De schoolcarrière van je kind ligt vaak al op 11-jarige leeftijd vast.
Ze zijn nog maar nauwelijks aan het puberen of Nederlandse kinderen worden al ingedeeld: vmbo, havo of vwo. Dat blijft niet zonder gevolgen. De oorzaak (en de oplossing) hiervan ligt in ons onderwijsstelsel, laat ik samen met collega Bram Eidhof zien.
De schoolcarrière van je kind ligt vaak al op 11-jarige leeftijd vast. Dat kan anders
Als ik in Nederland was opgegroeid, was ik nu misschien behanger geweest, zei de internationaal vermaarde onderwijswetenschapper John Hattie een paar weken geleden. ‘Of moordenaar, uit pure frustratie.’
Nederlandse scholen delen hun leerlingen al uitzonderlijk vroeg in op niveau, oordeelde hij in dagblad Trouw. Voor kansarme kinderen pakt dat vaak nadelig uit. Zij belanden op een laag onderwijsniveau en slagen er nauwelijks in om op te klimmen.
Terwijl ze dat misschien wel zouden kunnen. Kansenongelijkheid, noemen we dat. 'Jullie,' zei Hattie, ‘zijn het enige land ter wereld dat claimt dat je op twaalfjarige leeftijd kunt inschatten wat een kind kan en wil als hij dertig is. Na hun twaalfde beleven kinderen nog zoveel groeispurten.’
Tot op zekere hoogte valt die kansenongelijkheid in het onderwijs niet te vermijden. Sommige ouders zijn nu eenmaal beter in staat om de onderwijsloopbaan van hun kinderen te ondersteunen. En de onderwijswereld kan niet alle maatschappelijke problemen oplossen.
Maar het onderwijs zou wel zo veel mogelijk gelijke kansen moeten bieden aan leerlingen - ongeacht het milieu waar ze uit komen.
Een achterstand? Die haal je in Nederland niet zomaar in
Dat is geen omstreden idee: bijna alle politieke partijen denken er zo over. Toch gaat het daar vaak mis.
Onderzoekers van Michigan State University en de OECD lieten eind september zien dat het Nederlandse onderwijs er nauwelijks in slaagt om ongelijkheid tegen te gaan.
Volgens dit onderzoek naar verschillende onderwijssystemen in alle 34 OESO-landen is dat van Nederland het minst succesvol in het verminderen van ongelijkheid. Ter vergelijking: Slovenië en Chili zijn ook OESO-landen.
Kortom, in ons land word je als gemiddelde leerling uit een ‘lager’ sociaal-economisch milieu, ondanks je talent en inzet, twee keer benadeeld: door het nest waarin je bent geboren én door je school. Terwijl die je juist zou moeten verheffen.
Zelfs in notoir ongelijke landen als de Verenigde Staten en Mexico slaagt het onderwijs er beter in sociale ongelijkheid te verminderen, ook al is de totale ongelijkheid daar vanwege buitenschoolse factoren groter.
De onderzoekers van Michigan State University en de OECD concluderen dan ook: het onderwijs als ‘grote gelijkmaker’ is vooralsnog een mythe - vooral in Nederland. Niet alleen achterstandsleerlingen en laatbloeiers hebben daar direct last van. Uiteindelijk laat de hele Nederlandse samenleving potentieel onbenut.
Waarom slaagt ons onderwijsstelsel er zo slecht in alle leerlingen gelijke kansen te geven?
Kansenongelijkheid begint al vroeg
Natuurlijk, dat leerlingen met bemiddelde ouders extra huiswerkklasjes kunnen volgen, draagt bij aan sociale ongelijkheid. Maar het probleem zit veel dieper: kansenongelijkheid vanaf jonge leeftijd is fundamenteel verankerd in ons onderwijsstelsel. Het zit niet op één plaats, maar wordt veroorzaakt door een opeenstapeling van hindernissen. Vooral achterstandsleerlingen lopen daar tegenaan.
In die zin is de kansenongelijkheid in het Nederlandse onderwijs te vergelijken met de oude Chinese executiemethode death by a thousand cuts: geen enkele snee is dodelijk, maar samen hebben ze wel een fataal effect. Zo zorgen veel kleine knelpunten er in ons onderwijs voor dat achterstandskinderen en laatbloeiers geen eerlijke kans krijgen om zich te ontplooien.
Vaak gaat het al mis op de voorschoolse opvang. Die is van oudsher vooral bedoeld als opvang: een plaats waar je je kinderen achterlaat zodat je naar je werk kunt. Aandacht voor taal- en sociale ontwikkeling is er nauwelijks. Dat is nadelig voor achterstandsleerlingen, want kinderen leren juist op jonge leeftijd snel en makkelijk taal en andere vaardigheden. Bij gebrek aan aandacht voor zulke vaardigheden lopen achterstandsleerlingen dus al heel vroeg taal- en leerachterstanden op.
De achterstand van die kinderen wordt alleen maar groter als ze terechtkomen op een basisschool die sterk etnisch en sociaal gesegregeerd is. Bovendien blijkt dat kinderen van laagopgeleide ouders een veel grotere kans hebben een lager middelbareschooladvies te krijgen. Zelfs wanneer ze dezelfde CITO-score hebben als kinderen van hoogopgeleide ouders.
Op je twaalfde word je al ingedeeld op niveau
Zulke leerachterstanden zijn des te problematischer omdat Nederland zijn leerlingen, zoals onderwijswetenschapper Hattie al opmerkte, rigide indeelt op niveau. En dan nog op uitzonderlijk lage leeftijd ook. Niet alleen achterstandsleerlingen, ook laatbloeiers en mogelijk jongens hebben daar last van.
Op twaalfjarige leeftijd persen we kinderen in drie eenheidsworsten: vmbo, havo en vwo. Overstappen is nauwelijks mogelijk. Tegelijkertijd ontmoedigen scholen en de overheid het ‘stapelen’ van diploma’s. De maatschappij bepaalt dus al op je elfde welk schooldiploma je later zult halen.
Dat leerlingen geen tweede kans krijgen, is niet alleen onrechtvaardig voor kinderen uit zwakkere milieus en laatbloeiers. Het leidt er ook toe dat veel talent en motivatie verloren gaat. Onderzoek van sociologe Mieke van Houtte liet laatst al zien: zodra leerlingen in het voorbereidend beroepsonderwijs terechtkomen (een niveau zonder veel aanzien), voelen ze ze zich niet nuttig.
Op de lange termijn betalen wij allemaal de sociale en economische kosten van de gemiste kansen in ons onderwijsstelsel. Juist nu in onze samenleving de kenniseconomie steeds belangrijker wordt, kunnen wij het ons niet veroorloven grote groepen geen eerlijke kans te geven. Daarom: maak kansengelijkheid op de korte termijn een speerpunt van ons onderwijsbeleid. Er kan al veel verbeteren als we de grootste knelpunten wegnemen. Daar hoeft het onderwijssysteem niet eens grootschalig voor op de schop.
De eerste reflex in het onderwijsdebat is vaak om bij ouders en docenten te beginnen. Zij hebben immers de grootste invloed op de samenstelling van een school en op het onderwijs.
Politici zien het vaak als een kwestie van keuzevrijheid: hogeropgeleide ouders zouden hun kinderen niet alleen naar witte, categorale gymnasia moeten willen sturen. En gymnasia zouden ook in andere vijvers moeten vissen. Minister Bussemaker laat nu onderzoeken of het slim is om kinderen met een achterstand naar een buitenschools huiswerkklasje te sturen. En docenten zouden beter moeten differentiëren, oftewel: ieder kind op maat moeten uitdagen.
Maar wie gelooft dat die maatregelen gaan helpen, doet voorlopig aan wishful thinking. Over de hele wereld laten hogeropgeleide ouders al jaren zien dat ze het (vermeende) belang van hun eigen kind centraal stellen – ook als ze daarmee segregatie en kansenongelijkheid in de hand werken. En uit onderzoek is gebleken dat de meeste docenten in het voortgezet onderwijs nog altijd moeite hebben om kinderen op niveau uit te dagen.
Hoe het onderwijsstelsel gelijke kansen kan bieden
Als we Nederlandse kinderen gelijke onderwijskansen willen geven, moet niet het individu veranderen, maar het onderwijsstelsel. Daarom: zes suggesties.
1: Zorg dat je op de kinderopvang al begint met leren
Er moet veel meer aandacht komen voor de zogenoemde ‘stimulerende voorschoolse kinderopvang ’. Denk aan taalverwerving (woordenschat en goed leren spreken) en sociale ontwikkeling. Zeker voor achterstandsleerlingen is het belangrijk dat ze op jonge leeftijd, als hun hersenen zich het meeste ontwikkelen, zo veel mogelijk blootgesteld worden aan ‘rijke stimuli’.
Spelen met andere kinderen, bijvoorbeeld. Jonge kinderen van hoogopgeleide ouders hebben al voor ze ooit voet hebben gezet in een school duizenden woorden meer gehoord dan achterstandskinderen. Zo bouwen de kinderen van hoogopgeleiden een voorsprong op die nog moeilijk in te halen is.
Experts bevelen al lange tijd aan om ‘integrale kindcentra’ op te richten: centra waarin zulke stimulerende kinderopvang toegankelijk en goedkoop georganiseerd kan worden. Die moeten er nu eindelijk eens op grote schaal komen, zeker in achterstandswijken.
2: Deel kinderen pas later in op niveau
De scheiding naar niveau op de middelbare school moet later plaatsvinden en vooral flexibeler worden. Dat kan door leerlingen van verschillende niveaus zo lang mogelijk in één klas te houden. We weten dat zwakkere leerlingen daar veel baat bij hebben, terwijl sterke leerlingen geen nadeel hoeven te ervaren. Brede brugklassen, waarin leerlingen van verschillende niveaus nog twee jaar bij elkaar zitten, verdwijnen helaas in hoog tempo uit ons onderwijs. De overheid kan dat tegengaan door scholen beleidsmatig of financieel te prikkelen om hun klassen diverser te maken.
3: Zit leerlingen niet dwars als ze het hogerop zoeken
Scholen mogen niet bestraft worden als een ‘twijfelleerling’, die ze de kans hebben gegeven om een hoger niveau te proberen, daar niet in slaagt. Ze zouden juist beloond moeten worden als een leerling een diploma ‘boven zijn schooladvies’ haalt. En ze moeten leerlingen zo veel mogelijk de kans geven om door te stromen naar een hoger niveau.
4: Maak de hele middelbare school flexibeler
Ook na de brugklas moet ons onderwijs veel flexibeler worden. Dat geeft achterstandsleerlingen een tweede kans hun optimale niveau te bereiken. Doorstromen naar een hoger niveau, een tussenjaar, en stapelen van diploma’s - dat moeten we aanmoedigen. Leerlingen zouden vakken eerder moeten kunnen afsluiten, zodat ze meer aandacht kunnen besteden aan stof waar ze moeite mee hebben. Als ze een aantal vakken op een ander niveau kunnen volgen, hoeven ze niet op hun slechtste vak afgerekend te worden.
5: Zorg voor meer brede scholengemeenschappen
Als we leerlingen de kans willen geven om flexibeler met hun schoolniveau om te gaan, moeten er meer brede scholengemeenschappen komen. En dus minder aparte vmbo-, havo- en vwo-scholen. En zoals de socioloog Herman van de Werfhorst al voorstelde , moeten leerlingen van verschillende niveaus elkaar juist blijven ontmoeten in lessen van sociale vakken, zoals maatschappijleer of gymnastiek.
6: Verspreid achterstandsleerlingen over basisscholen
Scholen die veel achterstandsleerlingen hebben, zijn geen goede omgevingen om van een leer- of taalachterstand af te komen. Bij een ‘zwarte school’ denken we al snel aan etniciteit. Maar wat vaak de doorslag geeft, is de de sociaal-economische samenstelling van de klas. In gemengde scholen trekken achterstandsleerlingen zich op aan de andere leerlingen. Daarom moeten we achterstandsleerlingen ook actief over (basis)scholen verspreiden.
Verder moeten meer ‘gemengde’ scholen financieel beloond worden. Zo stimuleren we de spreiding van achterstandsleerlingen. Daarnaast werken in ons land de hoogst opgeleide en best betaalde docenten in de vwo-bovenbouw - op relatief ‘makkelijke’ scholen dus. Maar we moeten onze beste docenten juist inzetten waar ze het meeste kunnen betekenen: op achterstandsscholen en op kinderdagverblijven. Zo verminderen we kwaliteitsverschillen tussen sterke en zwakke scholen.
Den Haag ontloopt zijn verantwoordelijkheid
Dat scholen weinig doen om ongelijkheid tegen te gaan komt door de scholen zelf, maar ook door de politiek. Neem de commissie-Dijsselbloem: die stelde in 2008 vast dat pogingen om het Nederlandse onderwijsstelsel te veranderen vaak mislukken. Sindsdien rust er in Den Haag op alles dat ook maar riekt naar veranderingen in het onderwijsstelsel een volstrekt taboe.
Jammer, want zo ontloopt de politiek op het gebied van kansenongelijkheid haar verantwoordelijkheid. Het aanpakken van die knelpunten is een taak voor de staatssecretaris en de minister: zij moeten zich hier verantwoordelijk voor voelen.
Ondertussen stuurt Den Haag al jaren de verkeerde kant op. CITO-scores en andere gestandaardiseerde tests zijn bijvoorbeeld minder belangrijk geworden voor het schooladvies. Terwijl juist achterstandsleerlingen zulke objectieve toetsing goed kunnen gebruiken.
Ook bij de schoolbesturen gaat het mis. Het aantal scholengemeenschappen neemt af, terwijl het aantal ‘gescheiden’ scholen toeneemt. In Maastricht bijvoorbeeld, zijn er sinds kort zelfs alleen nog aparte vmbo-, havo- en vwo-scholen. En in plaats van dat leerlingen pas op latere leeftijd worden ingedeeld op niveaus, vormen steeds meer basisscholen nu al aparte klasjes voor sterke leerlingen. Begrijpelijk, maar zo voeren scholen wel langzaam maar gestaag verborgen systeemwijzigingen door. Zonder dat we als maatschappij discussiëren over de gevolgen voor achterstandsleerlingen en de maatschappij als geheel.
De cijfers bewijzen dat de nood hoog is: alleen al in het basisonderwijs waren er vorig jaar tenminste 150.000 achterstandsleerlingen en laatbloeiers. Ook zij verdienen een eerlijke kans, juist op scholen. Iedere politieke partij zou zich daarover moeten opwinden. Want uiteindelijk is het in het belang van ons allemaal dat ieder kind een eerlijke kans krijgt.
Dit artikel schreef ik samen met collega Bram Eidhof .
Tja
Ik wordt wel een beetje moe als ik dit soort dingen lees. Dan denk je, weer een grote verandering in het onderwijs en waar gaat dat naartoe?
Ik geloof eerder dat de klassen kleiner moeten, meer handen in de klas en meer deskundigheid in de juf en de meester. In dat contact zit de ontwikkeling als eerste, daarna pas in allerlei omstandigheden.
En ik geloof al helemaal niet in meer ontwikkelingsgericht aanbod op de kinderopvang. Als er ontwikkelde en opgeleidde leiding is dan komt dat vanzelf. En is dat er niet dan kunnen ze met het eventuele aanbod toch niet omgaan, zie de voorscholen.
ach
'Een achterstand? Die haal je in Nederland niet zomaar in'
Veel van mijn collega's hebben op 'latere' leeftijd nog studies gedaan waar ze in hun tienerjaren niet aan toekwamen. En die hebben nu banen die overeen komen met het niveau van die studie. Dus volgens mij kun je juist heel veel inhalen of bijwerken in Nederland.
En dat uitgerekend een Amerikaanse universiteit het nodig vind om iets te zeggen over de ongelijkheid in Europa, vind ik lachwekkend. Als er een land is waar grof gediscrimineerd wordt op basis van huidskleur, geslacht of postcode, is het Amerika wel. Goede scholen zijn alleen bereikbaar voor rijken.
Wat is een eerlijke kans?
Als je je vwo-diploma heeft behaald is het een hele kunst om een ambacht te leren. Want waar vind je een opleiding? Maar wil je in Frankrijk of Duitsland studeren, dan tref je op medestudenten die 8 ipv 6 jaar over de middelbare deden en daarom meer hebben geleerd als jij die voor spek en bonen in groep 8 heeft gezetten.
Is het vwo het maat aller dingen? Moet je tenminste havo doen om een gelukkig leven te krijgen? Zijn banen in de garage of als productiemedewerker alleen voor mensen die niet goed kunnen leren of denken?
Pas op twaalfjarige leeftijd worden de kinderen ingedeeld in drie categorieën die geenszins eenheidsworsten zijn, want vmbo, havo en vwo kennen heel wat differentiatie. Overstappen is mogelijk, maar niet altijd leuk.
Zijn de hoogst opgeleide en best betaalde docenten wel onze beste docenten? Is onderwijzen in de vwo-bovenbouw relatief ‘makkelijk’?
Ik vind de intentie van het artikel goed, maar kan er nog veel meer vraagtekens bij zetten dan in deze reactie.
Ja...
Ik herken het wel wat. In Nederland wordt het leerlingen soms best moeilijk gemaakt op te stromen. Als je havo wil doen naar vmbo-t of vwo wil doen na havo moet je dit eigenlijk al minstens een jaar of langer van te voren weten zodat je het juiste vakkenpakket kan kiezen. Dat was vroeger wel makkelijker. Ook blijven zitten was toen nog mogelijk. Zeker in mijn tijd was het heel normaal om een of twee keer te blijven zitten.
Ik woon nu in Frankrijk waar ze pas op hun 15de een keuze hoeven te maken voor vervolgonderwijs. Wat ik zelf positief vind. Daarnaast mag je hier gewoon blijven zitten. Doorstroom is ook redelijk. Aan de andere kant is het onderwijs hier wel erg gericht op kinderen die sowieso al wat schools zijn. Het is hier lastiger mee te komen als je uit een omgeving komt waar onderwijs niet belangrijk is of uit een andere cultuur. Of het lastiger is dan in Nederland weet ik niet maar ik heb soms het idee dat het onderwijs hier minder toegankelijk is en dat je in Nederland meer lagere niveaus hebt om op in te stromen.
Injel
Wat maakt het uit dat die universiteit in de VS staat? De onderzoekers beweren toch niet dat daar alles geweldig is. Ze hebben gewoon een vergelijkend onderzoek gedaan waar Nederland blijkbaar slecht uitkwam. Als je de resultaten van dat onderzoek niet goed vind kan je ze beter aanvallen op hun onderzoeksmethodes dan op waar de onderzoekers zich toevallig bevinden.
Deel kinderen pas later op niveau in?
Alsjeblieft niet. Fijn dat dit beter is voor de zwakkere leerlingen, maar ik geloof er echt geen snars van dat dit niet nadelig is voor de sterkere leerlingen. Schaf die plusklassen dan ook maar af.
Verder is de: begin al met leren op de kinderopvang echt een wassen neus. Dat gebeurt namelijk al.
Wat ik hier zie is dat het al dan niet stimuleren van je kind veel meer gewicht in de schaal legt dan hier beweerd wordt. Inzet kan het verschil maken.
Daar doen al die maatregelen niks aan.
Maak opstromen en gemengde diploma's makkelijker
Geef kinderen een kans om op te stromen, om dat in ieder geval te proberen als ze dat willen. En geef ze de kans om naast hun diploma een hoop certificaten te halen. Ik ken kinderen met een enorme talenknobbel, heel veel inzicht in geschiedenis en aardrijkskunde, maar een flinke wiskundedeuk die daarom geen vwo kunnen afronden. Deze kinderen zijn heel erg geholpen met certificaten waardoor ze alsnog een taal kunnen studeren.
Ik ken ook kinderen met een enorme wiskundeknobbel maar zo dyslectisch als een deur, ook dan is stapelen en certificaten op een hoger niveau een heel prettig idee.
Volgens mij zou dat veel meer doen voor de ongelijkheid dan de dagopvang schoolser maken.
Eens Fransien
Dat denk ik ook. Zoals het er nu staat, is het schieten met een kanon op een mug.
Ginny
'Alsjeblieft niet. Fijn dat dit beter is voor de zwakkere leerlingen, maar ik geloof er echt geen snars van dat dit niet nadelig is voor de sterkere leerlingen. Schaf die plusklassen dan ook maar af.'
Zoals ik altijd al zeg: bij elkaar zetten van meer niveaus is alleen goed voor de onderste helft want die kan zich optrekken. Ik geloof er inderdaad ook niets van dat de slimste kinderen er voordeel van hebben. Mijn jongste op vmbo-basis zou zich kunnen optrekken aan kaderleerlingen, hij heeft er niet veel aan als er kinderen van de praktijkschool in zijn klas komen. Mijn oudste op de havo heeft er weinig aan als ze met kinderen van de mavo gecombineerd worden, vooral omdat hij eigenlijk al op VWO niveau zit. Met andere woorden: iedere ouder wil dat zijn kind zich kan optrekken, een ouder wil niet dat er kinderen bijkomen aan de 'onderkant', welke onderkant dat ook is.
Nee klopt Jamie
En eerlijk gezegd geloof ik ook niet dat een havoleerling zich echt prettig voelt in een klas met alleen maar vwo-leerlingen. Gemiddeld genomen dan. De hele dag op je tenen lopen is ook niet fijn.
Daarom geloof ik ook meer in onderwijs op maat. Talen op vmbo niveau en wiskunde op vwo niveau lijkt mij prima als dat is wat bij een leerling past. Ik kan me best voorstellen dat er opleidingen en beroepen zijn waarin vloeiend engels spreken niet van belang is.
ginny
Ik geloof er nooit zo in dat die leerling de hele dag op de tenen loopt en je doet dat soort dingen niet met een slechte havist. Hoe het wel moet weet ik niet maar toch waren mijn beide kinderen dolgelukkig na een paar weken brugklas dat ze van die basisschool af waren met al die verschillende niveaus. Een vo in de buurt stopt alle basis/kaderll bij elkaar en filtert pas na twee jaar uit. Lijkt me prima maar weer niet als jouw kind tussen kader en mavo zit maar misschien zit daar wel de sleutel bij grote scholengemeenschappen: pas aan het eind vd onderbouw kiezen en kinderen zoveel mogelijk les geven op een half niveau hoger.
Werkt prima
Hier op school werkt het samen zitten prima. Mijn kinderen hebben er geen last van dat er kinderen in de klas zitten die minder goed mee kunnen komen of die juist veel beter zijn. Er is ook wel wat differentiatie: voor de goede leerlingen is er de mogelijkheid om extra vakken te volgen (latijn bijvoorbeeld) en de minder goede leerlingen kunnen extra studie begeleiding en ondersteuning krijgen. Op sommige scholen delen ze de leerlingen in op niveau maar dat is een informele indeling. Die kan elke periode weer veranderen. Na elk rapport zijn er leerlingen die van niveau verschuiven. Dat kan omdat ze na die vier jaar middelbare school wel allemaal hetzelfde examen moeten afleggen. Onze school doet dat informele indelen niet omdat ze het te onrustig vinden als de klassen steeds van samenstelling veranderen maar ze bieden dus wel extra vakken aan voor de betere leerlingen en extra begeleiding voor de mindere leerlingen.
Sommige scholen bieden een speciaal programma aan met extra talen of wetenschappen. Die scholen trekken dan vaak de betere leerlingen (de overheid denkt er overigens over na om dit te beperken omdat ze die tweedeling juist zorgelijk vinden)
Het verschil is wel dat ze dus na die vier jaar allemaal hetzelfde examen afleggen. Daarna splitsen ze pas op niveau. Er zijn ook geen harde criteria over welke school je daarna toe moet. Je examen bepaald het voor een groot deel maar je hebt ook de mogelijkheid om in een persoonlijk gesprek je motivatie toe te lichten. En met 15 zijn ze natuurlijk een stuk mondiger en duidelijker in hun motivatie dan met 12 (gemiddeld dan hè)
Ik vind dit geen slecht systeem al zal ik de laatste zijn om te zeggen dat het hier perfect is. Genoeg nadelen verder te verzinnen.
Dakpanklassen
Die hebben ze hier in de buurt en dat bevalt goed. Leerlingen krijgen op twee niveaus les en op twee niveaus cijfers, leerlingen die op het hoogste niveau van de klas zitten schuiven een niveau op zodat ze de kans krijgen om op een nog hoger niveau te komen.
Dat scheelt in ieder geval voor de kinderen die zich omhoog willen en kunnen werken.
Toch zou het mij ideaal lijken dat je op verschillende niveaus examen kunt doen, dat doet veel meer recht aan de talenten van de kinderen. Je kunt dan voor studies per vak een gewenst niveau als ingangseis stellen. Dan kan iemand die graag klassieke talen wil studeren dat doen met vwo-niveau latijn en grieks en vmbo-niveau wiskunde. Als die persoon toevallig havo- of vwo-niveau wiskunde heeft, geen punt.
Voor een wiskundige zou ik vmbo-niveau duits of frans niet erg vinden, als er maar vwo-niveau wiskunde is en minimaal havo-niveau engels om de vakliteratuur te lezen.
Je zou hiermee ook kinderen een veel bredere basis kunnen geven doordat ze meer vakken kunnen houden. Pubers veranderen soms zo van interesse of ze komen er gaandeweg achter dat ze onverwachte talenten hebben, dan hoeven ze zich niet zo vast te pinnen. Wat meer tijd om je talenten te ontwikkelen zonder dat je een beroepsopleiding hoeft te kiezen is voor heel wat 16-20 jarigen helemaal geen verspilde tijd.
fransien
Dat gaat dus jiet door: http://www.dub.uu.nl/artikel/nieuws/geen-eindexamen-vakken-op-lager-niveau.html
Jamie
Daarom zei ik ook: gemiddeld. Tuurlijk is het verschil tussen een goede havist en middelmatige vwo-er niet groot, sterker nog: zou mij niet verbazen als dat niet hetzelfde is.
Ik bedoelde meer te zeggen dat zwaar boven je niveau zitten ook niet helpt. Alles, dus ook optrekken, heeft een grens.
Maatwerk met halve niveaus lijkt me niet verkeerd. Veel brugklassen op grotere scholen werken al zo.
Maar om echt het maximale uit leerlingen te halen heb je denk ik meer differentiatie binnen de verschillende stromen nodig. En tijd. Bij sommigen vakt het kwartje pas na de roerige puberperiode. Geef mensen dan ook de kans om eerst te werken en pas te gaan leren als het verstand is ingedaald.
vind het sowieso achterlijk dat je op je 14-15e al je beroep moet kiezen. Zijn maar weinig mensen die exact worden wat ze als kind voor ogen hadden.
Wel niveauverschil
Ik weet wel dat als ikzelf op latere leeftijd op nietwat was ingedeeld dat ik dan op vwo niveau zou terechtkomen in plaats van mavo zoals op 12 jarige leeftijd. Maar ik denk dat het voor de kinderen in mijn klas die vwo niveau hebben mogen doen bar vervelend zou zijn geweest als ze nog een jaar of wat op een lager niveau moesten werken. Ik zou zeggen pas de mogelijkheden op doorstromen aan. Andere optie is biedt dezelfde stof aan maar dan in een ander aantal jaren alles op vwo niveau (je wilt immers op de universiteit kunnen eindigen) en dat doe je op het vwo in 6 jaar, op de havo in 6,5 /7 jaar en vmbo in 7/8jaar....zo ging het natuurlijk al een beetje havo is 5 jaar en dan een jaar hbo en je hebt je propedeuse dus kunt op de uni instromen en mavo 4 MBo 3 en 1 jaar hbo voor je p. Mocht iemand die aanvankelijk op een lager niveau is gestart toch een zwaarder niveau aankunnen dan kan die een paar maanden inhalen en doorstromen.
Injel
"Veel van mijn collega's hebben op 'latere' leeftijd nog studies gedaan waar ze in hun tienerjaren niet aan toekwamen. En die hebben nu banen die overeen komen met het niveau van die studie. Dus volgens mij kun je juist heel veel inhalen of bijwerken in Nederland."
Ik ken die voorbeelden ook. Maar als ik het goed begrepen heb was dat vroeger zo en zou het nu veel lastiger zijn om nog te 'stapelen'. En dat lijkt me zeer kwalijk, vooral jongetjes hebben nogal eens de neiging laat te bloeien wat studie betreft.
Op het WO zijn de mogelijkheden om later van studie te veranderen ook al nagenoeg dichtgetimmerd. Dan laten ze je gewoon het volle (onbetaalbare) collegegeld betalen.
zoals Jaina
"Het verschil is wel dat ze dus na die vier jaar allemaal hetzelfde examen afleggen. Daarna splitsen ze pas op niveau. "
Zo doen de meeste landen het en dat biedt laatbloeiers de beste kansen. Sommige kinderen begrijpen op hun 12e nog totaal niet waarom ze überhaupt naar school gaan. Op hun 15e zijn ze wijzer, hebben een doel en daardoor gemotiveerder om eruit te halen wat erin zit. Dat lijkt mij veel beter.
Komt ook bij dat in Nederlandse arbeidersgezinnen sommige ouders het wel prima vinden als de kinderen op hun 16e een baan gaan zoeken. Zij worden van huis uit niet gestimuleerd
Dat kan al
Francien "Toch zou het mij ideaal lijken dat je op verschillende niveaus examen kunt doen,"
Dat kan al.
http://wetten.overheid.nl/BWBR0002399/TitelII/AfdelingI/HoofdstukI/1/Artikel10/geldigheidsdatum_24-11-2015
"9. Het bevoegd gezag kan de leerling in de gelegenheid stellen, in plaats van de vakken, genoemd in het vijfde, zesde en zevende lid, onderdeel b, de overeenkomstige vakken, genoemd in dan wel aangewezen op grond van de artikelen 13 en 14 te volgen."
Dat betekent dat je een mavo school zo mag inrichten dat het algemene deel en het sectordeel wordt ingevuld met havo of zelfs vwo vakken.
Andersom kan niet, havo of vwo invullen met mavo of andere vakken.
Daar is weer een andere oplossing voor: als je zakt kun je voor de vakken waar je wel voor geslaagd bent een certificaat krijgen. Je kunt dat certificatenpakket eventueel aanvullen met certificaten op een ander niveau.
De VO raad wilde dat scholen aan leerlingen een havo of vwo diploma konden geven met een vak (of meer) op een lager niveau. Het effect ervan is dat er naast verplicht afstromen ook een verplicht naar beneden bijstellen van het lesniveau ontstaat.
Het is maar goed dat dat niet mag.
Passend
Wat AnneJ zegt over meer kennis in de meerster of juf en dat het passend onderwijs dan vanzelf komt: dat denk ik ook. Het niveau van de pabo is te laag, vind ik.
Ik pak een klein stuk uit het artikel hierboven:
Spelen met andere kinderen, bijvoorbeeld. Jonge kinderen van hoogopgeleide ouders hebben al voor ze ooit voet hebben gezet in een school duizenden woorden meer gehoord dan achterstandskinderen. Zo bouwen de kinderen van hoogopgeleiden een voorsprong op die nog moeilijk in te halen is.
Vind je het gek? Deze ouders lezen hun kinderen voor, elke dag. Zo leren kinderen honderden nieuwe woorden op jaarbasis. Zo lezen die kinderen in groep 4 op bovenbouw niveau. Ik snap niet dat ouders dat niet doen. Het lijkt mij onbegonne werk als ouders niet ook iets doen.
kansarm
Is het niet handiger om iets te doen aan de reden waarom die kinderen kansarm zijn? Ik lees daar niet echt iets over, behalve dat het niet gaat werken omdat ouders van kansrijke kinderen niet willen mengen.
"De eerste reflex in het onderwijsdebat is vaak om bij ouders en docenten te beginnen. Zij hebben immers de grootste invloed op de samenstelling van een school en op het onderwijs."
Maar vervolgens gaat het over hogeropgeleide ouders en niet over de ouders van de kinderen waar het om gaat. Wat gebeurt daar mee? Gaat men er van uit dat die toch niets kunnen? (Hoewel: als hun kinderen blijkbaar veel meer kunnen dan wordt bereikt, dan gaat dat toch ook op voor de ouders?) 'Moeten' die ook iets? Of leunen ze achterover terwijl hun kinderen worden verspreid over scholen?
Hoe gebeurt het in andere landen waar pas later op niveau wordt ingedeeld? Hebben die kansarme kinderen daar tegen die tijd zoveel opgepikt dat ze zichzelf kunnen begeleiden naar hun verdere studie- en beroepskeuze toe, zonder hulp van hun ouders? Of gaat het dan alsnog mis? (Mis in de zin van niet alles eruit gehaald.)
Tja..
Het is niet wat men wil horen, maar mensen zijn nou eenmaal niet gelijk. Verschillen zullen er altijd zijn. Als men van overheidswege kinderen vanuit gemengde achtergronden gaat verplichten om gezamenlijk naar school te gaan (door bijv. een basisschool/VO school aan te wijzen waar je kind verplicht naartoe moet), zal je zien dat er in no time een groei aan particuliere scholen ontstaat waar de happy few zijn kinderen heen zal sturen.
In steden als Amsterdam en Den Haag zijn scholen overwegend wit of zwart. Een tussenweg lijkt niet te bestaan (behalve in de buitenwijken). Soms zeggen ouders dat ze wel willen, maar ze handelen er niet naar (zie Femke Halsema en consorten).
Hoe je dat oplost? Ik zou het niet weten...
Onzin
Ga toch weg zeg. Ouders hebben volledig zelf de verantwoordelijkheid als hun kinderen achterlopen. Taalproblemen hoeven gewoon niet, er zijn tal van overheidsgesubsidieerde projecten om als ouder de taal te leren en kinderdagverblijven krijgen regelmatig kinderen met taalachterstand doorverwezen. Met andere woorden als je als ouder wilt dat je kind de taal leert kan dat maar dan moet je daar als ouder ook wel wat aan doen!
precies Dees
Zo is het.
En juist daarom is het fijn, en mi noodzakelijk, dat kinderen op school zoveel mogelijk kansen krijgen. Opdat ze niet alleen maar afhankelijk zijn van hun ouders hierin.
voorbeeld
Mijn eigen dochter doet nu gymnasium.
Tuurlijk is dat niet 'nodig', maar geeft in dit geval wel meer kansen mi. Dochter is nl een aanpasser. En een inkakker, bij te weinig uitdaging. Bij een lager niveau was de kans op problemen hier in huis gewoon groter geweest, schat ik in.
Maar op bs heeft ze niet altijd vwo gescoord, en zeker niet vwo+, zoals het gymnasium hier gezien wordt.
Zonder mijn zeer gerichte en subtiele schoppen tegen haar kont had ze nooit in gr 8 alsnog op vwo niveau gescoord en vwo advies gekregen.
Juf keek bedenkelijk toen ik zei dat dochter naar gymnasium wilde, er zijn legio ouders die zich daar wat van aantrekken.
En toen heb ik ook nog dochter naar de juiste school gedirigeerd, nl de school waarvan ik wist dat ze haar zouden toelaten op gymnasium. Bij een andere school was het vast havo/ vwo geworden, wat,nogmaals, prima is voor anderen maar ik denk minder geschikt voor dochter.
En dan vind ik mezelf een luie, afwachtende, op afstand blijvende moeder. Als ik het terug analyseer, heb ik toch strategisch eea opgezet.
Als ik het volledig aan bs had overgelaten had ze nu vast op havo gezeten. Ook prima, maar gymnasium kan dus net zo goed. Zal vast voor meer kinderen gelden.
Niet te moeilijk
Ik ben echt niet voor 'stop alles maar bij elkaar van 2 tot 15 jaar. Ik zie daar te weinig voordelen in. Het is veel en veel makkelijker in het Nederlandse systeem op het VO om opstromen gewoon eenvoudiger te maken. Door kinderen meer te stimuleren, om opstromen elk half jaar in te zetten met vier rapporten per jaar. Twee rapporten goede inzet; omhoog, dus in januari en in juli. Ook omlaag moet dan niet zo'n toestand opleveren maar gewoon met de aantekening: doe je best en over een half jaar kun je weer opklimmen. De vakken moeten dus ook meer per half jaar gegeven worden en niet per jaar. Beetje extra bijles bij opstromen moet worden aangeboden en zo geef je alle kinderen meer kansen.
Verder dus: de hele onderbouw les geven op een heel of half niveau hoger. Havo advies? Dan les op VWO niveau maar dan de echte VWO'ers ook meer aanbieden. Laat een kind maar wat meer moeite doen, zolang er niet zo'n ophef wordt gemaakt over op- en afstromen wordt dat veel normaler en geef je iedereen een kans om wat te laten zien.
Doorstromen? Graag!
Ja, geef kinderen de kans om op hun niveau les te krijgen, graag per vak. En dan maar een vmbo-diploma met klassieke talen erbij of andere vreemde combi's. Dan heeft een kind naast een vmbo-diploma ook vakken erbij die hij/zij leuk vindt en op een hoger niveau kan. Pas als dat ingeburgerd is, en kinderen niet alleen in naam een kans krijgen om op te stromen, dan kunnen we aan gemengde diploma's gaan.
Maar geef die kinderen nou eindelijk eens een kans!
En wat achterstanden betreft, dat is lastige materie, niet alle culturen zijn zo bezig met schoolse zaken thuis. Maar geef die kinderen gewoon een boekenlijst mee, al in de kleuterklas, van goede voorleesboeken waar ieder kind minimaal 10 van moet hebben gelezen. Dan heb je bijvoorbeeld een lijst van 50, is te doen, bibliotheekabonnement is toch gratis.
Fransien
Ja, dat is best een goed idee om een boekenlijst mee te geven, biebabo is toch gratis.
Daarnaast: ook op de basisschool niet zo strak houden en bang zijn dat een kind te hard door de stof gaat. Laat kind sneller door de stof gaan, laat kinderen die toe zijn aan rekenen groep 5 ook al zitten ze in groep 3 dáár aanschuiven zodat ze niet eenzaam aan het 'verrijken en verbreden zijn'. Zo kun je ook makkelijker de minder goede rekenaars uit groep 5 in groep 4 plaatsen. Waarom toch dat vasthouden aan die leeftijden? Dat is prima voor gym en handvaardigheid ook al zou het wellicht beter zijn om het hb jongetje wat met 8 jaar in groep 8 kan rekenen eens mee te laten gymmen met groep 3 omdat het lichamelijk niet gelijk staat aan zijn leeftijdsgenootjes 
Dit kun je dan doortrekken: zoveel mogelijk scholengemeenschappen en les op eigen niveau per vak. Ja dat is lastig in het rooster maar probeer het gewoon eens, maak gebruik van computerprogramma's en lessen daarop en zet de leerkrachten meer in voor uitleg. Check met vragen of een kind de lessen begrepen heeft en zo niet: extra uitleg, kan dan voor elke leeftijd op een bepaald niveau.
De schoolcarrière van je kind ligt vaak al op 11-jarige leeftijd
Voor de school misschien, maar als het kind het zelf wil, de ouders het ook willen en de mogelijkheden hebben, dan kan je alles proberen te leren.
Krullevaar
Even ter verdediging van Femke Halsema: haar kinderen begonnen wel op een gemengde school, ergens in een buitenwijk van Amsterdam.
Twee scholen in de buurt, 1,5 km van elkaar : school1 is overwegend 'wit' (met ongeveer 1/3 ouders uit een of ander Europees land), taalniveau is hoog. School2 heeft als regeling dat 1/3 van de klas allochtoon mag zijn en het taalniveau is stukke lager. Zo'n regel kan ook, zoals de tweede school, dan krijg je niet overwegend een kleur in je klas.
Het verschil tussen deze twee scholen werkt door in bijvoorbeeld groep 5. In school1 krijgen de leerlingen natuur en techniek, geschiedenis en aardrijkskunde, boekbespreking en spreekbeurt. In school2 wordt het hele 5de jaar gebruikt voornamelijk spelling en taal. Toch blijft taal achter op school2. Die andere vakken komt in groep 6 pas aan bod.
