jaar de kans gehad en blijkbaar is dat voor alle andere landen genoeg want 15 is wel de maximale leeftijd lees ik dat kinderen op hetzelfde niveau blijven.
oja
Het is niet de bedoeling dat je het imago gáát veranderen maar gewoon eens zorgt dat er goed les wordt gegeven op het MBO, voorbeelden van dramatische omstandigheden genoeg alleen al hier op het forum. Begin eens met een hoger salaris voor leerkrachten aan MBO en VMBO en dan zijn er nog stappen zat te zetten. Zaken die op HBO en uni heel gewoon zijn zijn een drama op het MBO begrijp ik. Verder zijn er natuurlijk probleem ROC's maar in een groot deel van het land gaat dat prima, die leerlingen die problemen geven zijn waarschijnlijk ook problemen geweest op het VMBO.
Jamie
In de VS gaan alle leerlingen naar dezelfde highschooltot 18 jaar. Wel kan je op de meeste high schools honors/AP klassen volgen voor de slimme leerlingen en is er ondersteuning voor de zwakke leerlingen. Maar in principe zit iedereen in hetzelfde gebouw (al heb je wel prive scholen en prep schools voor de rijke en slimme leerlingen maar er zijn geen officiele verschillende soorten scholen)
En er zijn ongetwijfeld landen waar het nog weer anders maar dat 15 de maximale leeftijd is klopt denk ik niet. Ik had het alleen over Frankrijk waar het toevallig 15 is.
Jaina
Hier zitten toch leerlingen van vmbo-basis tot en met gymnasium ook in hetzelfde gebouw? Ik vind het maar een wassen neus: natuurlijk scheiden ze, dat zeg je toch zelf al? Verder: kan in Amerika iedereen door gaan voor arts als ze 18 zijn? Hoe word je toegelaten tot die opleiding?
Jamie
Ja, in principe kan iedereen arts worden maar het systeem is natuurlijk heel anders dus die vergelijking is moeilijk.
Je zal als je arts wil worden in eerste instantie toegelaten moeten worden op een universiteit. Hoe beter die universiteit is hoe groter de kans is om arts te worden. Om toegelaten te worden op de universiteit leg je meestal een SAT test/ACT Test af. Overigens zijn er ook universiteiten die de test niet vragen maar dat is een minderheid. Dat doe je meestal in het een na laatste schooljaar (junior jaar)hoewel je het ook in een ander jaar kan doen. Iedereen legt dus die testen af. De resultaten van die test stuur je op bij je universiteitsaanmelding met daarnaast je motivatie brief, CV, lijst met de gevolgde vakken, cijfers, gemiddelde cijfer.. Hoe beter je resultaten bij een betere universiteit je terecht kan komen.
Zij je resultaten heel slecht kan je altijd eerst naar een community college om een associate degree te halen. Daarna kan je dan doorstromen naar een reguliere universiteit om je bachelor te halen.
Wil je arts worden dan is het handig om een pre-med bachelor te doen maar het is niet nodig. Je kan ook Engelse literatuur doen of zo.
Als je een vier jarige bachelor hebt gehaald moet je vervolgens je aanmelden voor medical school. Je doet dat een MCAT test. De MCAT Test (Medical College Admission Test) heb je nodig bij je aanmelding. Hoe hoger je resulaten hoe hoger de kans op toelating. Medicijnen is net als rechten een postgraduate degree. Dus je hebt een bachelor nodig om toegelaten te worden.
Afhankelijk van hoe goed je resultaten op de universiteit waren en hoeveel extra activiteiten je hebt gedaan en wat je motivatie is word je al dan niet toegelaten.
Universiteiten kunnen duur zijn maar er zijn ook beurzen beschikbaar.
Dus ja, in principe zit iedereen op dezelfde middelbare school en kan doorstromen naar de universiteit en uiteindelijk ook arts worden maar in de praktijk zul je natuurlijk wel moeten zien dat je op een goede universiteit terecht komt en ook nog eens goede resultaten zal behalen. Het is heel competitief. En natuurlijk maakt het enorm veel uit op welke school je hebt gezeten, uit welke buurt je komt, uit welke sociaal-economische klasse je komt en al die andere zaken (maar die zijn in Nederland ook van belang) Maar je hebt dus niet die splitsing op je 11de of 13de of 15de. Je zit allemaal op dezelfde middelbare school en krijgt allemaal een highschool diploma.
Maar daar aan merk je dus dat universiteiten geen genoegen nemen met alleen een middelbare school diploma omdat ze het niveau niet kunnen vaststellen en daardoor objectieve test scores willen in de meeste gevallen. Het heeft dus ook niet 100% voordelen.
Het wordt alleen maar erger
#24 Onzin "Ga toch weg zeg. Ouders hebben volledig zelf de verantwoordelijkheid als hun kinderen achterlopen. Taalproblemen hoeven gewoon niet"
Taalproblemen worden steevast uitgedrukt in relatie tot de beste en de slechtste. Daar is niet tegenop te zwemmen. Met de beste wil van de wereld niet. Bovendien zijn de voorzieningen die er zijn (bijvoorbeeld voorschool) niet effectief. Contraproductief zelfs. Van met allemaal taalarme kinderen in een klas zitten, word je niet taalvaardiger. De begeleiders zijn te vaak zelf niet taalvaardig genoeg.
Last but not least: Leerlingen bij wie taalproblemen worden vermoed krijgen ander onderwijs. Ze worden minder uitgedaagd. Ze leren minder terwijl ze eigenlijk meer zouden moeten leren.
In Nederland staat het onderwijs voortdurend in het teken van de gedachte dat teleurstelling voorkomen moet worden.
Alvast zittenblijven om zittenblijven te voorkomen. Alvast op een lager niveau beginnen om niveauzakken te voorkomen.
Dat mechanisme maakt dat voor leerlingen al vroeg vaststaat welke richting ze uitgaan.
Met de invoering van de wet passend onderwijs is bovendien die strategie volledig geïnstitutionaliseerd door scholen ook te verplichten van leerlingen persoonlijke ontwikkelingsplannen te maken. Kern daarbij is dat moet worden uitgesproken op welk niveau de leerling uit- of door zal stromen.
In groep 1 al, zo nodig.
Toetsaanbieders bieden er software en groeikaarten bij alsof cognitief ontwikkelen zich uitdrukt zoals lichaamsgroei dat doet. Elke jaar 10 eenheden (10 maanden) waarbij successen uit het verleden de voorspeller voor de toekomst zijn: aantal groepen te gaan x 10 x halve voortgang levert zo een voorspeld eindniveau op dat het nieuwe doel van het onderwijs wordt.
Laatbloeiers of leerlingen in een taalarme omgeving, zieke leerlingen of leerlingen met psychische problemen, raken zo automatisch achterop.
bijzonder
Bijzonder, dat in deze draad opeens zoveel voorvechters van het huidige onderwijssysteem blijken te zijn. Ik sluit mij aan bij de posting van Miriam Lavell: ons onderwijssysteem is helemaal niet gericht op het maximale uit kinderen halen. Integendeel.
We zijn steeds meer gegaan naar een systeem dat een kind het moet 'verdienen' om te mogen leren. Dat begint al bij de kleuters. Als een kind niet kan huppelen of niet langer dan 5 minuten op een stoeltje kan blijven zitten, dan 'mag' het nog een jaartje lager kleuteren.
Heb je ooit in groep 6 een uitglijder gemaakt bij een cito, dan krijg je een laag schooladvies. Te hoog inzetten wordt 'als risico' gezien. Zeker als je ouders slecht Nederlands spreken of weinig opleiding hebben gehad.
Wil je na je mbo-t naar havo, dan moet je aan allerlei extra eisen voldoen. Want stel je voor dat het niet lukt...
Zitten blijven de de middelbare school is steeds moeilijker geworden. Tegenvallende resultaten? Niveau naar beneden. Want je bent een risico geworden.
Ja ijsvogeltje
Dat is helaas een mentaliteitskwestie die niet even op te lossen is met weer een regelzuchtige verandering in het onderwijs te gieten.
De voor wat hoort wat mentaliteit zal ook weer een in principe positieve maatregel als de mogelijkheid om eindexamen te doen waarbij verschillende vakken op een verschillend niveau afgesloten worden in een onwerkbare en kansen verkijkende jungle veranderen.
Weer een enorme inspanning voor het onderwijsveld dat de zaak alleen maar verder achteruit helpt.
Overdrijf niet zo
"Dat is helaas een mentaliteitskwestie die niet even op te lossen is met weer een regelzuchtige verandering in het onderwijs te gieten."
Wat een rare overdrijving.
Je kunt leerlingen toch gewoon rechtsbescherming geven? Recht op een second opinion. Toelatingsrecht op basis van behaalde punten. Recht om het te proberen.
Niet de vage mogelijkheid om op de mavo ook vakken op havoniveau te mogen doen, maar gewoon recht om dat te mogen doen.
Recht om na vmbo havo te mogen doen en na havo vwo
Een kleine machtsverschuiving.
Aardige link http://www.onderwijsincijfers.nl/themas/documenten/publicaties/2015/05/20/stapelen-in-het-voortgezet-onderwijs
Stapelen in het vo is een regionale bezigheid. Het Gooi, Den Haag, Kennemerland en de stadsregio Groningen. Is het helemaal toevallig dat het particulier voortgezet onderwijs het in precies die regio's ook goed doet? Onderwijskansen als je maar betaalt.
Leerrecht
Geef een kind leerrecht, oftewel het recht om van zijn 4e tot zijn 18e naar school te mogen gaan. En als volwassene om 6 jaar te mogen studeren op een instelling naar keuze.
Veranker in de wet dat een kind recht op onderwijs heeft en dat er in een straal van 5 km een basisschool moet zijn waar het kind geaccepteerd wordt (anders busjesvervoer in een regio waarbij een kind max 1 uur enkele reis in de bus mag zitten). Voor voortgezet onderwijs kan de afstand wat groter worden, busjesvervoer wat mij betreft niet langer.
Geef een kind recht om van niveau x naar niveau y te gaan bij een puntentotaal op het eindexamen van zoveel. En vooral, geef een kind het recht om vakken te mogen volgen (en examen te mogen doen daarin) op het naasthogere niveau.
Leuk dat het lastig is voor de scholen, maar de school is er voor het kind en niet andersom.
Ik ben nooit zo voor alles tot op de letter in de wet vastleggen, maar voor mij hebben de scholen destijds met de uren-norm al bewezen dat dat het enige is wat helpt.
Twee jaar alle niveaus in een klas werkt wel
Onze kinderen zitten op een middelbare school wat vroeger een middenschool was. De kinderen,VMBO-basis advies tot en met VMBO-TL/Havo afdvies, ziten bij elkaar in de klas. Krijgen dezelfde stof aangeboden. Ik was ook erg kritisch eerst. Maar zie dat ook zeker de kinderen die met TL er heen gaan het niveau goed vast houden en dat kinderen met Basis meer uitdaging krijgen. Ze kunnen de eerste twee jaar niet blijven zitten en pas aan het einde van klas 2 wordt er voor niveau gekozen en gaan de klassen uit elkaar. Maar in klas 1 en 2 wordt per kind het niveau wel heel goed in de gaten gehouden. Als een kind wat op TL binnenkomt, gaat presteren als Kadr of Basis wordt daar zeker aan de bel getrokken maar dat gebeurt dus bijna niet. En omdat kinderen niet afstromen of blijven zitten krijgen ze ook geen deuk in het zelfvertrouwen en presteren beter.
Nee, geen gemengde niveaus
Toen ik eindelijk de basisschool verliet slaakte ik een zucht van verlichting. Jarenlange verveling was eindelijk afgelopen. VWO was een verademing. Ik had er niet aan moeten denken om nog drie of vier jaar met alles door elkaar te zitten. Ik geloof er helemaal niets van dat dit goed is voor de sterke leerlingen. Het lijkt me gewoon slecht en zwaar demotiverend voor de sterke leerlingen.
Je ziet nu al dat sterke leerlingen in het basisonderwijs op basis van domme criteria als werkhouding te lage schooladviezen krijgen. Gemengde scholen werkt dat nog veel meer in de hand. Een te laag niveau leidt te gemakkelijk tot verveling en dus tot niets doen en afhaken. Niet goed voor een land dat het van de hersens moet hebben om zo met die hersens om te springen.
Investeer in het niveau van de PABO, zorg dat dat weer een echte opleiding wordt. Investeer in kleinere klassen zodat ook de kinderen die geen aandacht vragen die wel krijgen en investeer in opstromen, zodat de laatbloeiers ook mogelijkheden hebben. Allemaal vele malen beter dan het huidige beleid. Waarschijnlijk wel duurder, maar dan heb je ok wat.
tikfout
ok moet ook zijn
eens met Marianne
'Toen ik eindelijk de basisschool verliet slaakte ik een zucht van verlichting. Jarenlange verveling was eindelijk afgelopen. VWO was een verademing. Ik had er niet aan moeten denken om nog drie of vier jaar met alles door elkaar te zitten. Ik geloof er helemaal niets van dat dit goed is voor de sterke leerlingen. Het lijkt me gewoon slecht en zwaar demotiverend voor de sterke leerlingen.'
Mijn zoon (havoadvies in eerste instantie, na citotoets kon hij vwoadvies krijgen maar begon in havo/vwo brugklas) precies hetzelfde. Ik moet er echt niet aan denken dat hij in een klas wordt gestopt met kinderen met een mavo-advies. Ik zie geen enkel voordeel om aan de top van een klas te zitten, dat heeft hij al acht jaar gehad op de basisschool en daar was hij echt helemaal klaar mee.
Zoals ik al eerder zei: alle ouders willen dat hun kind aan de onderkant van een groep zit zodat kind zich kan optrekken in de hoop dat het beter gaat maar wat is het voordeel van de top 25%?
IJsvogeltje: "We zijn steeds meer gegaan naar een systeem dat een kind het moet 'verdienen' om te mogen leren. Dat begint al bij de kleuters. Als een kind niet kan huppelen of niet langer dan 5 minuten op een stoeltje kan blijven zitten, dan 'mag' het nog een jaartje lager kleuteren." Dat daar iets fout zit is niet het probleem van de middelbare school. Je moet goede leerkrachten op de basisschool hebben en dat verbeter je niet met alles maar bij elkaar houden in groep 8. Volgens mij zijn de gevolgen voor een heel klein deeltje beter maar voor een grote groep slechter. Ga inderdaad voor een second opinionmogelijkheid maar schiet niet met een olifantengeweer op een muggenprobleem.
